https://sputniknews.uz/20240707/europe-orban-qarshi-foyda-44711268.html
Европа Орбанга қарши: венгр фойдасига биру ноль
Европа Орбанга қарши: венгр фойдасига биру ноль
Sputnik Ўзбекистон
Виктор Орбан ҳали Кремлга етиб бормай, Европадагилар унинг Россияга сафарини рад этишга шошилишди. 07.07.2024, Sputnik Ўзбекистон
2024-07-07T20:00+0500
2024-07-07T20:00+0500
2024-07-07T20:00+0500
колумнистлар
россия
европа
венгрия
виктор орбан
владимир путин
ақш
украина
си цзинпин
дональд трамп
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e8/07/07/44710675_0:5:1280:725_1920x0_80_0_0_c6dd56ed6f3fc80e43c91f1459515926.jpg
“Бош вазир Европа Иттифоқи кенгашидан Москвага ташриф буюриш учун мандат олмаган. Европа Иттифоқининг позицияси Европа Иттифоқи ва президент Путин ўртасидаги расмий алоқаларни истисно қилади. Шундай қилиб, Венгрия бош вазири ҳеч қандай шаклда ЕИга вакиллик қилмайди”, — деди Европарламент.Орбанни Урсула фон дер Ляйен ("хотиржамлик Путинни тўхтата олмайди") ва Европа Кенгаши президенти Шарль Мишель қоралади: “Европа Иттифоқининг амалдаги президенти Россия билан Европа Иттифоқи номидан музокара олиб бориш ваколатига эга эмас. <...> Украина бўйича ҳеч қандай муҳокама Украинасиз ўтказилмайди”.Ҳақиқатан ҳам, 1 июлдан бошлаб, Орбан, аслида, Европа Иттифоқининг вақтинчалик президенти бўлди, чунки Венгриянинг Европа Иттифоқига олти ойлик раислиги бошланди. Мана яна бир "Европа президенти" — Мишель — ғазабланган. Бироқ, у тез орада ўз лавозимини тарк этади, аммо унинг ўрнини босадиганлар ҳам ортда қолмайди.Европа дипломатиясининг бўлажак раҳбари Кая Каллас Орбан “Европа Иттифоқи раислигидан чалкашликларни келтириб чиқариш учун фойдаланаётганидан” ғазабда, шу билан бирга, "Европа Иттифоқи бирлашган ва аниқ Украина тарафдори ва Россия агрессиясига қарши эканлигига" амин.Бу ерда қандайдир қарама-қаршилик бор: агар Европа бирлашган бўлса, унда қандай тартибсизликлар ҳақида қайғуриш керак? Агар бўлмасачи? Ахир, нафақат Венгрия, балки унинг қўшниси Словакия ҳам алоҳида мавқега эга ва умуман, Европадаги кайфият (ҳеч бўлмаганда сайловчилар орасида) аввалгидек киевпараст эмас. Шунинг учун Европа хавотирда-ми? Айтганча, Орбан дарҳол Москвага Европа Иттифоқи етакчиси сифатида бормаслигини маълум қилди. Унинг Путин билан учрашуви ҳақиқатан ҳам Махсус ҳарбий операция ташкил этилганидан бери биринчи учрашув бўлди ва умуман олганда, ўшандан бери ҳеч қандай Европа етакчиси (2022 йил апрель ойида “тинчликпарварлик миссияси” билан Москвага ташриф буюрган Австрия бош вазири бундан мустасно) Россияга келмаган.Орбан ва Путиннинг узоқ йиллик шахсий муносабатлари бор: улар бир-бирларини қарийб чорак асрдан бери билишади ва сўнгги йилларда (Орбан 2010 йилда бош вазирлик курсига қайтганидан бери) ўн мартадан кўпроқ учрашишди (Орбаннинг ўзи 11 учрашувни ҳисоблаган).Худди шундай, Венгриянинг Россия билан алоҳида алоқалари бор, бу сўнгги икки ярим йил ичида яққол кўзга ташланди. Ҳа, Будапешт умумевропа санкцияларига қўшилишга мажбур бўлди, лекин у ўзи учун турли имтиёзлар, жумладан, Россиядан энергия таъминоти соҳасида музокаралар олиб борди. Ва Кремлда бўлиб ўтган ҳозирги учрашувда, бошқа нарсалар қатори, икки томонлама муносабатлар ҳам муҳокама қилинди, гарчи аниқ бўлса-да: ҳамма Украина ҳақида нима дейилганига қизиқди.