https://sputniknews.uz/20240214/baydenning-ornini-bosuvchi-nomzodni-izlash-marraga-etdi-42495534.html
Байденнинг ўрнини босувчи номзодни излаш “маррага етди”
Байденнинг ўрнини босувчи номзодни излаш “маррага етди”
Sputnik Ўзбекистон
Байденнинг ўрнини босувчи номзодни излаш “маррага етди”
2024-02-14T22:00+0500
2024-02-14T22:00+0500
2024-02-14T22:00+0500
колумнистлар
ақш
украина
дональд трамп
жо байден
барак обама
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/0b/14/41140242_0:0:3072:1728_1920x0_80_0_0_fd489daff47289fef7409895095f9957.jpg
Қолаверса, бу шунчаки гап эмас: сайловга ҳали ўн ой, президентликка номзод кўрсатиладиган Демократик партия қурултойига олти ойдан сал кўпроқ вақт бор бўлса-да, шу йилнинг баҳорида қарор қабул қилиниши керак. Кейин жуда кеч бўлади, аммо ҳозир демократларда бошқа номзодни илгари суриш учун ҳали вақт бор.Байден ҳали тўлиқ ҳисобдан чиқарилгани йўқ, лекин ҳамма нарса ўша томонга қараб кетмоқда. Унинг рейтинги пасайиб, Трампнинг ғалаба қозониш эҳтимоли ортиб бормоқда. Ва бу эрда гап Оқ уй эгасининг соғлиғининг ҳақиқий ҳолатида эмас, балки америкаликлар унинг заифлигига тобора кўпроқ ишонч билдираётганида: 85 фоиз америкалик у янги президентлик муддати учун жуда кекса, деб ҳисоблайди. Бу жуда кўп (Трамп ҳақида 20 фоиз камроқ америкалик шу фикрда) - ва айнан мана шу омил сайловларда ҳал қилувчи ролни ўйнайди.Шу билан бирга, Байден аслида у тасвирланганидек ёмон эмас: у ташқи сиёсатда ҳам, мамлакат ичкарисида ҳам оғир инқирозларни бошдан кечириши керак. Жаҳон миқёсида Украина, Яқин Шарқ ва Хитой бир вақтнинг ўзида учқун сочмоқда ва ҳамма жойда шиддат шундайки, ҳатто битта инқироз ҳам етарли бўлади. Байден, шубҳасиз, ҳозир яшаётганлар ичида энг тажрибали америкалик сиёсатчи, айниқса, у ярим аср давомида иштирок этган халқаро масалалар ҳақида гап кетганда. Ва соф Америка заминида у улкан тажрибага эга: 35 йил Сенатда, саккиз йил вице-президент (ва умуман номинал эмас), президентлик муддати. Бугунги кунда яшаётган ҳеч кимда бундай тажриба йўқ - масалан, Обама Сенатда атиги уч йил ишлаган. Аммо Байденнинг катта тажрибаси унга нафақат ташқи ишларда, балки умуман ёрдам бермайди.Президентлигининг барча уч йили давомида Байден икки жабҳада - ташқи ва ички жабҳада курашди, яъни у АҚШнинг глобал мавқеининг ёмонлашувини тўхтатишга ва реванш кайфиятидаги Трампни жиловлашга ҳаракат қилди. Трамп эса, нафақат мамлакатда, балки, энг муҳими, сайловлар натижаси боғлиқ бўлган асосий штатларда ҳам рейтингларда ишончли етакчилик қилмоқда. Бундай шароитда Байденга фақат битта иш қолди: 2020 йилги сайлов сценарийсининг такрорланишига пул тикиш. Махинация маъносида эмас, балки Трампга қарши овоз беришга чақириш нуқтаи назаридан: “ақлдан озган диктаторни тўхтатиш учун Байденни сайланг”. 2024 йил учун сценарий шундай, аммо Оқ уйда бундан яхшиси йўқ эди. Бироқ, энди Байденга қарши учинчи жабҳа очилди - ва ундаги мағлубият унинг ғалабасига чек қўяди.