https://sputniknews.uz/20210213/Rus-ovchisi-AQSh-va-Turkiya-dronlari-bilan-solishtirilgandi-15994175.html

Рус “овчиси” - АҚШ ва Туркия дронлари билан солиштирилганда

Рус “овчиси” - АҚШ ва Туркия дронлари билан солиштирилганда

Sputnik Ўзбекистон

Сайёрамизнинг оғир разведка-зарба пилотсиз учар қурилмаларининг шартли Олимпида Россиянинг "Охотник" дрони учиш ва жанговар характеристикалари бўйича... 13.02.2021, Sputnik Ўзбекистон

2021-02-13T18:53+0500

2021-02-13T18:53+0500

2021-04-01T15:50+0500

колумнистлар

россия

туркия

исроил

қурол-яроғ

ҳарбийлар

ҳарбий техника

ақш

https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e4/08/0c/14756585_0:56:1072:663_1920x0_80_0_0_b0cae937b7a64820411ae913bd2326b4.jpg

Чкалов номидаги Новосибирск авиация заводи (НАЗ) С-70 "Охотник" оғир ҳужум дронининг яна 3та намунасини яратмоқда. Машиналар доимий равишда такомиллаштирилмоқда ва 2022-2023 йилларда парвоз синовларига қўйиш режалаштирилган. Биринчи дроннинг барча синовларини ҳисобга олган ҳолда иккинчи "Овчи"га жиддий ўзгаришлар киритилди (парвоз синовлари 2019 йил августда бошланди).Қурилма тузилиши, электрон ускуналар тизимлари ва двигателда қўшимча ишлар якунланмоқда. Россиянинг мудофаа-саноат мажмуасидаги РИА Новости манбасига кўра, учинчи ва тўртинчи пилотсиз учар қурилмалар серия версиясига мос келади.Январ ойи бошида Ашулук полигонидаги парвоз синовлари пайтида биринчи "Овчи" 500 кг бомбалар билан қуруқликдаги нишонларни муваффақиятли яксон қилди. Мутахассисларнинг фикрига кўра, энг янги кўриш ва навигация тизими юқори аниқликда бошқариладиган қуролларнинг самарадорлиги билан эркин тушадиган (фюзеляж ички қисмидан) ўқ-дориларни ишлатишга имкон беради."Овчи" илгари маълум бўлган координаталари, билан ер усти қўчмас ва чекланган ҳаракатланувчи нишонларни яксон қилишга қодир, ташқи тузатишлар ёрдамида (ҳавода нишонни белгилаш) бундан ҳам аниқроқ зарба бериш мумкин. Фюзеляж ичида бошқариладиган "ҳаво-ҳаво" ва "ҳаво-ер" ракеталари Россиянинг оғир дрони учун махсус ишлаб чиқилмоқда.Бортида катта қурол-яроғ арсеналига эга бўлган яширин "Овчи"нинг жанговар вазифаси - узоқ масофага разведка парвозлари ва душман мудофааси (ҳудуди) қаърига юқори аниқликдаги зарбалар бериш. Дунёда унинг аналоги йўқ.Олдинроқ Американинг Forbes журнали хабар берган эди: АҚШ ҲҲКнинг MQ-9 Reaper ВВС "ишчи отидан" фарқли ўлароқ, Россия разведка-зарба дрони исёнчиларга қарши кураш учун эмас (ПВО воситаларисиз), балки кенг кўламли ҳарбий ҳаракатлар учун мўлжалланган. У тахминан 5 минг км масофага разведка воситалари ва 6 тоннадан ортиқ бомба ёки "ҳаво-ер" ва "ҳаво-ҳаво" ракеталарини олиб бориши мумкин. “Овчи” турли хил қурол-яроғ ва хилма-хиллиги жиҳатидан мисли кўрилмаган қобилиятларга эга.Хорижий дронлар билан солиштириш21-асрнинг бошларида Исроил ва АҚШ ҳарбий учувчисиз мода ва технологияларнинг етакчилари ҳисобланар эди. Яқинда Туркия уларни қувиб ўтишга уринди, Қорабоғ можароси пайтида Bayraktar ТВ2 қилган самарали ҳаракатлари буни тасдиқлайди.Россия нисбатан яқинда Ҳаво-космик кучлар манфаатлари учун пилотсиз учар қурилмаларни ишлаб чиқа бошлади - ва жуда ишончли. Биринчи муваффақиятли лойиҳа - 2020 йилда фойдаланишга топширилган “Орион-3” разведка-зарба дрони бўлди (қанот оралиғи - 8 м, парвоз оғирлиги - 1 тонна, фойдали юк - 250 кггача, тезлиги - 120 км/соат, ҳавода вақт - 24 соат).