https://sputniknews.uz/20240119/rossiyaning-fenomenal-quroli-42119206.html
Россиянинг феноменал қуроли: узоқ масофали мина майдонлари
Россиянинг феноменал қуроли: узоқ масофали мина майдонлари
Sputnik Ўзбекистон
Россияда бир нечта залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ёрдамида танкга қарши миналарни масофадан ўрнатиш учун энг янги кассетали ўқ-дорилар ишлаб чиқилган. 19.01.2024, Sputnik Ўзбекистон
2024-01-19T22:12+0500
2024-01-19T22:12+0500
2024-01-19T22:12+0500
россия
украина
ҳарбийлар
ҳарбий
ҳарбий техника
танк
миналардан тозалаш
колумнистлар
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/08/19/38222512_0:131:2500:1537_1920x0_80_0_0_51e21262800cc7d4a447d5d7cd96d8ef.jpg
Россиянинг масофавий миналаш тактикаси – масофа бўйича, аниқлик ва ишлатиладиган юқори технологияли ўқ-дориларнинг кучи борасида доимий равишда такомиллаштирилмоқда. Бу жанг майдонида шаксиз ҳукмронлик қилиш имконини беради, душманни Украина ҳарбий ҳаракатлар театридаги махсус ҳарбий операция ва бошқа (эҳтимолий) зиддиятларда ҳар қандай муваффақият умидидан маҳрум қилади.Россияда бир нечта залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ёрдамида танкга қарши миналарни масофадан ўрнатиш учун энг янги кассетали ўқ-дорилар ишлаб чиқилган. Масофавий миналаш кассета блокларининг дала синовлари (ракеталарнинг жанговар каллакларида) муваффақиятли ўтказилган. "Технодинамика" ихтисослаштирилган ташкилотининг бош директори Игорь Насенков аниқлик киритишича, ихтиро залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ёрдамида танкга қарши шаклланган миналар билан ҳудудни масофадан миналайдиган кассетали ўқ-дорилар турига тегишли бўлиб, мина майдонларини ҳосил қилиш самарадорлигини ошириш имконини беради.Маълумки, "Смерч", "Ураган" ва "Град" залп билан ўт очувчи реактив тизимлар миналарининг ракета каллаклари 70 кмгача бўлган масофага танкга ва пиёда аскарларга қарши миналар билан кассеталарни етказиб беришга қодир, бу эса мина тўсиқларини тезда ўрнатишга имкон беради ва душман томонга сезиларсиз тарзда амалга оширилади. Масалан, "Смерч" залп билан ўт очувчи реактив тизимларнинг ўқ отиш мосламаси 300 та ПТМ-3 танкга қарши "ақлли" миналарни (ҳар бир 300 мм ракетада 25 дона) бир отишда белгиланган ҳудудга аниқ юбориши мумкин. Ўт очиш кенглиги 2 х 2 км. Ўртача миналаш зичлиги гектарига 7,5 минани ташкил этади, бу эса олдинга силжиб келаётган зирҳли транспорт воситаларини йўқ қилиш учун етарли. Бир ҳудудда бир нечта ўт очишлар мина майдонининг зичлиги ва сифатини оширади.Эҳтимол, “Технодинамика”нинг янги шаклланган миналари худди шундай тарзда жойлаштирилади (ва етказиб берилади). Ҳар қандай йўналишда (илгари миналар бўлмаган жойда) душманнинг юришини тезда тўхтатиш керак бўлса, энг зарур технология. Шунингдек, агар ҳудуд душман қўшинлари яқинлашмасдан олдин миналанмаган бўлса тузоқни ташкил қилишда керак бўлади. Ёки, чекинаётган душманнинг йўналиши устида ишлаш керак бўлса самара беради.