Энди бўлажак зомби-президент Байденнинг тахтга чиқиш нутқини тингламаса ёки ўқимаса ҳам бўлади: Клинтон хоним ҳаммасини максимал даражада энг аниқ атамаларда баён қилди, - ва "Клинтон клани"нинг Америка сиёсати ҳақиқий рейтингидаги ўрнини ҳисобга олганда – айнан бу стратегия рўёбга чиқиши эҳтимоли жуда-жуда юқори.
Ўнгмаган "мадам президент" (ўзини ўзи шундай деб атаган) матнидаги энг парадоксал нарса шундаки, ушбу дастурда Дональд Трамп ҳақ бўлганлиги яхлит, катта ва батафсил эътироф этилган. Дональд Трамп, ҳатто агар ҳаётини панжара ортида тугатса ҳам (юз бериши мумкин бўлган сценарий), ўзи учун ақл бовар қилмайдиган ютуқни ёзиши мумкин - у АҚШнинг тарихий курсини бузди ва Америка қабристонлари овозидан фойдаланиб ҳокимиятга келадиганлар эҳтимол ўзларининг ташқи ва ҳатто ички сиёсатини қуришда нью-йорклик тантиқ миллиардер михлаган нуқталар бўйича ориентир олишга мажбур бўлади.
АҚШнинг 45-президентига нисбатан билдирилган анъанавий танқидларга қарамай, Клинтон хоним илгари демократлар шунчаки эътиборсиз қолдиришни эмас, балки инкор қилишни афзал кўрган муаммоларга эътибор қаратди:
"Иккала партиянинг (президент - таҳр.) администрацияси анчадан буён стратегик аҳамиятга эга бўлган тармоқларни заифлаштирадиган ва муҳим ишлаб чиқариш занжирларини чет элга жўнатадиган иқтисодий сиёсатнинг миллий иқтисодиётга таъсирига (иқтисодий сиёсат - таҳр.) етарлича баҳо бермаяпти. Маълум сабабларга кўра ташқи сиёсий ҳамжамият (яъни Давлат департаменти, президентнинг ташқи сиёсат бўйича маслаҳатчилари, таҳлил марказининг экспертлари - таҳр.) янги савдо шартномалари иттифоқларни мустаҳкамлаш ва ривожланаётган мамлакатларда Американинг таъсирини кучайтиришга эътибор қаратди. Республикачилар ишчиларни қўллаб-қувватлаш, иш ўринлари яратиш ва уйда қийин аҳволда бўлган жамоаларга сармоя киритиш бўйича саъй-ҳаракатларга тўсқинлик қилганда, демократлар янги савдо шартномаларини секинлаштириши керак эди,” - деб ёзади Клинтон.
Агар иқтисодий глобаллашув оқибатларига жуда масъулиятсиз бўлган республикачиларга танқид бўлмаганда, бу пассажни Дональд Трампнинг спичрайтерларидан бири томонидан ёзилган деб ўйлаш мумкин эди, у бутун сиёсий карьераси давомида иккала ҳам демократ, ҳам республикачиларга қарши айбловлар асосида қурди, улар Америка иш жойларини ва ишлаб чиқариш объектларини атайлаб Хитойга кўчиргани, бу эса Пекин дунёнинг етакчи державаси мақоми учун Вашингтон билан рақобатлашиш вазиятига олиб келди.
Американча глобаллашув ўлди, негаки Трамп уни ўлдирди, ҳозир ҳатто Демократик партиянинг етакчи сиёсатчиси “трамп қолипи”ни ўзининг дастур матнига киритмоқда ва Хитойни АҚШ миллий хавфсизлигига - нафақат ҳарбий, балки (аввало) иқтисодий таҳдид сифатида кўрсатмоқда.
Шуни таъкидлаш керакки, Хиллари Клинтоннинг дастурида Россияга қараганда, кўпроқ Хитойга қарши курашга эътибор қаратилган, гарчи унинг матнида кўп ҳолларда АҚШнинг асосий душманлари тилга олинганда, вергул билан ажратилган. Ҳеч бўлмаганда, мақсадни белгилаш даражасида "барча кучлар Россияга нисбатан жамланиши" ҳақида гап бўлиши мумкин эмас. Барча мунозаралар совуқ уруш клишесидан воз кечиш ва биринчи навбатда Хитойни, Россияни эса бирйўла бўғиш бўйича тўғри усулни топиш зарурлигига асосланган.