Бу жабҳа барча мумкин бўлганлар ичида энг ички жабҳадир – гап президентнинг соғлиғи ҳақида кетмоқда. Байден бу ерда аниқ ютқазмоқда ва ҳар ҳафта америкаликлар унинг ўз мажбуриятларини бажара олмаслигига тобора кўпроқ ишонишмоқда. Бу нафақат Байден учун, нафақат Демократик партия учун, балки Трампнинг иккинчи муддатини қатъиян қабул қилиб бўлмайдиган деб ҳисоблайдиган Америка истеблишментининг аксарияти учун ҳам. Ва агар "Вашингтон ботқоғи" Байден ниҳоят "синган" деган хулосага келса, у алмаштирилади. Лекин кимга?Ва бу эрда энг қийин қисм бошланади, чунки захира варианти йўқ. 2020 йилда шундай деб ҳисобланган вице-президент Камала Харрис иш бермади: Калифорнияликларнинг рейтинглари ҳам, бошқарув, ақлий даражаси ҳам паст даражада бўлиб чиқди. Харриснинг Трампни мағлуб этиш имконияти Байденга қараганда камроқ, иккинчидан, халқаро вазият шу қадар нотинчки, бўш шахсни супер давлат бошига қўйиш шунчаки хавфли.Яъни, Харрис варианти қолади, лекин энг экстремал, умидсиз ҳолат учун. Айни пайтда, демократлар Байденнинг ўрнига кучлироқ одам топишга ҳаракат қилмоқда ва қийин танлов олдида.Аслида, фақат иккита номзод бор. Улардан бири Калифорния губернатори Гэвин Ньюсом. У умумфедерал шон-шуҳратга эга, аммо у Харрис каби "Калифорния мафияси"ни ифодалайди. Улар ҳатто бирга ишлаган: Ньюсом Сан-Франциско мэри бўлганида, Харрис у ерда округ прокурори этиб сайланган.Албатта, Ньюсом номзодини кўрсатиш мумкин, аммо унинг шахсий обрўси ва Калифорниянинг энг "прогрессив" имиджи ҳисобга олинса, бу кўплаб радикал бўлмаган тарафдорларни демократлардан узоқлаштириши мумкин. Ва дарҳол калифорнияликнинг шахсий ҳаётига оид кўплаб саволлар туғилади ва Трамп дебатларда бу имкониятни қўлдан бой бермайди.Ньюсомга қараганда анча жиддийроқ вариант Обама, лекин Барак эмас, балки Мишель. Баракнинг ўзи келаси ой охирида Нью-Ёркда Байден - Харрисни қўллаб-қувватловчи митингда нутқ сўзлайди, аммо бу ҳеч нарсани англатмайди. Собиқ президент учинчи марта номзодини қўя олмайди, лекин унинг рафиқаси жуда машҳур эди. Мишель билан вариант 2020 йилда муҳокама қилинган, аммо у бунга мутлақо қарши эди. У ҳозир ҳам жангга киришни истамайди, аммо агар “Вашингтон ботқоғи”нинг тиббий комиссияси Байденни сайловларда қатнаша олмаслигига қарор қилса, ҳаммаси ўзгариши мумкин. Кейин бутун дунё Мишелни кўндиришга ҳаракат қилади - ва улар уни кўндира олмаслиги ҳақиқат эмас.Барак Обаманинг ўзининг номзоди билан бошқа вариант ҳам бор - президентликка эмас, балки вице-президентликка. Агар 2008 йилда тажрибали Байден тажрибасиз Обамани қўллаб-қувватлаган бўлса, энди машҳур ва тажрибали Обама чарчаган ва машҳур бўлмаган Байденни қўллаб-қувватлайди. Вариант жуда хавфли ва эҳтимолдан йироқ, аммо ҳозирги вазиятда бу ҳам муҳокама қилинмоқда.Бир сўз билан айтганда, демократларда Байденни алмаштирадиган ҳеч ким йўқ, лекин уни ўзгартирмаса ҳам бўлмайди - у ютқазади. Демак, бу боши берк кўчами? Ҳа, ва бу ҳар доим нуфузли одамлар ҳақиқатдан узоқлашганда, ўзларининг қудратлилигига ишонганда ва тарихнинг объектив йўналишини тўхтатишга ҳаракат қилганда содир бўлади. 2020 йилда улар муваффақиятга эришдилар, аммо энди ҳамма амин бўлдики, улар ҳаракат йўналишини ўзгартирмасдан, ҳамма нарсани тўхтатиб қўйишга муваффақ бўлишди. Ва энди ҳамма нарса ўз жойига қайтади, жумладан Дональд Трамп.