Мина тўсиқларини ўрнатиш самарадорлиги, диапазони ва хавфсизлиги нуқтаи назаридан залп билан ўт очувчи реактив тизимлар бошқа барча вариантлардан устундир. Буни Украинадаги Россия махсус ҳарбий операцияси тажрибаси тасдиқлайди, бу ерда ҳам "Земледелие" – 15 км га узоқликкача залп билан ўт очувчи 122 мм калибрли 50 та йўналтирувчи масофавий миналаш учун энг янги муҳандислик тизимлари қўлланилади.Ўтган ёзда Украина ҳарбий ҳаракатлар театридаги Россиянинг енгиб бўлмас мина майдонлари НАТО стратегияси ва тактикасига қаттиқ тўсқинлик қилди, юзлаб Ғарб зирҳли техникаларини яроқсиз ҳолга келтирди ва Украина Қуролли Кучларининг ўн минглаб жангчиларини “демилитаризация қилди”. Бутун дунё фотосуратлар ва видеоларда Россиянинг мина майдонларида йўқ қилинган – Leopard-2 танклари, Bradley пиёда жанговар машиналари, Marder НАТО ҳарбий техникаларини кўрди.Буткул мукаммалМасофадан ўрнатилган мина майдонларининг самарадорлигини ҳисоблаш (оғир техника ва душман жангчиларини йўқ қилиш даражасини баҳолаш) оддий математик формулалар ёрдамида амалга оширилади. Реактив снарядлари бир нечта футбол майдонлари ўлчамидаги майдонларга "экилади" ва ҳар қандай мураккабликдаги миналанган майдонлар, шу жумладан душман бўлмаган қўшинлар учун тайёр ўтиш жойлари ҳосил қилинади. Россия армиясида махсус ўқ-дориларнинг бутун линейкаси мавжуд.2005 йилдан бери хизмат кўрсатаётган ПТМ-4 – танкга қарши “ақлли” минаси яқин атрофдан танк ёки бошқа техника ўтганда магнит тўлқинларидаги ўзгаришларни аниқлайди. Фақат оғир зирҳли техникаларига реакция билдиради. Бу ўқ-дориларни “тозалаш” мумкин эмас. Агар жойидан қўзғатилса, портлаш содир бўлади (1,5 кг тротил эквивалентда). Зарурат доирасида, танкга қарши ПТМ-4М дастурига ўз-ўзини йўқ қилиш вақти киритилади. 2022 йил кузида “Ростех” ПТМ-4М нинг сўнгги модификацияларини оммавий ишлаб чиқаришни бошлади.ПТМ-3 юқори портловчи шаклланган мина ҳам ўзининг жанговар аҳамиятини йўқотмаган. Узунлиги 330 мм ва оғирлиги 4,9 кг бўлган тўртбурчаклар пўлат корпусда 1,8 кг тротил мавжуд. Контактсиз портловчи жисм магнит майдонга ёки минанинг жисмоний силжишига жавоб беради. Портлаш душман зирҳли техникасининг пастки ёки гусеница қисмида содир бўлади. Самарадорликни ошириш учун заряд ва корпуснинг деворларида шаклланган воронкалар шаклида чуқурчалар мавжуд. ПТМ-3 нинг хорижий аналоглари йўқ, Россия армиясининг сўнгги танкга қарши миналарини гапирмаса ҳам бўлади.Пластик корпусдаги танкга қарши ПТМ-1 ҳам масофадан миналаш учун ишлатилади. Битта 220 мм "Ураган" залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ракетаси 24 та шундай миналарни сиғдира олади. 16 та йўналтирувчининг залп билан ўт очиши 384 та ПТМ-1 миналарини 35 кмгача бўлган масофага етказиб беради ва 150 гектар майдонни танклар учун ўтиб бўлмайдиган ҳолатга келтиради. Қўнгандан сўнг, бир ярим килограммлик мина автоматик равишда “экилади” ва душманни “кутади”. Портловчи жисм юмшоқ полиетилен корпусга босим билан ишга туширилади, асосий заряд гусеницанниг бир ёки иккита тракини портлатади – зирҳли техника воситаси ўз жанговар самарадорлигини йўқотади.