https://sputniknews.uz/20210127/Amerikaning-Donald-Kuk-kemasi-ora-dengizda-y-ilindi-15875515.html
Американинг “Дональд Кук” кемаси Қора денгизда “йўқ қилинди”
Американинг “Дональд Кук” кемаси Қора денгизда “йўқ қилинди”
Sputnik Ўзбекистон
Россия ҳарбий денгиз флотини кучайтириш - Америка "яккаҳокимлик" иллюзиясини чеклаш ва кўпқиррали дунёни сақлаб қолиш учун керакдир. 27.01.2021, Sputnik Ўзбекистон
2021-01-27T14:36+0500
2021-01-27T14:36+0500
2021-01-27T14:36+0500
колумнистлар
аналитика
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e5/01/1a/15872582_0:0:3016:1705_1920x0_80_0_0_eaaf37a49e66f75bc9916fae842a3481.jpg
Эҳтимолий душман Россия денгиз чегараси яқинида пайдо бўлганда, у тезкорлик билан “кутиб олинади” ва кемалар, қирғоқ мудофаа тизими ёки авиация ёрдамида йўқ қилинади. Баъзан ушбу тизимларнинг барчаси биргаликда ҳаракат қилади ва буни кўп вариантли жанговар ўқув машғулоти дейилади.Американинг “Дональд Кук” номли эсминеци 23 январ куни Қора денгизга кириб келди ва Россия ҲДФнинг одатий “нишони”га айланди. Миллий Мудофаа марказида “Қора денгиз кучлари ва воситалари кузатувга киришди” деб қисқа хабар қилишди. Шу куннинг ўзида Россия ҳаво космик кучларининг олтита жанговар самолётилари, Қрим ярим ороли қирғоғидан 300 км масофада америка эсминци бўйлаб “зарба” берди. Ушбу вазифани бажариш учун иккитадан Су-30 ва Су-27 ҳамда иккита Су-24 бомбардимончи самолётлар осмонга кўтарилди. Улар навбатма-навбат денгиздаги “нишонга” зарба бериш масофасига яқинлашиб ракета ва бомба билан зарба бериш ҳаракатларини машқ қилишди.Бу Америка кемасининг Россия денгиз чегараси яқинидаги деструктив ҳатти-ҳаракатларига нисбатан адекват реакция бўлди. Бундан икки ой олдин “Томогавк” ракеталари билан жиҳозланган “Жон Маккейин” эсминеци ҳам Узоқ Шарқ ҳудудидаги Пётр Великий бўғозида Россия чегарасини бузган эди. “Адмирал Виноградов” кемаси унга таран билан пўписа қилиб нейтрал ҳудудга ҳайдаб чиқарган эди.Ўшанда АҚШ ҲДФ қўмондонлиги денгизнинг ушбу қисмини Россияга тегишли эмас деб ҳисоблашини ва бу ерда Америка кемалари ҳаракат қилиши мумкинлигини даъво қилган эди. Ана шундай провокациялар Қрим ярим ороли ҳудудида ҳам юз бериш эҳтимоли катта. Шу сабабли 23 январь куни Россия “Дональд Кук”ка қатъий ҳаракатлар қилишга тайёр эканини дарҳол кўрсатди ва Россия сувларида америка флотининг эркин ҳаракатланиши мумкинлиги тўғрисидаги афсонани барбод қилди.