Бироқ, демократик сиёсий нутқдаги баъзи бир "трамп" ўзгаришларига кўрсатилганда фақат қарама-қаршиликка йўналишни сақлаб қолиш нуқтаи назаридан темир изчиллигини қайд этмаслик мумкин эмас - Клинтон хонимнинг матнига кўра, Хитой ва Россия билан тинч-тотув яшаш ғояси, қандайдир ҳамкорлик ёки енгиллик ҳақида ҳеч нарса айтилмаган, шунчаки унинг хаёлига келмаган.
Давлат департаменти собиқ раҳбари томонидан ҳатто дипломатия ҳам биринчи навбатда кучли босим учун қулайроқ восита сифатида қабул қилинади. Масалан, Трамп администрациясини иттифоқчилар билан ишлашни билмаслигини танқид қилар экан, у тўғри дипломатиянинг қуйидаги мисолини келтиради:
"Дипломатиянинг қайта тикланиши Қўшма Штатларнинг ҳарбий мавқеини кучайтирган бўларди. АҚШ иттифоқлари - бу на Хитой, на Россия тенг бўла олмайдиган актив, у Вашингтонга ҳокимиятни бутун дунёга ёйишига имкон беради. Масалан, мен давлат котиби бўлганимда, биз Жанубий Хитой денгизидаги баҳсли денгиз йўллари яқинида, Шимолий Австралияда 2500 нафар АҚШ денгиз аскарларини жойлаштириш тўғрисида келишувга эришгандик".
Умуман олганда, дунё Қўшма Штатлар ўз вассалларидан ўлпонни олиш механизмини қайта форматлашини кўришга тўғри келади ва агар Трамп (ҳақиқий бизнесмен сифатида) нақд пул шаклида тўловни афзал кўрган бўлса (шу сабабли Клинтон уни НАТОни "рэкет" бизнесига айлантирганликда айблайди), демократик истеблишментнинг янги ёндашуви шундан иборатки, вассаллар пул билан ҳам, бошқача айтганда, товар билан ҳам тўлайдилар - АҚШга Хитой ёки Россия олдида қандайдир ҳарбий устунликни қўлга киритишда ёрдам берадиган ҳаракатлар шаклида.
Бироқ, яхши янгилик ҳам бор: ҳеч бўлмаганда декларатив даражада Байден администрациясининг "кулранг кардинали" Хитой ёки Россия билан "тасодифий" ядровий урушдан қочишга чақиради, чунки Байден администрациясида умуман музлаб қолган "қирғийлар"нинг маълум сони борлиги фонида одамни хурсанд қилади.
Янги қурол тизимларини яратиш бўйича эҳтиёж ҳақида гапирар экан, Клинтон "оддий узоқ масофали ҳужумни ядро зарбаси билан адаштириш эҳтимолини камайтириш мақсадида, бу ҳалокатли эскалацияга олиб келиши мумкин, Хитой ва Россия билан маслаҳатлашишга имкон берадиган механизмлар билан бирга бўлиши керак”, - деб таъкидлайди. Албатта, Вашингтон бундай механизмни ишга солиш учун ҳаракат қилиши бу яхши, аммо Америка истеблишменти ўзларининг геосиёсий манфаатларини ракета-бомба (ядровий бўлмаса ҳам) зарбалари ёрдамида илгари суришига диққатни тўплаши (собиқ давлат котиби овози билан гапирганда) ижобий ҳис-туйғуларни келтириб чиқармайди.
Америка "чуқур давлати"нинг Американинг сиёсий, ҳарбий ва дипломатик машинасини бошқариш воситаларига тўлақонли қайтиши глобал апокалипсисга айланмайди, аммо сайёрада тинчлик бўлмайди: АҚШ ўз ишлаб чиқариш қувватларини ўз ҳудудига қайтаришга, геосиёсий рақибларига эса фаол ҳарбий ва дипломатик усуллар билан босим ўтказишга ҳаракат қилади. Агар Байден администрациясининг АҚШ иқтисодиётини саноат ишлаб чиқариш йўналишига қайтариш қобилиятига жиддий шубҳа туғдирса, унда Америка ҳарбий машинаси бутун дунё бўйлаб қонли қалтис ишларини давом эттириш учун мамнуният билан қайтишига шубҳа йўқ.