украина
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
байденнинг ўрнини босувчи номзодни излаш “маррага етди”
байденнинг ўрнини босувчи номзодни излаш “маррага етди”
Байденнинг ўрнини босувчи номзодни излаш “маррага етди”
Жо Байден катта муаммога айланиб бормоқда: ўтган ҳафта унинг адвокати АҚШ президентини "хотираси ёмон кекса одам" деб таърифлаганидан сўнг, Байден сайловда иштирок этишдан бош тортишга мажбур бўлиши ҳақидаги гап-сўзлар кучаймоқда.
Қолаверса, бу шунчаки гап эмас: сайловга ҳали ўн ой, президентликка номзод кўрсатиладиган Демократик партия қурултойига олти ойдан сал кўпроқ вақт бор бўлса-да, шу йилнинг баҳорида қарор қабул қилиниши керак. Кейин жуда кеч бўлади, аммо ҳозир демократларда бошқа номзодни илгари суриш учун ҳали вақт бор.
Байден ҳали тўлиқ ҳисобдан чиқарилгани йўқ, лекин ҳамма нарса ўша томонга қараб кетмоқда. Унинг рейтинги пасайиб, Трампнинг ғалаба қозониш эҳтимоли ортиб бормоқда. Ва бу эрда гап Оқ уй эгасининг соғлиғининг ҳақиқий ҳолатида эмас, балки америкаликлар унинг заифлигига тобора кўпроқ ишонч билдираётганида: 85 фоиз америкалик у янги президентлик муддати учун жуда кекса, деб ҳисоблайди. Бу жуда кўп (Трамп ҳақида 20 фоиз камроқ америкалик шу фикрда) - ва айнан мана шу омил сайловларда ҳал қилувчи ролни ўйнайди.
Шу билан бирга, Байден аслида у тасвирланганидек ёмон эмас: у ташқи сиёсатда ҳам, мамлакат ичкарисида ҳам оғир инқирозларни бошдан кечириши керак. Жаҳон миқёсида Украина, Яқин Шарқ ва Хитой бир вақтнинг ўзида учқун сочмоқда ва ҳамма жойда шиддат шундайки, ҳатто битта инқироз ҳам етарли бўлади. Байден, шубҳасиз, ҳозир яшаётганлар ичида энг тажрибали америкалик сиёсатчи, айниқса, у ярим аср давомида иштирок этган халқаро масалалар ҳақида гап кетганда. Ва соф Америка заминида у улкан тажрибага эга: 35 йил Сенатда, саккиз йил вице-президент (ва умуман номинал эмас), президентлик муддати. Бугунги кунда яшаётган ҳеч кимда бундай тажриба йўқ - масалан, Обама Сенатда атиги уч йил ишлаган. Аммо Байденнинг катта тажрибаси унга нафақат ташқи ишларда, балки умуман ёрдам бермайди.
Президентлигининг барча уч йили давомида Байден икки жабҳада - ташқи ва ички жабҳада курашди, яъни у АҚШнинг глобал мавқеининг ёмонлашувини тўхтатишга ва реванш кайфиятидаги Трампни жиловлашга ҳаракат қилди. Трамп эса, нафақат мамлакатда, балки, энг муҳими, сайловлар натижаси боғлиқ бўлган асосий штатларда ҳам рейтингларда ишончли етакчилик қилмоқда. Бундай шароитда Байденга фақат битта иш қолди: 2020 йилги сайлов сценарийсининг такрорланишига пул тикиш. Махинация маъносида эмас, балки Трампга қарши овоз беришга чақириш нуқтаи назаридан: “ақлдан озган диктаторни тўхтатиш учун Байденни сайланг”. 2024 йил учун сценарий шундай, аммо Оқ уйда бундан яхшиси йўқ эди. Бироқ, энди Байденга қарши учинчи жабҳа очилди - ва ундаги мағлубият унинг ғалабасига чек қўяди.