Ундан ташқари Қора Денгиз флоти қўмондонлиги, можароли вазиятларда ҳаракат қилиш бўйича режали жанговар ўқув машғулотлари ўтказилиши сабабли, Қора денгизнинг шимолий қирғоғида бир неча минг квадрат метр майдонни сузиш воситалари ҳаракатланиши учун ёпиб қўйди. “Шўнғувчи бомбардимончи” тактикасиЭМ “Дональд Кук” ўз бортида 60та қанотли “Томогавк” ракеталари олиб юриши мумкин. Ушбу ракеталар 1600 км масофагача зарба бериши ва ядровой жанговар бошга эга бўлиши мумкин. Ундан ташқари кемаларга қарши ASROC ракеталари, “Стандарт” зенит ракеталари, “Иджис” ракета-ҳимоя тизими ҳамда жанговар бошқарув тизими мавжуд. Бу “Дональд Кук” АҚШнинг НАТО билан ҳамкорлигини тасдиқлайди. Эслатиб ўтамиз 36 йил давомида “Иджис” ракета ҳимоя тизимининг ягона жанговар ўлжаси – уриб туширилган IranAir компаниясининг йўловчи самолёти бўлди. “Иджис” уни F-14 қирувчи самолёти деб нотўғри аниқлаган.Эсминецнинг қирғоқдаги нишонларга зарба бериш имконияти жуда кенг бўлсада денгиз жангида унинг самарадорлиги текширилмаган. Қанотли “Томогавк” ракеталари денгиз жангида ҳеч қандай ёрдам бера олмайди. “Томогавк” ракеталарининг кемага қарши тури BGM-109B TASM – бир неча йил олдин ишлаб чиқарилиши тўхтатилган эди. “Кук”нинг орқа қисмида 4 дона кичик ўлчамли, товуш тезлигидан секин ҳаракатланувчи “Гарпун” кемага қарши ракеталар бор. Россия ушбу эсмнецни доимо кузатиб туради.“Дональд Кук” АҚШ ҲДФнинг 6-бўлинмаси таркибига киради ва Қора ва Болтиқ денгизи ҳдудларида 2014 йилдан буён Россия сув чегаралари яқинда пайдо бўлмоқда. Ўша йилда эсминец экипажининг барча аъзолари (300 киши) Қора денгизда Россия Су-24 самолёти билан яқиндан танишиш имконига эга бўлган эди. Ўшанда Россия самолёти кема устидан 12 маротаба учиб ўтган эди.АҚШ қўмондонлиги маълумотига кўра, ўшанда Су-24 бортига ўрнатилган РЭБ аппарати “Кук”да ўрнатилган электроникани ишдан чиқарган ва америкалик денгизчиларни ваҳимага солган эди. Иккинчи маротаба Су-24 2018 йилда “Кук”нинг аппаратурасини ўчириб қўйган эди.2021 йилда Қора денгиз ҳудудида қарама-қаршилик тактикаси бироз ўзгарди. “Сўнгги вақтларда “Кук” Қора денгиз ҳудудига тез-тез келадиган ва ҳудуддаги вазиятни бузадиган бўлиб қолди.Иккинчи томондан, унчалик замонавий бўлмаган Су-24 самолёти, радио электрон кураш (РЭБ) аппаратурасидан ташқари денгиз нишонларига зарба берувчи турли воситаларга эга. Масалан, 285 км масофагача юқори аниқликда зарба берадиган “Ҳаво – юза” турдаги ракеталарга эга. Ушбу ракеталар душман кемасининг радарлари нурланишига қараб уни нишонга олади. Унинг тезлиги 3,6 Маха (товуш тезлигидан 3,6 баравар тез) бўлиб, жанговар вазиятларда “Арли Берк”, туридаги кемалар омон қолишига имкон бермайди.Су-24 ва Су-30 самолётларининг АҚШ ҳарбий кемаларига қарши зарба бериш имконияти шунчалик каттаки, бу ҳам Монтре Конвенцияси каби, АҚШ ҲДФ учун яна бир ғамгин мавзуга айланган. Монтре Конвенциясига кўра, Қора денгизқирғоғида жойлашмаган давлатлар жанговар кемалари Қора денгиз акваториясига энг узоғи билан 3 ҳафтага кириши мумкин.