Бундан ташқари, чехлар ТИВ Прагадаги Россия элчисини чақиртиришди.
Европа дипломатияси раҳбари Жозеп Боррель ЕИ мамлакатлари ташқи ишлар вазирларининг йиғилиши якунига кўра янги Россияга қарши чоралар тўғрисида аниқ таклифлар келиб тушмаганини маълум қилганда, илҳомланган ғайрат ҳеч нарса бўлиб қолди. Рўй берган таажжубли воқеани Словакия ТИВ раҳбари тушунтиришга уриниб кўрди. Унинг сўзларига кўра, “Европа Иттифоқи беҳад фақатгина санкциялар сиёсатига суянишни истамаслигини исботламоқчи”. Шунингдек, Иван Корчок 10 кундан кейин, 5 февраль куни, Жозеп Боррель Москвага Сергей Лавров билан учрашгани кетаётганини эслатди. У ерда Жозеп учун, Словакия сиёсатчисининг таъкидлашича, ушбу мавзу асосий бўлади.
Умуман олганда, оддий қилиб айтадиган бўлсак, Европа Иттифоқи Москва билан муносабатларни янада кескинлаштиришдан орқага тисланди.
Аммо ушбу қадам фойдасига келтирилган далиллар, юмшоқ қилиб айтганда, ишонарсиз кўринади. Етти йили ичида – аллақачон етти (!) – Европа Россия билан курашда ҳеч қачон бундай очиқчасига тормозланмаганди. Санкцияларнинг ўзи ҳам аллақачон қуруқ анъанага айланиб бўлди. Эскилари узайтирилади, янгилари киритилади – бу икки томонлама муносабатлар, ҳамкорликда амалга оширилаётган лойиҳаларга унчалик таъсир кўрсатмайди.
Ўз ўзидан савол туғилади: ЕИнинг кутилмаган қадами ортида аслида нима турибди?
Жавобни Москванинг Европага нисбатан сустлашмаган позициясидан қидириш лозим.
Навальний билан боғлиқ лўттибозликнинг асосий хусусияти уни Германия Евроиттифоқнинг фаол кўмагида бошлаб ўйнаганидир.
2016-2017 йиллардан бошлаб Россияга қарши сиёсат масаласи бўйича ғарб бирлиги кўп жиҳатдан расмиятчиликка айланди. Унда ЕИ АҚШ ва Буюк Британия кўрсатган йўлдан кетаётганди. Айнан Вашингтон ва Лондон мамлакатимизга қарши энг жирканч операциялар ташкилотчилари бўлишган.
Берлин блогерни “Новичок” билан заҳарлаш ҳақидаги қойилмақом сафсатани тарқатиб, айнан қайси мақсадларга интилганини муҳокама қилиш ва тортишиш мумкин. Аммо аллақачон равшанки, улар орасида Москва билан ҳамкорликка қарши ҳаракат қилиш қилиш нияти бўлмаган. ГФР Брюссель кўмагида “Шимолий оқим-2”ни қуриб битказиб ва ишга тушириш учун жон-жаҳди билан ҳаракат қилаётгани бундан далолат беради.
Ҳойнаҳой, немислар бирор бир ҳозирги ташқи сиёсий масалаларини ҳал этиш учун инглизлар ва америкаликлар томонидан Скрипаль ишидаги, Суриядаги “кимёвий ҳужум” ва бошқа “Кремлнинг жиноятларида” тайёрланган усуллардан фойдаланишга аҳд қилган. Афтидан, ўз хатти-ҳаракатларининг кенг кўламли оқибатларини ҳақиқатдан кутишмаган.
Ва улар учун Москванинг кескин муносабати сюрприз бўлган. Бундай бўлиши олдиндан маълум эди.
АҚШ ва Британия Россиянинг гиёсиёсий ғанимидир. Россияни улар билан стратегик ҳамкорлик боғламайди. Айнан шунинг учун Вашингтон ва Лондон ўзларининг русофобида хаёллар парвози билан чекланган.
Бироқ Европа учун – Германия учун эса айниқса – Россия билан ҳамкорлик ўта муҳим, устига устак, унинг аҳамиятлилиги кун сайин эмас, соат сайин ўсиб бормоқда. Шундай кўринишда улар Навальний атрофида блек-жек ва енгилтак қизлар билан ўзларининг кўнгилочар боғини уюштиришди. Кўринишидан, улар Москва бундан ўта ғазабланганидан ҳайратланишди.
Вазият Оқ уйга янги маъмурият келиши билан Ғарбий Европа океан ортидаги назоратдан халос бўлишнинг қийин ва хавфли босқичига қадам қўйгани билан чуқурлашмоқда. Мана энди илгари уни ҳам оғизда ва амалда ЕИнинг геосиёсий мустақиллигини ўзгармасдан қўллаб келаётган Россия билан муносабатларда Навальний билан боғлиқ воқеа туфайли жиддий муаммолари пайдо бўлди. Москва ёрдамисиз бу муваффақиятга бўлган йўл жозибасиз бўлиб кўринади, жараён эса қийин ва қиммат бўлишга ваъда бермоқда.
ЕИ локомотиви сифатида Ғарбий Европа учун энг долзарб мавзу Россия билан муносатларни тиклаш бўлгани ажабланарли эмас.
Брюсселнинг сўнгги қарорлари айнан шу масалаларни ҳал қилишга қаратилган: янги санкциялар мавзуси қулай баҳона билан номуайян муддатга қолдирилди, Европанинг бош дипломати эса Москвага муаммоларни ҳал қилиш ва келишиб олиш умидида йўл олган.
Бироқ ёдда тутиш керакки, биринчи навбатда Берлин ишни чалкаштирди. Шундай экан у ҳам бу жараёнга ўз ҳиссасини қўшишга ҳозирланиши даркор.