Нисбатан енгил “Град” залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ракетаси 1,5 дан 13,4 км гача бўлган масофага учта танкга қарши миналарни етказиб беришга қодир, улар 105 х 70 метр кенгликда тушади. Керакли зичликдаги мина майдони учун 1 км фронтга 90 тагача “Град” залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ўқ-дорилари талаб қилинади. Қискаси, "етказиб бериш" учун етарли воситалар мавжуд.Россия замонавий миналари электрон портловчилардан фойдаланиш орқали янада кучлироқ бўлди. Улар ўз-ўзини йўқ қилиш мосламалари ёки сунъий йўлдош орқали ўчириш тизими билан жиҳозланган, яъни улар ўз қўшинлари ва тинч аҳоли учун хавфсиздир (ҳарбий ҳаракатлар тугаганидан кейин). Россия муҳандислик қўшинларининг илғор техникаси ва юқори технологияли қуроллари уларга мудофаани мослашувчан ташкил этиш ва тезда ҳужумга ўтиш имконини беради. НАТО экспертларининг фикрича, Россиянинг миналанган майдонлари тактикада мутлақо янги ҳодиса.Яна бир нарса. Кассетали ўқ-дорилар 2008 йил май ойида қабул қилинган Конвенция билан тақиқланган. Махсус ҳарбий операция бошланишидан олдин унга 123 та давлат қўшилган, улардан 110 таси иштирокчи ва 13 таси имзоловчи томонлар. Асосий ишлаб чиқарувчилар ва кассетали ўқ-дориларнинг энг йирик арсеналлари эгалари – АҚШ, Россия ва Хитой конвенцияни имзоламаган. Кассетали ўқларни самарали қурол деб ҳисоблаган Ҳиндистон, Бразилия, Жанубий Корея, Покистон, Исроил ва Украина ҳам келишувни имзолашдан бош тортган. Дунё тартиби тенг ва бўлинмас хавфсизлик тамойилларига жавоб бермас экан, порох қуруқ ҳолда сақланиши керак.
украина
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
россия, украина, ҳарбийлар, ҳарбий, ҳарбий техника, танк, миналардан тозалаш, колумнистлар
россия, украина, ҳарбийлар, ҳарбий, ҳарбий техника, танк, миналардан тозалаш, колумнистлар
Россиянинг феноменал қуроли: узоқ масофали мина майдонлари
Россияда бир нечта залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ёрдамида танкга қарши миналарни масофадан ўрнатиш учун энг янги кассетали ўқ-дорилар ишлаб чиқилган.
Россиянинг масофавий миналаш тактикаси – масофа бўйича, аниқлик ва ишлатиладиган юқори технологияли ўқ-дориларнинг кучи борасида доимий равишда такомиллаштирилмоқда. Бу жанг майдонида шаксиз ҳукмронлик қилиш имконини беради, душманни Украина ҳарбий ҳаракатлар театридаги махсус ҳарбий операция ва бошқа (эҳтимолий) зиддиятларда ҳар қандай муваффақият умидидан маҳрум қилади.
Россияда бир нечта залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ёрдамида танкга қарши миналарни масофадан ўрнатиш учун энг янги кассетали ўқ-дорилар ишлаб чиқилган. Масофавий миналаш кассета блокларининг дала синовлари (ракеталарнинг жанговар каллакларида) муваффақиятли ўтказилган. "Технодинамика" ихтисослаштирилган ташкилотининг бош директори Игорь Насенков аниқлик киритишича, ихтиро залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ёрдамида танкга қарши шаклланган миналар билан ҳудудни масофадан миналайдиган кассетали ўқ-дорилар турига тегишли бўлиб, мина майдонларини ҳосил қилиш самарадорлигини ошириш имконини беради.