Россия Жануби-ғарбий стратегик муҳим аҳамиятга эга бўлган йўналишда АҚШ ва НАТО ҲДФга қарши туриш учун ўз ҳарбий кучлари сонини ошириши ва қарши туриш тактикасини такомиллаштириши керак. Қора денгиз флоти сўнгги йиллар давомида бир неча фрегат ва кичик ракетали кемалар, 6та дизел-электрик сув ости кемалари билан тўлдирилди. Уларнинг барчасида узоқ масфага зарба берувчи “Калибр” қанотли ракеталари жойлаштирилган.Шунингдек Қрим ярим оролида тўртта С-400 ҳаво мудоффа дивизионлари, бир нечан “Панцыр-С” дивизионлари жойлаштирилган. Севастопол яқинида ракета ҳужуми ҳақида огоҳлантириувчи янги радио локацион дивизион ҳам жойлаштирилган. Россия ҳарбий денгиз флоти Ўрта-Ер денгизида ҳам ўз таъсиринпи кучайртирмоқда. Бугунги кунда у ерда 10та жанговар кемалар ва сув ости кемалари жойлаштирилган. Бу ушбу ҳуддадаги АҚШ кемаларидан кўпни ташкил қилади.Defense News хабарига кўра, Узоқ Шарқ ҳудудида жойлаштирилган “Бастион” мажмуаси Москвага Беринг бўғози орқали Арктикага кириш йўлини назорат қилиш имконини беради. Керак бўлса Аляскадаги нишонларни ҳам яксон қилиши мумкин. Энди нима бўлади?АҚШ ҲДФининг қийшиқ ойнасиАҚШ ҳарбий кемаларининг Қора денгизда бўлиши ҳар доим Россиянинг жиғига тегади, чунки улар ракета зарбасидан яхши ҳимояланган ва узоқ масофаларга зарба берувчи қанотли ракеталар билан жиҳозланган. Руслар бундай таҳдидни стратегик масала деб қабул қилади ва ушбу арсенал ўз аҳоли пунктлари ва стратегик объектларига яқин жойлашишига йўл қўймайди. Бу АҚШдаги CNА - Россияни ўрганиш таҳлилий маркази рахбари Майкл Кофманнинг сўзларидир.Ўз навбатида Вашингтон ҳам Россиянинг кўп мақсадли стратегик сув ости кемаларининг АҚШ қирғоқлари яқинидан бўлишидан, Россия стратегик бомбардимончиларининг АҚШ яқинида учиб ўтишидан ғазабга тушади.Аслида бир томонлама хавфсизлик бўлмайди, лекин АҚШнинг ўз стратегияси бор. Яқинда АҚШ ҲДФ бошлиқларидан бири адмирал Майкла Гилдей кемалар сони бўйича АҚШ дунёда биринчи ўринда бўлмаса-да, Жаҳон океанида янги технологиялар ёрдамида ҳукмронликни сақлаб қолиши керак, деган эди.Океан кенгликлари узра назоратни сақлаб қолиш АҚШ иқтисодиёти ва сиёсати ҳамда америкаликлар ва уларнинг иттифоқчиларининг эркин навигацияси ҳамда душман қирғоқларига “куч кўрсатиш учун” учун жуда муҳим.Демак Россиянинг энг катта “жинояти” – бу ўз мудофаа қобилиятини кучайтираётганидир. Америка қарама-қаршилик концепциясида шундай дейилган: “Россия ҲДФ дунё харитасида ўз таъсир ҳудудларини кенгайтирмоқда ва бизнинг қирғоқларимизга яқин ҳаракат қилмоқда... Агар бунга етарли эътибор берилмаса, у ўрнатилган дунёвий тартибни бузишда давом этади ва бизнинг давлатга хавф солади”. Ушбу баландпарвоз гаплардан сўнг Пентагон қуруқлик ва денгизда провокация ва операциялар ўтказиши мумкин (Ироқ, Югославия, Афғонистон, Ливия ва Суриядаги операцияларни эсга оламиз). Шу сабабли ҳам Россия ҳарбий денгиз флотини кучайтириш - америкалик “ҳамкор”ларни қаттиққўллик билан реал ҳаётган қайтариш ва кўпқиррали дунёни сақлаб қолиш учун керакдир.