Бу ҳақда ҳақиқатан ҳам сўз борди, чунки Орбан фақат сешанба куни Киевга ташриф буюрган эди. Албатта, у Зеленскийдан Путинга ҳеч қандай хабар олиб келмади — у учун Россия президентининг фикрини эшитиш муҳим эди: “Охирги икки ярим йил ичида биз дипломатиясиз ва алоқа каналларисиз тинчликка эриша олмаслигимизни англадик. Тинчлик ўз-ўзидан келмайди, бунинг учун ҳаракат қилиш керак. Мен бугун жаноб президент билан тинчликка эришиш йўлларини аниқ муҳокама қилдим: урушни тугатишнинг энг қисқа йўли нима эканлигини билмоқчи эди. Мен жаноб президентнинг учта муҳим масала юзасидан фикр-мулоҳазаларини эшитишни хохладим ва эшитдим — у ҳозирда мавжуд тинчлик ташаббуслари ҳақида, ўт очишни тўхтатиш тўғрисида нима деб ўйлайди, улар қандай кетма-кетликда амалга оширилиши мумкин ва мени қизиқтирган учинчи нарса урушдан кейинги Европа ҳақидаги тасаввур эди".Яъни, Орбан нафақат Путинга ЕИ позициясини етказди — Москва буни аллақачон яхши билади - ва нафақат можарони тезроқ ҳал қилиш мажбуриятини такрорлади, балки уни Россия президентининг у тугаганидан кейин нима бўлиши ҳақидаги фикрлари ҳам қизиқтирди. Айнан шу нарса Европани хавотирга қўйгани йўқдек — у учун "Россия экспансиясини тўхтатиш" муҳим, бу гўёки Украинадан кейин Европа Иттифоқи ва НАТО ҳудудига тарқалиш билан таҳдид қилмоқда.Ғалати, тўғрими? Европанинг асосий тезиси — "биз Украинага хавфсизлигимизни ҳимоя қилишда ёрдам берамиз" — Россиянинг гўёки Европага ҳужум қилиш режалари борлигига мос келмаяпти. Агар Путин ҳақиқатан ҳам Варшавага етиб боришни истаса, унда, албатта, нега Европа у билан музокара олиб бориши, Украинага жанг майдонида ғалаба қозонишга ёрдам бериш керак? Хўш, агар Путин ақлдан озмаган ва НАТОга уруш эълон қилмоқчи бўлмаса-чи (яъни унга аъзо давлатлардан бирига ҳужум қилиш ва буларнинг барчаси биз билан чегарадош, Молдовадан ташқари Украина)?Шунда "Украина ғалабасигача уруш" тушунчаси бузилади, албатта агар Европа Украинани йўқ қилиш мақсадига эга бўлмаса. Бу нохуш саволларнинг барчаси одатда Европа раҳбарларига берилмайди — ва фақат Виктор Орбан бу ҳақда доимо гапиради. Ва уруш тугаганидан кейин дунё ва Европа қандай бўлиши ҳақида ўйлаш.Улар европаликларни бошқача ишонтиришга қанчалик уринмасин, унинг келажаги Россияга боғлиқ. Россиянинг хайрихоҳлигидан эмас (гарчи бу бизнинг муносабатларимиз тарихида, шу жумладан яқинда содир бўлган бўлса ҳам), балки Россия Украинани олишга рухсат бермаганидан кейин Европага қандай муносабатда бўлишида. Буларнинг барчаси айнан шундай якунланишига шубҳа йўқ — Ғарбнинг рус дунёси билан тарихий чегарасини орқага қайтаришга уринишлари ҳар доимгидек тугайди.Виктор Орбан буни Европа етакчиларининг аксариятига қараганда яхшироқ тушунади ва бу ҳақда гапиришдан қўрқмайди. Бу уларнинг ғазабини қўзғатади ва улар Украина инқирозини ҳал қилиш охир-оқибат уларнинг иштирокисиз содир бўлишидан жуда хавотирда. Ахир, Орбан сўнгги тўрт ой ичида нафақат Зеленский, балки Си Цзиньпин, Путин ва Трамп билан ҳам учрашган ягона Европа етакчисидир.Бошқача қилиб айтганда, музокаралар учун (буюк давлатлар ўртасида) шунчаки яхшироқ воситачи йўқ — ва ҳақиқатдан Европанинг бунга ҳеч қандай алоқаси бўлмайди.