Маълумки, "Смерч", "Ураган" ва "Град" залп билан ўт очувчи реактив тизимлар миналарининг ракета каллаклари 70 кмгача бўлган масофага танкга ва пиёда аскарларга қарши миналар билан кассеталарни етказиб беришга қодир, бу эса мина тўсиқларини тезда ўрнатишга имкон беради ва душман томонга сезиларсиз тарзда амалга оширилади. Масалан, "Смерч" залп билан ўт очувчи реактив тизимларнинг ўқ отиш мосламаси 300 та ПТМ-3 танкга қарши "ақлли" миналарни (ҳар бир 300 мм ракетада 25 дона) бир отишда белгиланган ҳудудга аниқ юбориши мумкин. Ўт очиш кенглиги 2 х 2 км. Ўртача миналаш зичлиги гектарига 7,5 минани ташкил этади, бу эса олдинга силжиб келаётган зирҳли транспорт воситаларини йўқ қилиш учун етарли. Бир ҳудудда бир нечта ўт очишлар мина майдонининг зичлиги ва сифатини оширади.
Эҳтимол, “Технодинамика”нинг янги шаклланган миналари худди шундай тарзда жойлаштирилади (ва етказиб берилади). Ҳар қандай йўналишда (илгари миналар бўлмаган жойда) душманнинг юришини тезда тўхтатиш керак бўлса, энг зарур технология. Шунингдек, агар ҳудуд душман қўшинлари яқинлашмасдан олдин миналанмаган бўлса тузоқни ташкил қилишда керак бўлади. Ёки, чекинаётган душманнинг йўналиши устида ишлаш керак бўлса самара беради.
Мина тўсиқларини ўрнатиш самарадорлиги, диапазони ва хавфсизлиги нуқтаи назаридан залп билан ўт очувчи реактив тизимлар бошқа барча вариантлардан устундир. Буни Украинадаги Россия махсус ҳарбий операцияси тажрибаси тасдиқлайди, бу ерда ҳам
"Земледелие" – 15 км га узоқликкача залп билан ўт очувчи 122 мм калибрли 50 та йўналтирувчи масофавий миналаш учун энг янги муҳандислик тизимлари қўлланилади.
Ўтган ёзда Украина ҳарбий ҳаракатлар театридаги Россиянинг енгиб бўлмас мина майдонлари НАТО стратегияси ва тактикасига қаттиқ тўсқинлик қилди, юзлаб Ғарб зирҳли техникаларини яроқсиз ҳолга келтирди ва Украина Қуролли Кучларининг ўн минглаб жангчиларини “демилитаризация қилди”. Бутун дунё фотосуратлар ва видеоларда Россиянинг мина майдонларида йўқ қилинган – Leopard-2 танклари, Bradley пиёда жанговар машиналари, Marder НАТО ҳарбий техникаларини кўрди.
Масофадан ўрнатилган мина майдонларининг самарадорлигини ҳисоблаш (оғир техника ва душман жангчиларини йўқ қилиш даражасини баҳолаш) оддий математик формулалар ёрдамида амалга оширилади. Реактив снарядлари бир нечта футбол майдонлари ўлчамидаги майдонларга "экилади" ва ҳар қандай мураккабликдаги миналанган майдонлар, шу жумладан душман бўлмаган қўшинлар учун тайёр ўтиш жойлари ҳосил қилинади. Россия армиясида махсус ўқ-дориларнинг бутун линейкаси мавжуд.
2005 йилдан бери хизмат кўрсатаётган ПТМ-4 – танкга қарши “ақлли” минаси яқин атрофдан танк ёки бошқа техника ўтганда магнит тўлқинларидаги ўзгаришларни аниқлайди. Фақат оғир зирҳли техникаларига реакция билдиради. Бу ўқ-дориларни “тозалаш” мумкин эмас. Агар жойидан қўзғатилса, портлаш содир бўлади (1,5 кг тротил эквивалентда). Зарурат доирасида, танкга қарши ПТМ-4М дастурига ўз-ўзини йўқ қилиш вақти киритилади. 2022 йил кузида “Ростех” ПТМ-4М нинг сўнгги модификацияларини оммавий ишлаб чиқаришни бошлади.