https://sputniknews.uz/20210121/Antonov-Rossiyani-zhilovlab-turish-ASh-sisatining-alfa-va-omegasi-isoblanadi-15836249.html
https://sputniknews.uz/20210118/Dun-okeanida-ustuvorlik-ilish-ASh-dengiz-flotining-10-yillik-rezhasi-15812798.html
https://sputniknews.uz/20200629/Rossiya-qiruvchilari-AQSh-razvedka-samoltlarini-tokhtatib-olishdi-video-14439698.html
https://sputniknews.uz/20200518/Amerika-nashri-Rossiyaning-dengiz-yirtichi-haqida-gapirdi-14154980.html
https://sputniknews.uz/20170109/AQSH-300dengiz-piyodasini-Afgonistonga-yubordi-4552611.html
https://sputniknews.uz/20210125/Yangi-Sovu-urush-Amerika-dengiz-pidalari-nega-Shimolda-tplanmoda-15859000.html
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2021
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
колумнистлар, аналитика
Американинг “Дональд Кук” кемаси Қора денгизда “йўқ қилинди”
Россия ҳарбий денгиз флотини кучайтириш - Америка "яккаҳокимлик" иллюзиясини чеклаш ва кўпқиррали дунёни сақлаб қолиш учун керакдир.
Эҳтимолий душман Россия денгиз чегараси яқинида пайдо бўлганда, у тезкорлик билан “кутиб олинади” ва кемалар, қирғоқ мудофаа тизими ёки авиация ёрдамида йўқ қилинади. Баъзан ушбу тизимларнинг барчаси биргаликда ҳаракат қилади ва буни кўп вариантли жанговар ўқув машғулоти дейилади.
Американинг “Дональд Кук” номли эсминеци 23 январ куни Қора денгизга кириб келди ва Россия ҲДФнинг одатий “нишони”га айланди. Миллий Мудофаа марказида “Қора денгиз кучлари ва воситалари кузатувга киришди” деб қисқа хабар қилишди. Шу куннинг ўзида Россия ҳаво космик кучларининг олтита жанговар самолётилари, Қрим ярим ороли қирғоғидан 300 км масофада америка эсминци бўйлаб “зарба” берди. Ушбу вазифани бажариш учун иккитадан Су-30 ва Су-27 ҳамда иккита Су-24 бомбардимончи самолётлар осмонга кўтарилди. Улар навбатма-навбат денгиздаги “нишонга” зарба бериш масофасига яқинлашиб ракета ва бомба билан зарба бериш ҳаракатларини машқ қилишди.
Бу Америка кемасининг Россия денгиз чегараси яқинидаги деструктив ҳатти-ҳаракатларига нисбатан адекват реакция бўлди. Бундан икки ой олдин “Томогавк” ракеталари билан жиҳозланган “Жон Маккейин” эсминеци ҳам Узоқ Шарқ ҳудудидаги Пётр Великий бўғозида Россия чегарасини бузган эди. “Адмирал Виноградов” кемаси унга таран билан пўписа қилиб нейтрал ҳудудга ҳайдаб чиқарган эди.
Ўшанда АҚШ ҲДФ қўмондонлиги денгизнинг ушбу қисмини Россияга тегишли эмас деб ҳисоблашини ва бу ерда Америка кемалари ҳаракат қилиши мумкинлигини даъво қилган эди. Ана шундай провокациялар Қрим ярим ороли ҳудудида ҳам юз бериш эҳтимоли катта. Шу сабабли 23 январь куни Россия “Дональд Кук”ка қатъий ҳаракатлар қилишга тайёр эканини дарҳол кўрсатди ва Россия сувларида америка флотининг эркин ҳаракатланиши мумкинлиги тўғрисидаги афсонани барбод қилди.
Ундан ташқари Қора Денгиз флоти қўмондонлиги, можароли вазиятларда ҳаракат қилиш бўйича режали жанговар ўқув машғулотлари ўтказилиши сабабли, Қора денгизнинг шимолий қирғоғида бир неча минг квадрат метр майдонни сузиш воситалари ҳаракатланиши учун ёпиб қўйди.
