Электрон тижорат: Ўзбекистонда криптокарталар пайдо бўлиши мумкин
© iStock.com / filadendron
Oбуна бўлиш
Эксклюзив
Тошкентда "Crypto Week Uzbekistan 2025" форуми бўлиб ўтмоқда.
TOШКЕНТ, 16 апр — Sputnik. Ўзбекистонда криптокарталар пайдо бўлиши мумкин. Бу ҳақда Истиқболли лойиҳалар миллий агентлиги (ИЛМА) Тошкентда иш бошлаган "Crypto Week Uzbekistan 2025" форумида маълум қилди, дея хабар берди Sputnik Ўзбекистон мухбири.
ИЛМАнинг электрон тижорат бошқармаси бошлиғи Камронбек Муҳаммадиев фойдаланувчиларга тўловларни амалга ошириш вақтида криптовалютани фиатга алмаштириш имконини берувчи криптокартанинг синов лойиҳаси ҳақида гапирди.
“Масалан, тушлик учун тўловни амалга ошираётганда криптобиржа ва банк ўртасида бир зумда алмашинув амалга оширилади: биткоин каби криптоактивлар жорий курс бўйича фиатга айлантирилади ва сумма картадан ечиб олинади. Бу криптовалютадан тўғридан-тўғри тўлов учун фойдаланилмаса-да, кундалик харидлар учун фойдаланишни қулай қилади”, — дея таъкидлади у.
Лойиҳа икки йилдан бери тажриба босқичида. Муваффақиятли бўлса, у тасдиқланиши ва оммавий фойдаланиш учун тақдим этилиши мумкин.
Қайд этилишича, крипто бозори бир вақтнинг ўзида бир нечта агентликлар томонидан тартибга солинадиган бошқа мамлакатлардан фарқли ўлароқ, Ўзбекистонда ягона регулятор мавжуд. Бу тартибга солишни янада шаффоф ва самарали қилади.
"Мамлакат крипто соҳасидаги барча жараёнлар учун масъул бўлган битта органга эга бўлса, бу заифлик эмас, балки афзалликдир. Биз бир йўналишга эътибор қаратиб, яхлит тизим қура олдик", — дея таъкидлади ИЛМА вакили Асқаржон Зокиров.
Унинг сўзларига кўра, Ўзбекистон криптовалюталар бўйича ягона қонун ўрнига мослашувчан ёндашувни танлайди. Агентлик криптовалюталар бўйича ягона қонунни қабул қилишдан атайлаб бош тортди, саноатни ихтисослаштирилган қоидалар орқали бошқаришни афзал кўрди.
"Биз тушундикки, агар қонун 2020 йилда қабул қилинган бўлса, у бир ой ичида эскириб қоларди. Шунинг учун қонун ости ҳужжатлари орқали мослашувчан тартибга солиш йўлини танладик", — деди у.
Мамлакатда ҳали ҳам криптовалюталардан тўлов воситаси сифатида фойдаланиш тақиқланган. ИЛМА вакилининг сўзларига кўра, бундай қарор жорий этилган пайтда ўзини оқлаган, аммо келажакда ўзгаришлар бўлиши мумкин.
Камронбек Муҳаммадиевнинг маълум қилишича, Ўзбекистонда бозор иштирокчилари ишини соддалаштириш ва такомиллаштиришга қаратилган учта қонун лойиҳаси ишлаб чиқилмоқда.
Хусусан, бузғунчиликларга йўл қўймаслик ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш мақсадида BNPL (Buy Now Pay Later) секторини тартибга солишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Бўлиб-бўлиб тўлаш бўйича устама лимитларини жорий этиш масаласи ҳам муҳокама қилинмоқда.
“Ушбу соҳанинг жадал ўсишига қарамай, регулятор бозорнинг ривожланишини "бўғиб қўйиш" ниятида эмас. Ахир, электрон савдо майдончаларида сотувларнинг ярмидан кўпи аллақачон бўлиб-бўлиб тўлаш орқали амалга оширилмоқда”, — дея тушунтирди у.
Шунингдек, Ўзбекистонда банкдан ташқари тўловларни автоматик ҳисобдан чиқаришни қонунийлаштириш имконияти муҳокама қилинмоқда.
Банк карталаридан пул маблағларини автоматик ечиб олиш компанияларга тўловларни йиғишда ёрдам берадиган бўлиб-бўлиб тўлаш бозоридаги асосий воситалардан бири ҳисобланади. Бироқ, қонунга кўра, фақат банклар ва микромолия ташкилотлари бундай ҳуқуққа эга.
“Энди фақат банклар қонуний равишда мижознинг “чўнтагига кириб”, маълум шартларда пул олишлари мумкин. Қолган компаниялар бу ишни банклар орқали амалга оширган, лекин лицензиясиз бу ишни қилишга ҳаққи йўқ”, — дейди Камронбек Мухаммадиев.
Бундай чекловлар туфайли баъзи хизматлар автоматик ҳисобдан чиқаришдан фойдаланишни тўхтатишга мажбур бўлди.
“Биз ҳозирда Марказий банк билан бу масалани қандай қилиб тўғри ҳал этишни муҳокама қилмоқдамиз. Менимча, бу ажойиб ва фойдали хизмат. Буни қонунийлаштириб, ҳамма бу воситадан фойдаланиши учун қоида ва шартларни ёзиб қўйиш керак”, — дея қўшимча қилди Камронбек Мухаммадиев.
Қолаверса, форумда қайд этилишича, Ўзбекистонда курьерлар суғурта қилинади.
Янги қоидаларга электрон тижорат соҳасида курьерларнинг меҳнати туфайли етказилган жароҳатларнинг олдини олиш учун уларнинг ҳаётини мажбурий суғурта қилиш киради.
“Баъзи бозор иштирокчилари аллақачон ихтиёрий равишда ушбу амалиётни жорий қилишмоқда, бу хавфсизлик стандартларини оширишга ва ишчилар учун хавфларни камайтиришга ёрдам беради. Бундай ўйинчилар мисоллари бизни жуда хурсанд қилади”, — деди агентликнинг электрон тижорат бошқармаси бошлиғи Камронбек Муҳаммадиев.
Бундан ташқари, унинг сўзларига кўра, Ўзбекистонда 25 мингдан ортиқ эркак ва аёл курьер бўлиб ишлайди.