С-70 “Охотник” ҳақиқий технологик ютуқ бўлди. Таққослаш учун энг оғир разведка-зарба пилотсиз учар қурилмалар синфида замонавий хорижий воситалари - Исроилнинг IAI Eitan, Туркия Bayraktar Akinci, Американинг MQ-9А Reaper билан бир қаторда туриш керак. Асосий хусусиятларга кўра - диапазон, тезлик ва зарба қобилиятлари бўйича рақобатчилардан юқори.Энг кичик қанот оралиғига (19 м) эга бўлишига қарамасдан "Овчи" ички қисмларида оғирлиги 6 тоннагача бўлган арсенални олиб юришга қодир. Юк кўтариш қобилияти жиҳатидан энг яқин бўлган IAI Eitan атиги 2 тонна ўқ-дориларни кўтара олади. Бинобарин, Россиянинг битта "Овчи"си жанговар шароитда Исроил, АҚШ ёки Туркияда ишлаб чиқарилган камида 3та машинани алмаштиради."Овчи"нинг тезлиги - 1000 км/соат – бу унинг энг яқин рақиби MQ-9А Reaper (480 км/соат) нинг максимал имкониятларидан 2 баравар юқори. Шу билан бирга, дрондан бешинчи авлод Су-57 қирувчиси билан бирга қўллаш режалаштирилмоқда, унинг тезлиги (2100 км/соат) дрон тезлиги 1000 км/соат “Овчи” учун чегара эмас. Эҳтимол, унинг тезлиги 2000 км.Юқори чегарадан устунРоссия дрони хорижий аналогларига қараганда анча оғирроқ, турбореактив (турбопаррак эмас) двигател билан жиҳозланган, сунъий интеллект ва "учар қанот" шаклига эга. Умуман олганда, у фантастика фильмидаги ўзга сайёраликлар космик кемасига ўхшайди ва бу Россия технологик жиҳатдан олдинлаб кетганлигини кўрсатади.Оғир разведка-зарба кўринмас дронларни яратишга қодир бўлган мамлакатлар кўп эмас. "Овчи"нинг ҳар бир сезиларли ҳаракати хорижда синчковлик билан таҳлил қилинади, шунга қарамай, ғарбий "шериклар” бундай техник хусусиятларга эришишда қийинчиликлар сезилади.Масалан, худди шундай америкалик оғир дрон X-47B (Northrop Grumman) лойиҳаси жойдан жилмай айланмоқ, гарчи биринчи парвоз 2011 йилда “Сухой” “Охотник”ни ишлаб чиқара бошлаганида амалга оширилган. Пентагон 2013 йилда UCLASS ҳарбий-денгиз кучлари учун пилотсиз учар қурилмаларни мослаштириш бўйича кўп харажатли дастурни ишга туширди.2020 йилга қадар машинани яратиш режалаштирилган эди, аммо баъзи сабабларга кўра, АҚШ ҲДК мутахассислари  ҳужум дронининг самарадорлиги ва хавфсизлигига шубҳа қилишди. Шунинг учун UCLASS дастурига асосан ҳужум дронининг ҳолати аста-секин разведка, сўнгра учар ёқилғи қўйиш қурилмасигача туширилди.Бошқа томондан, АҚШ ҲҲК нисбатан кичик бўлган XQ-28 Valkyrie дронини (юк кўтариш 450 кг, “стелс” эмас) зарба берувчи дрон сифатида мослаштиришга уринди, аммо бу умуман бошқача ҳолат.“Овчи" зарба авиациянинг стратегия ва тактикасини қайта ёзиб чиқишга ундаши мумкин. Бироқ, Евроосиё қитъасида Россия Федерациясининг Ҳаво-космик кучлари биринчи навбатда мудофаа вазифаларини ҳал қилишади. Зарба берадиган авиациянинг имкониятлари Россия чегаралари периметри бўйлаб жойлашган ҳаво ҳужумига қарши мудофаа ва ракетага қарши мудофаа тизимлари билан тўлдирилади. "Овчилар! жанговар сафда ўрнини эгаллаганида (2025 йилда), дунё янада тинчроқ бўлади.

https://sputniknews.uz/20210205/Rossiyaning-Armata-tanki-zagranpasport-oldi-u-endi-aerga-yl-oladi-15948228.html

https://sputniknews.uz/20210203/Qora-dengizga-yana-AQSh-esminetsi-kirib-keldi-buyogi-nima-boladi-15922848.html

https://sputniknews.uz/20210129/Burevestnik--yadroviy-dvigatelli-revolyutsion-raketa-15895237.html

https://sputniknews.uz/20210127/Amerikaning-Donald-Kuk-kemasi-ora-dengizda-y-ilindi-15875515.html

туркия

2021

Янгиликлар

uz_UZ

колумнистлар, россия, туркия, исроил, қурол-яроғ, ҳарбийлар, ҳарбий техника, ақш