“Шўнғувчи бомбардимончи” тактикаси
ЭМ “Дональд Кук” ўз бортида 60та қанотли “Томогавк” ракеталари олиб юриши мумкин. Ушбу ракеталар 1600 км масофагача зарба бериши ва ядровой жанговар бошга эга бўлиши мумкин. Ундан ташқари кемаларга қарши ASROC ракеталари, “Стандарт” зенит ракеталари, “Иджис” ракета-ҳимоя тизими ҳамда жанговар бошқарув тизими мавжуд. Бу “Дональд Кук” АҚШнинг НАТО билан ҳамкорлигини тасдиқлайди. Эслатиб ўтамиз 36 йил давомида “Иджис” ракета ҳимоя тизимининг ягона жанговар ўлжаси – уриб туширилган IranAir компаниясининг йўловчи самолёти бўлди. “Иджис” уни F-14 қирувчи самолёти деб нотўғри аниқлаган.
Эсминецнинг қирғоқдаги нишонларга зарба бериш имконияти жуда кенг бўлсада денгиз жангида унинг самарадорлиги текширилмаган. Қанотли “Томогавк” ракеталари денгиз жангида ҳеч қандай ёрдам бера олмайди. “Томогавк” ракеталарининг кемага қарши тури BGM-109B TASM – бир неча йил олдин ишлаб чиқарилиши тўхтатилган эди. “Кук”нинг орқа қисмида 4 дона кичик ўлчамли, товуш тезлигидан секин ҳаракатланувчи “Гарпун” кемага қарши ракеталар бор. Россия ушбу эсмнецни доимо кузатиб туради.
“Дональд Кук” АҚШ ҲДФнинг 6-бўлинмаси таркибига киради ва Қора ва Болтиқ денгизи ҳдудларида 2014 йилдан буён Россия сув чегаралари яқинда пайдо бўлмоқда. Ўша йилда эсминец экипажининг барча аъзолари (300 киши) Қора денгизда Россия Су-24 самолёти билан яқиндан танишиш имконига эга бўлган эди. Ўшанда Россия самолёти кема устидан 12 маротаба учиб ўтган эди.
АҚШ қўмондонлиги маълумотига кўра, ўшанда Су-24 бортига ўрнатилган РЭБ аппарати “Кук”да ўрнатилган электроникани ишдан чиқарган ва америкалик денгизчиларни ваҳимага солган эди. Иккинчи маротаба Су-24 2018 йилда “Кук”нинг аппаратурасини ўчириб қўйган эди.
2021 йилда Қора денгиз ҳудудида қарама-қаршилик тактикаси бироз ўзгарди. “Сўнгги вақтларда “Кук” Қора денгиз ҳудудига тез-тез келадиган ва ҳудуддаги вазиятни бузадиган бўлиб қолди.
Иккинчи томондан, унчалик замонавий бўлмаган Су-24 самолёти, радио электрон кураш (РЭБ) аппаратурасидан ташқари денгиз нишонларига зарба берувчи турли воситаларга эга. Масалан, 285 км масофагача юқори аниқликда зарба берадиган “Ҳаво – юза” турдаги ракеталарга эга. Ушбу ракеталар душман кемасининг радарлари нурланишига қараб уни нишонга олади. Унинг тезлиги 3,6 Маха (товуш тезлигидан 3,6 баравар тез) бўлиб, жанговар вазиятларда “Арли Берк”, туридаги кемалар омон қолишига имкон бермайди.
Су-24 ва Су-30 самолётларининг АҚШ ҳарбий кемаларига қарши зарба бериш имконияти шунчалик каттаки, бу ҳам Монтре Конвенцияси каби, АҚШ ҲДФ учун яна бир ғамгин мавзуга айланган. Монтре Конвенциясига кўра, Қора денгизқирғоғида жойлашмаган давлатлар жанговар кемалари Қора денгиз акваториясига энг узоғи билан 3 ҳафтага кириши мумкин.
