ТОШКЕНТ, 15 май — Sputnik. Россия президенти Владимир Путиннинг қайд этишича, Хитой стратегик шерикликнинг мисли кўрилмаган даражаси туфайли инаугурациядан кейин ташриф буюрадиган биринчи давлат бўлади. Бу ҳақда Кремль сайтида эълон қилинган Путиннинг Хитойга давлат ташрифи арафасида "Синьхуа" ахборот агентлигига берган интервьюси матнида келтирилган.
“Мамлакатларимиз ўртасидаги стратегик шерикликнинг мисли кўрилмаган даражада юқори даражаси Хитойни Россия Федерацияси президенти лавозимига расман киришганимдан кейин ташриф буюрадиган биринчи давлат сифатида танлашимни белгилаб берди”, — деди Россия раҳбари.
Владимир Путин Россия-Хитой ҳамкорлиги тенглик ва ишонч, суверенитетни ўзаро ҳурмат қилиш ва бир-бирининг манфаатларини ҳисобга олиш тамойилларига асосланишини айтди.
“Таъкидлашни истардимки, у доимо тенглик ва ишонч, суверенитетни ўзаро ҳурмат қилиш ва бир-бирининг манфаатларини ҳисобга олиш тамойилларига асосланиб келган ва шундай бўлиб қолади. Хитой Халқ Республикаси Раиси Си Цзиньпин каби доно ва узоқни кўра биладиган сиёсат ва давлат арбоблари муносабатларимизни ривожлантиришда алоҳида, салмоқли рол ўйнади”, — дейилади хабарда.
Унинг сўзларига кўра, ўтган бир неча йил ичида иқтисодиётни бошқаришнинг самарали тизимини йўлга қўйиш борасида улкан ишлар амалга оширилди.
“Ҳукумат ва тегишли идоралар миллий иқтисодиётнинг барча тармоқлари ва бутун мамлакат ҳудудини қамраб олувчи катта ҳажмдаги маълумотлар, замонавий рақамли платформалар ва ҳисоблаш тармоқларидан фойдаланмоқда. Биз бу ишни давом эттирамиз, узоқ муддатли режалаштириш, дастурлар ва миллий лойиҳаларни амалга ошириш самарадорлигини оширамиз”, — дейилади хабарда.
Владимир Путин, шунингдек, сўнгги 5 йил ичида Россия Федерацияси ва Хитой ўртасида товар айирбошлаш икки баравар кўпайганини, компаниялар ўртасидаги ҳисоб-китобларнинг 90 фоиздан ортиғи миллий валюталарда амалга оширилаётганини айтди.
“Сўнгги 5 йил ичида биз Россия-Хитой савдо айланмасини икки баравар оширишга муваффақ бўлдик: агар 2019 йилда бу кўрсаткич 111 миллиард долларни ташкил этган бўлса, ўтган йили у 227,8 миллиард долларга етди. Шу билан бирга, компанияларимиз ўртасидаги ҳисоб-китобларнинг 90 фоиздан ортиғи миллий валютада амалга оширилади”, — деди президент.
Россия президенти Владимир Путиннинг айтишича, унинг Си Цзиньпин билан ҳар бир учрашуви долзарб масалалар юзасидан фикр алмашишдир.
“У (Си Цзиньпин – таҳр.) ҳурматли, дўстона, очиқ ва шу билан бирга ишбилармонлик услубига эга. Бизнинг ҳар бир учрашувимиз нафақат кўп йиллик дўстлар ўртасидаги мулоқот, бу ҳар бир инсон учун муҳим аҳамиятга эга, балки икки томонлама ва халқаро кун тартибидаги энг долзарб масалалар юзасидан самарали фикр алмашишдир”, — деди президент.
Владимир Путин Россия ва Хитой ўртасидаги ўзаро товар айирбошлаш ҳажми ҳозирда қарийб 20 триллион рубль ёки деярли 1,6 триллион юанни ташкил қилганини ҳам айтиб ўтди.
“Ҳозирда ўзаро товар айирбошлаш ҳажми қарийб 20 триллион рублни ёки деярли 1,6 триллион юанни ташкил этади, десак тўғрироқ бўлади. Хитой 13 йил давомида бизнинг асосий бизнес ҳамкоримиз бўлиб келмоқда ва Россия 2023 йилда ХХРнинг тижорат контрагентлари рейтингида дарҳол 4-ўринга кўтарилди”, — деди Россия раҳбари.
Украина инқирозини ҳал қилиш учун Пекин таклиф қилаётган қадамлар сиёсий ва дипломатик жараённинг асосини ташкил қилиши мумкин, деди Владимир Путин.
Россия раҳбарининг сўзларига кўра, улар “Россиянинг хавфсизликка оид хавотирларини инобатга оладиган ҳамда узоқ муддатли ва барқарор тинчлик ўрнатилишига ҳисса қўшадиган сиёсий ва дипломатик жараённинг асосини ташкил қилиши мумкин”.
Владимир Путин Россия Федерацияси Хитойнинг Украина инқирозини ҳал қилиш борасидаги ёндашувларини ижобий баҳолашини ва Пекин унинг асосий сабабларини тушунишини айтди.
“Биз Хитойнинг Украина инқирозини ҳал қилиш борасидаги ёндашувларини ижобий баҳолаймиз. Пекин унинг асл сабаблари ва глобал геосиёсий аҳамиятини яхши билади, бу 2023 йил февралида эълон қилинган “Украина инқирозини сиёсий ҳал этиш бўйича Хитойнинг позицияси” 12 банддан иборат режада ўз аксини топган. Ҳужжатда қайд этилган ғоя ва таклифлар хитойлик дўстларимизнинг вазиятни барқарорлаштиришга кўмаклашишга бўлган самимий истагидан далолат беради”, — деди Россия раҳбари.