Бу жабҳа барча мумкин бўлганлар ичида энг ички жабҳадир – гап президентнинг соғлиғи ҳақида кетмоқда. Байден бу ерда аниқ ютқазмоқда ва ҳар ҳафта америкаликлар унинг ўз мажбуриятларини бажара олмаслигига тобора кўпроқ ишонишмоқда. Бу нафақат Байден учун, нафақат Демократик партия учун, балки Трампнинг иккинчи муддатини қатъиян қабул қилиб бўлмайдиган деб ҳисоблайдиган Америка истеблишментининг аксарияти учун ҳам. Ва агар "Вашингтон ботқоғи" Байден ниҳоят "синган" деган хулосага келса, у алмаштирилади. Лекин кимга?
Ва бу эрда энг қийин қисм бошланади, чунки захира варианти йўқ. 2020 йилда шундай деб ҳисобланган вице-президент Камала Харрис иш бермади: Калифорнияликларнинг рейтинглари ҳам, бошқарув, ақлий даражаси ҳам паст даражада бўлиб чиқди. Харриснинг Трампни мағлуб этиш имконияти Байденга қараганда камроқ, иккинчидан, халқаро вазият шу қадар нотинчки, бўш шахсни супер давлат бошига қўйиш шунчаки хавфли.
Яъни, Харрис варианти қолади, лекин энг экстремал, умидсиз ҳолат учун. Айни пайтда, демократлар Байденнинг ўрнига кучлироқ одам топишга ҳаракат қилмоқда ва қийин танлов олдида.
Аслида, фақат иккита номзод бор. Улардан бири Калифорния губернатори Гэвин Ньюсом. У умумфедерал шон-шуҳратга эга, аммо у Харрис каби "Калифорния мафияси"ни ифодалайди. Улар ҳатто бирга ишлаган: Ньюсом Сан-Франциско мэри бўлганида, Харрис у ерда округ прокурори этиб сайланган.
Албатта, Ньюсом номзодини кўрсатиш мумкин, аммо унинг шахсий обрўси ва Калифорниянинг энг "прогрессив" имиджи ҳисобга олинса, бу кўплаб радикал бўлмаган тарафдорларни демократлардан узоқлаштириши мумкин. Ва дарҳол калифорнияликнинг шахсий ҳаётига оид кўплаб саволлар туғилади ва Трамп дебатларда бу имкониятни қўлдан бой бермайди.
Ньюсомга қараганда анча жиддийроқ вариант Обама, лекин Барак эмас, балки Мишель. Баракнинг ўзи келаси ой охирида Нью-Ёркда Байден - Харрисни қўллаб-қувватловчи митингда нутқ сўзлайди, аммо бу ҳеч нарсани англатмайди. Собиқ президент учинчи марта номзодини қўя олмайди, лекин унинг рафиқаси жуда машҳур эди. Мишель билан вариант 2020 йилда муҳокама қилинган, аммо у бунга мутлақо қарши эди. У ҳозир ҳам жангга киришни истамайди, аммо агар “Вашингтон ботқоғи”нинг тиббий комиссияси Байденни сайловларда қатнаша олмаслигига қарор қилса, ҳаммаси ўзгариши мумкин. Кейин бутун дунё Мишелни кўндиришга ҳаракат қилади - ва улар уни кўндира олмаслиги ҳақиқат эмас.
Барак Обаманинг ўзининг номзоди билан бошқа вариант ҳам бор - президентликка эмас, балки вице-президентликка. Агар 2008 йилда тажрибали Байден тажрибасиз Обамани қўллаб-қувватлаган бўлса, энди машҳур ва тажрибали Обама чарчаган ва машҳур бўлмаган Байденни қўллаб-қувватлайди. Вариант жуда хавфли ва эҳтимолдан йироқ, аммо ҳозирги вазиятда бу ҳам муҳокама қилинмоқда.
Бир сўз билан айтганда, демократларда Байденни алмаштирадиган ҳеч ким йўқ, лекин уни ўзгартирмаса ҳам бўлмайди - у ютқазади. Демак, бу боши берк кўчами? Ҳа, ва бу ҳар доим нуфузли одамлар ҳақиқатдан узоқлашганда, ўзларининг қудратлилигига ишонганда ва тарихнинг объектив йўналишини тўхтатишга ҳаракат қилганда содир бўлади. 2020 йилда улар муваффақиятга эришдилар, аммо энди ҳамма амин бўлдики, улар ҳаракат йўналишини ўзгартирмасдан, ҳамма нарсани тўхтатиб қўйишга муваффақ бўлишди. Ва энди ҳамма нарса ўз жойига қайтади, жумладан Дональд Трамп.