европа
венгрия
украина
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
колумнистлар, россия, европа, венгрия, виктор орбан, владимир путин, ақш, украина, си цзинпин, дональд трамп, владимир зеленский
колумнистлар, россия, европа, венгрия, виктор орбан, владимир путин, ақш, украина, си цзинпин, дональд трамп, владимир зеленский
Европа Орбанга қарши: венгр фойдасига биру ноль
Виктор Орбан ҳали Кремлга етиб бормай, Европадагилар унинг Россияга сафарини рад этишга шошилишди.
“Бош вазир Европа Иттифоқи кенгашидан Москвага ташриф буюриш учун мандат олмаган. Европа Иттифоқининг позицияси Европа Иттифоқи ва президент Путин ўртасидаги расмий алоқаларни истисно қилади. Шундай қилиб, Венгрия бош вазири ҳеч қандай шаклда ЕИга вакиллик қилмайди”, — деди Европарламент.
Орбанни Урсула фон дер Ляйен ("хотиржамлик Путинни тўхтата олмайди") ва Европа Кенгаши президенти Шарль Мишель қоралади: “Европа Иттифоқининг амалдаги президенти Россия билан Европа Иттифоқи номидан музокара олиб бориш ваколатига эга эмас. <...> Украина бўйича ҳеч қандай муҳокама Украинасиз ўтказилмайди”.
Ҳақиқатан ҳам, 1 июлдан бошлаб, Орбан, аслида, Европа Иттифоқининг вақтинчалик президенти бўлди, чунки Венгриянинг Европа Иттифоқига олти ойлик раислиги бошланди. Мана яна бир "Европа президенти" — Мишель — ғазабланган. Бироқ, у тез орада ўз лавозимини тарк этади, аммо унинг ўрнини босадиганлар ҳам ортда қолмайди.
Европа дипломатиясининг бўлажак раҳбари Кая Каллас Орбан “Европа Иттифоқи раислигидан чалкашликларни келтириб чиқариш учун фойдаланаётганидан” ғазабда, шу билан бирга, "Европа Иттифоқи бирлашган ва аниқ Украина тарафдори ва Россия агрессиясига қарши эканлигига" амин.
Бу ерда қандайдир қарама-қаршилик бор: агар Европа бирлашган бўлса, унда қандай тартибсизликлар ҳақида қайғуриш керак? Агар бўлмасачи? Ахир, нафақат Венгрия, балки унинг қўшниси Словакия ҳам алоҳида мавқега эга ва умуман, Европадаги кайфият (ҳеч бўлмаганда сайловчилар орасида) аввалгидек киевпараст эмас. Шунинг учун Европа хавотирда-ми?
Айтганча, Орбан дарҳол Москвага Европа Иттифоқи етакчиси сифатида бормаслигини маълум қилди. Унинг Путин билан учрашуви ҳақиқатан ҳам Махсус ҳарбий операция ташкил этилганидан бери биринчи учрашув бўлди ва умуман олганда, ўшандан бери ҳеч қандай Европа етакчиси (2022 йил апрель ойида “тинчликпарварлик миссияси” билан Москвага ташриф буюрган Австрия бош вазири бундан мустасно) Россияга келмаган.
Орбан ва Путиннинг узоқ йиллик шахсий муносабатлари бор: улар бир-бирларини қарийб чорак асрдан бери билишади ва сўнгги йилларда (Орбан 2010 йилда бош вазирлик курсига қайтганидан бери) ўн мартадан кўпроқ учрашишди (Орбаннинг ўзи 11 учрашувни ҳисоблаган).
Худди шундай, Венгриянинг Россия билан алоҳида алоқалари бор, бу сўнгги икки ярим йил ичида яққол кўзга ташланди. Ҳа, Будапешт умумевропа санкцияларига қўшилишга мажбур бўлди, лекин у ўзи учун турли имтиёзлар, жумладан, Россиядан энергия таъминоти соҳасида музокаралар олиб борди. Ва Кремлда бўлиб ўтган ҳозирги учрашувда, бошқа нарсалар қатори, икки томонлама муносабатлар ҳам муҳокама қилинди, гарчи аниқ бўлса-да: ҳамма Украина ҳақида нима дейилганига қизиқди.
