ХҲДС-2023: Россия мудофаа саноати технологик етакчиликни сақлаб қолди

© Sputnik / Александр Гальперин / Медиабанкка ўтишХалқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
Халқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023 - Sputnik Ўзбекистон, 1920, 27.06.2023
Oбуна бўлиш
Кронштатда бўлиб ўтган Халқаро ҳарбий денгиз кўргазмасида Россия корхоналари ўзларининг энг янги ва илғор маҳсулотлари намуналарини тақдим этишди.
ТОШКЕНТ, 27 июн — Sputnik. Кронштадтда 21-25 июнь кунлари бўлиб ўтган Халқаро ҳарбий-денгиз салони (ХҲДС-2023) Россия ҳарбий-саноати санкциялар остида ҳам технологик етакчиликни сақлаб қолганини кўрсатди.
“Остров Фортов” конференция ва кўргазма марказида жойлашган Средняя гавань бандаргоҳида бўлиб ўтган кўргазмада 250 дан ортиқ етакчи Россия ва хорижий компаниялар, жумладан, дунёга машҳур “Алмаз – Антей”, “Ростех”, “Росатом”, “Тактическое ракетное вооружение” корпорацияси, “Ярославский судостроительный завод”, BrahMos Aerospace иштирок этди.
© Sputnik / Александр Гальперин / Медиабанкка ўтишХалқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
Международный военно-морской салон МВМС-2023 - Sputnik Ўзбекистон, 1920, 27.06.2023
Халқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
Кўргазма Россия ҳарбий-денгиз флоти ва давлат идоралари вакиллари, етакчи экспертлар, турли мамлакатларнинг йирик корхона ва компаниялари раҳбарларини жамлади. ХҲДС-2023га Жазоир, Озарбайжон, Қозоғистон, Қирғизистон, Зимбабве, Мянма, Ветнам, Эритрея, Ҳиндистон, Намибия ва Марокашдан 11 нафар хорижий делегация ташриф буюрди.
Россия президенти Владимир Путин тадбирни бошлар экан, Халқаро ҳарбий-денгиз салони кўп йиллар давомида юқори стандартни ва муносиб ваколат даражасини сақлаб келаётганини таъкидлади.
Дарҳақиқат, ХҲДС-2023 стендларида кемасозлик, қурол-яроғ, жанговар бошқарув тизимлари, денгиз навигацияси ва коммуникациялари, кема электростанциялари, денгиз авиацияси, янги ва илғор технологиялар соҳасидаги улкан ютуқларни кўриш мумкин бўлди. Кронштадт бандаргоҳида Россия ҳарбий-денгиз кучларининг энг янгии ҳарбий кемалари тақдим этилди. ХҲДС-2023 бизнес дастури тўртта илмий-техник конференция, тўртта техник сессия, 12 та музокаралар ва кўплаб тақдимотларни ўз ичига олди.
© Sputnik / Александр Гальперин / Медиабанкка ўтишХалқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
Международный военно-морской салон МВМС-2023 - Sputnik Ўзбекистон, 1920, 27.06.2023
Халқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
Энг янги денгиз қуроллари ва техникаси кўргазмаси Россия мудофаа саноати мажмуаси Ғарбнинг узоқ муддатли санкцияларига тўлиқ мослашганини, замонавий ҳарбий кемалар ишлаб чиқаришни доимий равишда ошириб, юқори технологияли ишланмалар соҳасида дунёдаги етакчи мавқеини сақлаб қолганлигини аниқ ва ишончли тарзда исботлади.
Кронштадтнинг Средняя гавань бандаргоҳида Россия ҳарбий-денгиз флотининг “қора марвариди” — 636-лойиҳадаги энг янги “Уфа” ядровий бўлмаган ускуналарда ҳаракатланувчи сув ости кемаси ҳайбатли жилваланиб турарди. У дунёнинг исталган нуқтасида 2600 км масофагача торпеда ва қанотли ракеталар ёрдамида душманнинг ердаги сув усти ва остидаги нишонларини йўқ қилишга қодир.
ХҲДС-2023 арафасида 22 июнь куни Россия Ҳарбий-денгиз кучлари бош қўмондони Николай Евменов “Адмирал Головко” фрегати (22350-лойиҳанинг учинчи борти) зарба тизими синовлари муваффақиятли якунлангани ҳақида гапирди. Тез орада кема Шимолий флотнинг бир қисмига айланади. Кейинчалик ҳарбий-денгиз флоти ҳар йили узоқ денгиз ҳудудлари учун мўлжалланган бир ёки иккита янги кема оладиган бўлади. Бу маълумотни Бирлашган кемасозлик корпорацияси (ОСК) бош директори ўринбосари Владимир Королев тасдиқлади.