У Россия Федерацияси Украинадаги можаронинг тинч йўл билан ҳар томонлама, барқарор ва адолатли ҳал этилишини исташини айтди.
“Биз бу можаро тинч йўл билан кенг қамровли, барқарор ва адолатли ҳал этилишини истаймиз. Биз Украина бўйича мулоқотга очиқмиз, лекин бу музокаралар ушбу можарода иштирок этаётган барча мамлакатлар манфаатларини, шу жумладан, бизнинг манфаатларимизни ҳисобга олган ҳолда бўлиши керак. Глобал барқарорлик, қарама-қарши томон ва, албатта, Россия учун хавфсизлик кафолатлари ҳақида жиддий суҳбат. Бундан ташқари, бу ишончли кафолатлар бўлиши керак”, — дейилади хабарда.
Шунингдек, Россия Федерацияси ва Хитой халқаро кун тартибидаги асосий масалалар бўйича бир хил позицияга эга эканлигини таъкидлади.
“Мамлакатларимиз халқаро кун тартибидаги асосий масалалар бўйича ўхшаш ёки мос келадиган позицияларга эга. Биз халқаро ҳуқуқнинг устуворлиги, БМТнинг марказий мувофиқлаштирувчи роли билан глобал ва минтақавий даражада тенг, ажралмас, кенг қамровли ва барқарор хавфсизлик тарафдоримиз. Ғарбнинг ёлғон ва иккиюзламачилик, номаълум кимса томонидан ўйлаб топилган афсонавий қоидалар асосида тартиб ўрнатишга уринишларини эса рад этамиз”, — деди Россия раҳбари.
Россия президенти Хитой анъаналари ҳақида доимо катта қизиқиш билан янги нарсаларни кашф этишини тан олди.
“Хитой маданиятига бўлган шахсий муносабатим ҳақида гапирар эканман, шуни таъкидлашни истардимки, мен доимо Хитойнинг ўзига хос анъаналари ҳақида, айниқса, ХХРга ташрифлар чоғида катта қизиқиш билан янги нарсаларни кашф қиламан. Мен сизларнинг жанг санъатлари, жумладан, мамлакатимизда жуда машҳур бўлган ушу ҳақида кўп нарсаларни биламан ва Хитой фалсафасини ҳурмат қиламан. Менинг оилам аъзолари ҳам Хитойга қизиқишмоқда, уларнинг баъзилари хитой тилини ўрганишмоқда", — деди Россия раҳбари.
Владимир Путин Россия қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини Хитой бозорига етказиб беришда яхши динамика борлигини айтди.
“Россия қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини Хитой бозорига етказиб беришда яхши динамика кузатилмоқда, сармоявий ва ишлаб чиқариш соҳаларида ташаббуслар амалга оширилмоқда, мамлакатларимиз ўртасидаги транспорт-логистика йўлаклари барқарор фаолият кўрсатиб, мустаҳкамланиб бормоқда”, — деди Россия раҳбари.
Россия президенти Владимир Путиннинг айтишича, Ғарб давлатлари ўз фаровонлигини таъминлаш учун бошқа давлатлар ҳисобидан неоколониал усулларга мурожаат қилмоқда.
“Ўтмишдагидек, улар бошқа давлатлар ҳисобидан ўз фаровонлигини таъминлашга интилиб, бунинг учун неоколониал усулларни қўллашмоқда”, — деди Россия раҳбари.
“Бугунги кунда Россия харид қобилияти паритети бўйича дунёдаги энг йирик бешта давлатдан бири ҳисобланади. Энди биз сайёрамизнинг тўртта йирик иқтисодиётидан бирига айланиш мақсадини қўйганмиз. Шу билан бирга, барча соҳаларни сифатли, самарали ривожлантириш, фуқароларимиз фаровонлигини юксалтириш биз учун биринчи ўринда туради”, — дейилади хабарда.
Путин ШҲТ ва БРИКСнинг кўп қутбли дунё шаклланишидаги ролини юқори баҳолади.
Россия президенти Владимир Путиннинг таъкидлашича, ШҲТ ва БРИКС ўзини ривожланаётган кўп қутбли дунёнинг асосий устунлари сифатида кўрсатиб, обрўли ва жадал ривожланаётган халқаро платформага айланди.
“Ўзаро манфаатли ҳамкорликнинг ишончли мисоллари сифатида шаклланаётган кўп қутбли дунё тартибининг асосий устунлари сифатида мустаҳкам ўрин олган Шанхай ҳамкорлик ташкилоти ва БРИКСни келтириш мумкин. Улар нуфузли, жадал ривожланаётган халқаро платформаларга айланди, улар доирасида уларнинг иштирокчилари сиёсат, хавфсизлик, иқтисод, шунингдек, гуманитар соҳаларда конструктив ҳамкорликни йўлга қўймоқда. Бу бошқа давлатларнинг мазкур уюшмалар фаолиятига қизиқиши ортиб бораётгани ва улар иштирокчилари сонининг ортаётганидан далолатдир”, — дейилади хабарда.
Эслатиб ўтамиз, Россия президенти Владимир Путин ХХР раиси Си Цзиньпиннинг таклифига биноан 16—17 май кунлари Хитойга ташриф буюради. Россия президенти ва ХХР раиси ўртасидаги музокаралар якунлари бўйича давлат раҳбарларининг қўшма баёноти ва бир қатор икки томонлама ҳужжатлар имзоланиши режалаштирилган. Мамлакат етакчилари ҳамкорликни янада ривожлантириш йўналишларини белгилайди, энг долзарб муаммоларни муҳокама қилади.