ПТМ-3 юқори портловчи шаклланган мина ҳам ўзининг жанговар аҳамиятини йўқотмаган. Узунлиги 330 мм ва оғирлиги 4,9 кг бўлган тўртбурчаклар пўлат корпусда 1,8 кг тротил мавжуд. Контактсиз портловчи жисм магнит майдонга ёки минанинг жисмоний силжишига жавоб беради. Портлаш душман зирҳли техникасининг пастки ёки гусеница қисмида содир бўлади. Самарадорликни ошириш учун заряд ва корпуснинг деворларида шаклланган воронкалар шаклида чуқурчалар мавжуд. ПТМ-3 нинг хорижий аналоглари йўқ, Россия армиясининг сўнгги танкга қарши миналарини гапирмаса ҳам бўлади.
Пластик корпусдаги танкга қарши ПТМ-1 ҳам масофадан миналаш учун ишлатилади. Битта 220 мм "Ураган" залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ракетаси 24 та шундай миналарни сиғдира олади. 16 та йўналтирувчининг залп билан ўт очиши 384 та ПТМ-1 миналарини 35 кмгача бўлган масофага етказиб беради ва 150 гектар майдонни танклар учун ўтиб бўлмайдиган ҳолатга келтиради. Қўнгандан сўнг, бир ярим килограммлик мина автоматик равишда “экилади” ва душманни “кутади”. Портловчи жисм юмшоқ полиетилен корпусга босим билан ишга туширилади, асосий заряд гусеницанниг бир ёки иккита тракини портлатади – зирҳли техника воситаси ўз жанговар самарадорлигини йўқотади.
Нисбатан енгил “Град” залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ракетаси 1,5 дан 13,4 км гача бўлган масофага учта танкга қарши миналарни етказиб беришга қодир, улар 105 х 70 метр кенгликда тушади. Керакли зичликдаги мина майдони учун 1 км фронтга 90 тагача “Град” залп билан ўт очувчи реактив тизимлар ўқ-дорилари талаб қилинади. Қискаси, "етказиб бериш" учун етарли воситалар мавжуд.
Россия замонавий миналари электрон портловчилардан фойдаланиш орқали янада кучлироқ бўлди. Улар ўз-ўзини йўқ қилиш мосламалари ёки сунъий йўлдош орқали ўчириш тизими билан жиҳозланган, яъни улар ўз қўшинлари ва тинч аҳоли учун хавфсиздир (ҳарбий ҳаракатлар тугаганидан кейин). Россия муҳандислик қўшинларининг илғор техникаси ва юқори технологияли қуроллари уларга мудофаани мослашувчан ташкил этиш ва тезда ҳужумга ўтиш имконини беради. НАТО экспертларининг фикрича, Россиянинг миналанган майдонлари тактикада мутлақо янги ҳодиса.
Яна бир нарса. Кассетали ўқ-дорилар 2008 йил май ойида қабул қилинган Конвенция билан тақиқланган. Махсус ҳарбий операция бошланишидан олдин унга 123 та давлат қўшилган, улардан 110 таси иштирокчи ва 13 таси имзоловчи томонлар. Асосий ишлаб чиқарувчилар ва кассетали ўқ-дориларнинг энг йирик арсеналлари эгалари – АҚШ, Россия ва Хитой конвенцияни имзоламаган. Кассетали ўқларни самарали қурол деб ҳисоблаган Ҳиндистон, Бразилия, Жанубий Корея, Покистон, Исроил ва Украина ҳам келишувни имзолашдан бош тортган. Дунё тартиби тенг ва бўлинмас хавфсизлик тамойилларига жавоб бермас экан, порох қуруқ ҳолда сақланиши керак.