Бўронли об-ҳавога қарамай

Кронштадтдаги кўргазмада мутахассисларнинг алоҳида эътиборини “Радуга” конструкторлик бюроси томонидан яратилган юқори аниқликдаги янги (280 км дан ортиқ) “ҳаво-ер” Х-59МК кемага қарши ракетаси тортди. Душман ҳаво мудофаасига кўринмайдиган ракета крейсерни, эсминецни ёки қалинлиги уч метргача бўлган кучли темир-бетон конструкцияларни (қуруқликда) яроқсизлантиришга қодир.
Россия-Ҳиндистонда ишлаб чиқарилган 290 км масофага учадиган кучли BrahMos товушдан тез ракетаси ҳам эътибордан ҳоли қолмади. Тезлиги — 2,8 Махгача, жанговар каллакнинг оғирлиги 200-300 кг. Мунтазам ташувчилар — кемалар, самолётлар, мобил қуруқлик тизимлари. BrahMos-2 гипертовушли ракетаси ишлаб чиқилмоқда, унинг тезлиги 5-7 Махгача оширилади. BrahMos — кўп қутбли дунёнинг янги рамзидир.
© Sputnik / Александр Гальперин / Медиабанкка ўтишХалқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
Международный военно-морской салон МВМС-2023 - Sputnik Ўзбекистон, 1920, 27.06.2023
Халқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
Янги “Комар” кичик ўзига хос минорали қурилма ҳам самарали бўлиб, у “Игла-С” зенит ракеталари ва “Атака” бошқариладиган ракеталари билан 6 кмгача бўлган масофадаги ҳаво, денгиз ва қирғоқ нишонларини аниқлаш ва йўқ қилиш учун мўлжалланган. Нишонлар рўйхатига — барча турдаги учувчи аппаратлар, кичик кемалар, узоқ муддатли ҳужум нуқталари ва қирғоқда жойлашган узоқ муддатли ҳужум нуқталари киради. “Комар” оптико-электрон тизими F-16 ва F-18 типидаги самолётларни 20 км масофада кўришга қодир.
“Денгиз асбобсозлик корпорацияси” томонидан ХҲДС-2023 кўргазмасида тақдим этилган “Монолит-Б” янги қирғоқ разведка тизими янада узоқроқ — 750 км гача бўлган масофада кўришга қодир. Фаол радио-локацион станция томонидан кузатилган сирт ва ҳаво нишонлари сони 30 тагача, пассив радио-локацион станция эса 50 тагача нишонни назорат остига олади. “Монолит-Б” бир вақтнинг ўзида 10 та нишонни олишга қодир.
КамАЗ шассисидаги янги “Рубеж-МЭ” қирғоқ ракета тизими 450 кмгача бўлган масофада автоматик равишда аниқлаш ва 260 кмгача бўлган масофада битта ва гуруҳли ер усти нишонларини, шунингдек, ер усти душман нишонларини уриш қобилиятига эга. Унинг бортида тўртта Х-35УЭ кемага қарши ракеталар мавжуд бўлиб. Жанговар экипаж — фақат икки киши. “Рубеж-МЭ” якка ўзи самарали ишлаши ёки бошқа ракета тизимлари билан бирлаштирилиши мумкин.
© Sputnik / Александр Гальперин / Медиабанкка ўтишХалқаро ҳарбий денгиз кўргазмасида "Рубеж-МЭ" қирғоқ мудофаа мажмуаси
Международный военно-морской салон в Санкт-Петербурге - Sputnik Ўзбекистон, 1920, 27.06.2023
Халқаро ҳарбий денгиз кўргазмасида "Рубеж-МЭ" қирғоқ мудофаа мажмуаси
Россия мудофаа саноати мажмуасининг бир нечта ажойиб маҳсулотлари ХҲДС -2023 да дронлар “парад”ида иштирок этди. “Рособоронэкспорт” энг сўнгги “Клавесин-1РЭ” сув ости дронини тақдим этди. Қурилма синовдан ўтказилди ва оммавий ишлаб чиқариш бошланди. “Клавесин-1РЭ” қидирув операциялари ва автоном ёки ташувчи кема билан гидроакустик алоқа орқали тузатиш режимида 6 км гача чуқурликдаги объектларни ўрганиш учун мўлжалланган.
Оператор томонидан 40 милягача масофадан бошқариладиган гидрографик робот тизимининг модификациясида жанговар модулли экипажсиз сув усти қайиғи тақдим этилди (Учувчисиз учувчи аппарат ёки сунъий йўлдош орқали қайта узатиш масофани оширади). Кингисепп машинасозлик заводи ва Санкт-Петербург политехника университети томонидан тайёрланган ер усти дрони акваторияни патруль қилиш, денгиз флотининг қирғоқ базалари мудофаасини мустаҳкамлаш ва масофадан денгиз, шу жумладан Арктика ҳудудини разведка қилишга қодир. Ҳужум модификациялари ишлаб чиқилмоқда. Унинг фойдали юк ташиш қобилияти — 400 кг гача, автономлиги - 60 соатгача. Унинг таркибий материаллари ва электроникаси — Россияда ишлаб чиқарилган.