Россия Жануби-ғарбий стратегик муҳим аҳамиятга эга бўлган йўналишда АҚШ ва НАТО ҲДФга қарши туриш учун ўз ҳарбий кучлари сонини ошириши ва қарши туриш тактикасини такомиллаштириши керак. Қора денгиз флоти сўнгги йиллар давомида бир неча фрегат ва кичик ракетали кемалар, 6та дизел-электрик сув ости кемалари билан тўлдирилди. Уларнинг барчасида узоқ масфага зарба берувчи “Калибр” қанотли ракеталари жойлаштирилган.
Шунингдек Қрим ярим оролида тўртта С-400 ҳаво мудоффа дивизионлари, бир нечан “Панцыр-С” дивизионлари жойлаштирилган. Севастопол яқинида ракета ҳужуми ҳақида огоҳлантириувчи янги радио локацион дивизион ҳам жойлаштирилган.
Россия ҳарбий денгиз флоти Ўрта-Ер денгизида ҳам ўз таъсиринпи кучайртирмоқда. Бугунги кунда у ерда 10та жанговар кемалар ва сув ости кемалари жойлаштирилган. Бу ушбу ҳуддадаги АҚШ кемаларидан кўпни ташкил қилади.
Defense News хабарига кўра, Узоқ Шарқ ҳудудида жойлаштирилган “Бастион” мажмуаси Москвага Беринг бўғози орқали Арктикага кириш йўлини назорат қилиш имконини беради. Керак бўлса Аляскадаги нишонларни ҳам яксон қилиши мумкин. Энди нима бўлади?
АҚШ ҲДФининг қийшиқ ойнаси
АҚШ ҳарбий кемаларининг Қора денгизда бўлиши ҳар доим Россиянинг жиғига тегади, чунки улар ракета зарбасидан яхши ҳимояланган ва узоқ масофаларга зарба берувчи қанотли ракеталар билан жиҳозланган. Руслар бундай таҳдидни стратегик масала деб қабул қилади ва ушбу арсенал ўз аҳоли пунктлари ва стратегик объектларига яқин жойлашишига йўл қўймайди. Бу АҚШдаги CNА - Россияни ўрганиш таҳлилий маркази рахбари Майкл Кофманнинг сўзларидир.
Ўз навбатида Вашингтон ҳам Россиянинг кўп мақсадли стратегик сув ости кемаларининг АҚШ қирғоқлари яқинидан бўлишидан, Россия стратегик бомбардимончиларининг АҚШ яқинида учиб ўтишидан ғазабга тушади.
Аслида бир томонлама хавфсизлик бўлмайди, лекин АҚШнинг ўз стратегияси бор. Яқинда АҚШ ҲДФ бошлиқларидан бири адмирал Майкла Гилдей кемалар сони бўйича АҚШ дунёда биринчи ўринда бўлмаса-да, Жаҳон океанида янги технологиялар ёрдамида ҳукмронликни сақлаб қолиши керак, деган эди.
Океан кенгликлари узра назоратни сақлаб қолиш АҚШ иқтисодиёти ва сиёсати ҳамда америкаликлар ва уларнинг иттифоқчиларининг эркин навигацияси ҳамда душман қирғоқларига “куч кўрсатиш учун” учун жуда муҳим.
Демак Россиянинг энг катта “жинояти” – бу ўз мудофаа қобилиятини кучайтираётганидир. Америка қарама-қаршилик концепциясида шундай дейилган: “Россия ҲДФ дунё харитасида ўз таъсир ҳудудларини кенгайтирмоқда ва бизнинг қирғоқларимизга яқин ҳаракат қилмоқда... Агар бунга етарли эътибор берилмаса, у ўрнатилган дунёвий тартибни бузишда давом этади ва бизнинг давлатга хавф солади”.
Ушбу баландпарвоз гаплардан сўнг Пентагон қуруқлик ва денгизда провокация ва операциялар ўтказиши мумкин (Ироқ, Югославия, Афғонистон, Ливия ва Суриядаги операцияларни эсга оламиз). Шу сабабли ҳам Россия ҳарбий денгиз флотини кучайтириш - америкалик “ҳамкор”ларни қаттиққўллик билан реал ҳаётган қайтариш ва кўпқиррали дунёни сақлаб қолиш учун керакдир.