Бу ҳақда ҳақиқатан ҳам сўз борди, чунки Орбан фақат сешанба куни Киевга ташриф буюрган эди. Албатта, у Зеленскийдан Путинга ҳеч қандай хабар олиб келмади — у учун Россия президентининг фикрини эшитиш муҳим эди: “Охирги икки ярим йил ичида биз дипломатиясиз ва алоқа каналларисиз тинчликка эриша олмаслигимизни англадик. Тинчлик ўз-ўзидан келмайди, бунинг учун ҳаракат қилиш керак. Мен бугун жаноб президент билан тинчликка эришиш йўлларини аниқ муҳокама қилдим: урушни тугатишнинг энг қисқа йўли нима эканлигини билмоқчи эди. Мен жаноб президентнинг учта муҳим масала юзасидан фикр-мулоҳазаларини эшитишни хохладим ва эшитдим — у ҳозирда мавжуд тинчлик ташаббуслари ҳақида, ўт очишни тўхтатиш тўғрисида нима деб ўйлайди, улар қандай кетма-кетликда амалга оширилиши мумкин ва мени қизиқтирган учинчи нарса урушдан кейинги Европа ҳақидаги тасаввур эди".
Яъни, Орбан нафақат Путинга ЕИ позициясини етказди — Москва буни аллақачон яхши билади - ва нафақат можарони тезроқ ҳал қилиш мажбуриятини такрорлади, балки уни Россия президентининг у тугаганидан кейин нима бўлиши ҳақидаги фикрлари ҳам қизиқтирди. Айнан шу нарса Европани хавотирга қўйгани йўқдек — у учун "Россия экспансиясини тўхтатиш" муҳим, бу гўёки Украинадан кейин Европа Иттифоқи ва НАТО ҳудудига тарқалиш билан таҳдид қилмоқда.
Ғалати, тўғрими? Европанинг асосий тезиси — "биз Украинага хавфсизлигимизни ҳимоя қилишда ёрдам берамиз" — Россиянинг гўёки Европага ҳужум қилиш режалари борлигига мос келмаяпти. Агар Путин ҳақиқатан ҳам Варшавага етиб боришни истаса, унда, албатта, нега Европа у билан музокара олиб бориши, Украинага жанг майдонида ғалаба қозонишга ёрдам бериш керак? Хўш, агар Путин ақлдан озмаган ва НАТОга уруш эълон қилмоқчи бўлмаса-чи (яъни унга аъзо давлатлардан бирига ҳужум қилиш ва буларнинг барчаси биз билан чегарадош, Молдовадан ташқари Украина)?
Шунда "Украина ғалабасигача уруш" тушунчаси бузилади, албатта агар Европа Украинани йўқ қилиш мақсадига эга бўлмаса. Бу нохуш саволларнинг барчаси одатда Европа раҳбарларига берилмайди — ва фақат Виктор Орбан бу ҳақда доимо гапиради. Ва уруш тугаганидан кейин дунё ва Европа қандай бўлиши ҳақида ўйлаш.
Улар европаликларни бошқача ишонтиришга қанчалик уринмасин, унинг келажаги Россияга боғлиқ. Россиянинг хайрихоҳлигидан эмас (гарчи бу бизнинг муносабатларимиз тарихида, шу жумладан яқинда содир бўлган бўлса ҳам), балки Россия Украинани олишга рухсат бермаганидан кейин Европага қандай муносабатда бўлишида. Буларнинг барчаси айнан шундай якунланишига шубҳа йўқ — Ғарбнинг рус дунёси билан тарихий чегарасини орқага қайтаришга уринишлари ҳар доимгидек тугайди.
Виктор Орбан буни Европа етакчиларининг аксариятига қараганда яхшироқ тушунади ва бу ҳақда гапиришдан қўрқмайди. Бу уларнинг ғазабини қўзғатади ва улар Украина инқирозини ҳал қилиш охир-оқибат уларнинг иштирокисиз содир бўлишидан жуда хавотирда. Ахир, Орбан сўнгги тўрт ой ичида нафақат Зеленский, балки Си Цзиньпин, Путин ва Трамп билан ҳам учрашган ягона Европа етакчисидир.
Бошқача қилиб айтганда, музокаралар учун (буюк давлатлар ўртасида) шунчаки яхшироқ воситачи йўқ — ва ҳақиқатдан Европанинг бунга ҳеч қандай алоқаси бўлмайди.