ХҲДС-2023 кўргазмасида тақдим этилган янги кўп мақсадли борт ҳисоблаш тизими вертолёти типидаги учувчисиз учувчи аппарат ВТ-440 “Радар ММС” томонидан оммавий ишлаб чиқарилмоқда. Автопилот ва бортдаги ёқилғи таъминоти 300 км (ёки бир томонга 600 км) фойдаланиш масофасини таъминлайди. Максимал фойдали юк оғирлиги — 100 кг. Крейсер тезлиги — 120 км / соат. Дрон патруллик, қидирув-қутқарув операциялари, терроризмга қарши кураш, музлик ҳолатини (Арктикада) разведка қилиш ва узоқ ҳудудларга юкларни етказиб бериш учун мўлжалланган.
© Sputnik / Александр Гальперин / Медиабанкка ўтишХалқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
Международный военно-морской салон МВМС-2023 - Sputnik Ўзбекистон, 1920, 27.06.2023
Халқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
Кронштадтда “Гидроприбор” концерни томонидан янги универсал кичик ўлчамли торпеда намойиш этилди. 220 мм ақлли торпеда ер усти кемалари ва сув ости кемаларини йўқ қилиш учун мўлжалланган бўлиб, барча ташувчилар, жумладан, самолётлар, вертолётлар ва автоном денгиз дронлари учун мос келади. У стандарт торпедалардан узунлиги билан фарқ қилади — атиги 2 метр. Зарба диапазони — 7 км гача, тезлик — 27 узел, қўллаш чуқурлиги — 450 метргача. Ҳужум қисмининг массаси — 35 кг. Автоматик бошқарув, мустақил аниқлов, телебошқарув ва жанговар каллакни контактсиз портлатиш тизимлари Жаҳон океанининг исталган ҳудудида торпедадан самарали фойдаланишга имкон беради.
ХҲДС-2023 да мутахассисларнинг алоҳида эътиборини Санкт-Петербург денгиз муҳандислик бюросининг П-750Б “Сервал” ядросиз кичик сув ости кемасининг инновацион лойиҳаси ҳам тортди. Сув ости кемасининг узунлиги — 65,5 м, эни — 7 м. Суғим ҳажми — 1450 тонна. Сув ости тезлиги — 18 узел. Автономлик — 30 кунгача (сув остидан кўтарилишсиз). Максимал шўнғиш чуқурлиги — 300 м. Сузиш масофаси — 4300 милягача. Экипаж — 20 киши (жанговар сузувчилар гуруҳини ҳисобга олмаганда — 16 кишигача). Бундан ҳам қизиқроқ хусусияти - жанговар юк. Торпеда ракеталари ва 533 мм миналарининг стандарт тўпламига қўшимча равишда, “Сервал” бортида разведка ва қўпорувчилик гуруҳларини (жанговар сузувчилар) душман қирғоғида яширин равишда тушириш учун 60 милягача масофага эга бўлган жуда кичик “Тритон-2” сув ости кемасини ташийди.
© Sputnik / Александр Гальперин / Медиабанкка ўтишХалқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
Международный военно-морской салон МВМС-2023 - Sputnik Ўзбекистон, 1920, 27.06.2023
Халқаро ҳарбий денгиз кўргазмаси ХҲДС-2023
ХҲДС-2023 кўргазмасида тақдим этилган юқори технологияли маҳсулотлари билан қисқагина танишиб чиқиш ҳам Россиянинг ўз ривожланиш йўлини танлашга ва йўқолган ваколатларини қайтаришга, 38 минг километрлик денгиз чегараларини ва Жаҳон океанидаги миллий манфаатларни ҳимоя қилишга қанчалик масъулият билан ёндашганини тушунишга имкон беради.
ХҲДС-2023 арафасида Бирлашган кемасозлик корпорацияси бош директори Алексей Рахманов таъкидлади: “Келгуси 2040-2050 йиллар воқеаларини кўра билишга асосланиб ҳаракат қилиш керак. Машинасозлик заводларининг янги қувватлари, уларни ўн йиллик вазифалар билан юклаш ҳақида ўйлаш вақти келди ... Санкциялар ҳақида эса унутсак ҳам бўлади”.
Аслини олганда, ушбу тарихий фарватер 2022 йилги Россия денгиз доктринаси билан белгиланган: “Замонавий Россия Федерацияси кучли флотсиз мавжуд бўла олмайди. Дунёдаги энг катта ҳудуд ва кенг денгиз чегаралари, ресурсларининг улкан захиралари, аҳолининг сифати ва миқдори Россиянинг XXI асрда буюк континентал ва денгиз кучи сифатида мавжудлиги ва ривожланишини объектив равишда олдиндан белгилаб беради”.
Янгиликлар лентаси
0