Украина Трамп тинчлик режасининг асосий моддаларига розилик билдирди — АҚШ маъмурияти
10:55 24.11.2025 (янгиланди: 11:03 24.11.2025)
© Getty Images / Andrew Harnik
Oбуна бўлиш
Женевада Украина ва АҚШ делегациялари тинчлик режаси бўйича музокаралар ўтказди. Киев лойиҳани миллий манфаатларига мос деб баҳолади.
ТОШКЕНТ, 24 ноя – Sputnik. Женевада бўлиб ўтган учрашувда Украина делегацияси тинчлик режаси лойиҳаси Киевнинг миллий манфаатларига мос келишини тасдиқлади. Бу ҳақда АҚШ маъмуриятининг расмий баёнотида қайд этилди.
Баёнотга кўра, Украина вакиллари Америка томони томонидан тақдим этилган аниқликлар ва қўшимчаларни ҳисобга олган ҳолда лойиҳани қабул қилиш мумкин, деб ҳисобламоқда. АҚШ маъмурияти учрашувни самарали деб атади ва уни олдинга ташланган муҳим қадам сифатида баҳолади.
Таъкидланишича, Киев учун муҳим бўлган барча масалалар, жумладан, хавфсизлик кафолатлари “батафсил кўриб чиқилган”. Томонлар келажакдаги ҳар қандай келишув Украина суверенитетини тўлиқ таъминлаши ва адолатли, барқарор тинчликка олиб келиши кераклигини билдирди.
Женевадаги учрашув якунларида маслаҳатлашувларни давом эттиришга келишилди. АҚШ аввалроқ тинчлик ташаббуси устида иш олиб борилаётганини маълум қилган, бироқ ҳужжат матни хорижий ОАВда пайдо бўлганидан сўнг тахминлар яна кўпайган эди.
"Axios" нашрига кўра, Вашингтон Россия билан 28 та банддан иборат, тўрт йўналишга бўлинган янги тинчлик режаси бўйича “махфий маслаҳатлашувлар” ўтказмоқда. Бу йўналишлар тинчлик, Украинага кафолатлар, Европадаги хавфсизлик ва АҚШ билан келажакдаги муносабатларни ўз ичига олади.
Бугунги Женева музокараларида Европа давлатлари, АҚШ ва Украина вакиллари Америка томонининг таклифлари бўйича ўз позицияларини муҳокама қилди. Британия, Франция ва Германия томонидан таклиф этилган ҳужжатда НАТО Украинада қўшин жойлаштирмаслиги ҳақида банд бор, аммо унга “тинчлик даврида” деган изоҳ қўшилган.
Европа ташаббуси УҚК шахсий таркибини тинчлик даврида 800 минг, Америка варианти эса 600 минг киши билан чеклашни назарда тутади.
Америка таклифига кўра:
— НАТОга қўшилмаслик тўғрисидаги қоидани Украина конституциясига киритиш;
— Украина инфратузилмасини тиклашда Россиянинг музлатилган активларини фойдаланиш;
— Россияга нисбатан санкцияларни босқичма-босқич юмшатиш ва уни "Катта саккизлик"ка таклиф қилиш орқали жаҳон иқтисодиётига қайта интеграция қилиш;
— Россиянинг Украина ва Европа мамлакатларига ҳужум қилмаслик сиёсатини қонуний мустаҳкамлаш;
— Украина ядросиз мақомини ЯҚШ доирасида белгилаш;
— Запорожье АЭСни МАГАТЭ назорати остида, энергияни Россия ва Украина ўртасида тенг тақсимлаган ҳолда қайта ишга тушириш;
— Киевдан диний ва миллий озчиликлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича ЕИ талабларини қабул қилиш талаб этилади.
— Украина инфратузилмасини тиклашда Россиянинг музлатилган активларини фойдаланиш;
— Россияга нисбатан санкцияларни босқичма-босқич юмшатиш ва уни "Катта саккизлик"ка таклиф қилиш орқали жаҳон иқтисодиётига қайта интеграция қилиш;
— Россиянинг Украина ва Европа мамлакатларига ҳужум қилмаслик сиёсатини қонуний мустаҳкамлаш;
— Украина ядросиз мақомини ЯҚШ доирасида белгилаш;
— Запорожье АЭСни МАГАТЭ назорати остида, энергияни Россия ва Украина ўртасида тенг тақсимлаган ҳолда қайта ишга тушириш;
— Киевдан диний ва миллий озчиликлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича ЕИ талабларини қабул қилиш талаб этилади.
АҚШ таклифи Украин православ черкови Москва патриархатининг расмий мақомини белгилаш ва рус тилини давлат тили сифатида эътироф этишни ҳам ўз ичига олгани қайд этилган.
Шу билан бирга, ҳужжат ҳудудий айирбошлаш бўйича музокаралар, Днепр орқали тижорат мақсадларида тўсиқсиз ҳаракатни таъминлаш, ҳарбий асирлар ва ҳалок бўлганларни “барчани ҳаммага” формуласи бўйича алмаштиришни ҳам назарда тутади.
Келишув имзолангандан сўнг Украинада “энг қисқа муддатларда” сайловлар ўтказилиши кераклиги таъкидланган. АҚШ вариантида бу муддат 100 кун этиб белгиланган.
"Reuters"нинг ёзишича, Вашингтон Владимир Зеленскийга режани қабул қилиш зарурлигини билдирган. Президент Дональд Трамп эса 27 ноябрни Киев ушбу шартларни қабул қилиши учун мақбул сана деб атаган.
Кремль Аляскадаги Путин–Трамп музокараларидан кейин мулоқотга очиқлигини билдирди. Россия раҳбари ҳужжат матни Москвада борлигини, аммо ҳали муҳокама қилинмаганини айтди ва у келажакдаги келишув учун асос бўлиши мумкинлигини рад этмади.
