Айни вақтда синов майдончасида ракеталарни тўхтатиш ва йўқ қилиш алгоритмларини муваффақиятли ўзлаштирмоқда.
Илгарироқ РФ Мудофаа вазирлиги ҳаво-космик кучлари йил охирига қадар бешинчи авлод Су-57 қирувчининг биринчи сериясини қабул қилиши ҳақида хабар берган эди, самолёт деярли тайёр. Келгусида ҳар йили 15 та самолёт ишлаб чиқарилади ва 2021 - 2027 йилларда 76 та Су-57 қирувчиси учта авиация полкини жиҳозлаш учун етказиб берилади.
Улардан биринчиси 1-поғонали двигател билан ишлаб чиқарилади ва 2025 йилдан 2-поғонали двигателлар серияси бошланади. Бироқ, бугунги кунда Су-57 дунёдаги энг илғор ва қудратли қирувчилардан бири ҳисобланади.
Россия бешинчи авлод самолёти барча турдаги ҳаво, ер ва сув устидаги нишонларни йўқ қилишга қодир. Маневрлик ва овоздан юқори тезликларнинг комбинацияси, замонавий борт электроникаси Су-57ни юқори жанговар самарадорлик ва рақибга нисбатан устунликни таъминлайди. Military Watch Magazine маълумотига кўра, Су-57 ноёб борт қуролларига, шу жумладан ултра сезгир радарларга, 400 км масофага учадиган “ҳаво-ҳаво” гипертовушли ракеталарига, рақиб ракеталаридан лазер ҳимоя қилиш тизимига ва бошқа юқори технологик афзалликларга эга.
Аввалроқ бешинчи авлод қирувчиси учун кенг кўламли авиация қуроллари (ракеталар) бўйича катта шартнома тузилганлиги, яъни Су-57 "бўш" учмаслиги ҳақида маълум бўлган эди. Оғир дронлар билан боғланганда Су-57 ҳаво қўмондонлиги марказига айланади. Икки юқори технологияли янги инновацияларнинг жанговар хусусиятларига ортиқча баҳо бериш қийин.
Жанговар устунлик
Энг янги қирувчи Суриядаги Россия қўшинлари гуруҳи таркибида синовдан ўтди. Парвозлар самарадорлигини, интеллектуал ахборот-бошқарув комплексини, қурол-яроғ ва барча борт тизимларини текшириш мақсадида 10тадан ортиқ парвоз амалга оширилди.
Су-57 қирувчиларининг айрим технологик устунлиги Американинг бешинчи авлод қирувчилари, хусусан F-22 Raptor учун умуман имконсиздир.
Сунъий интеллект жанговар бошқарув тизимини бирлаштирилган, бу ҳарбий илм-фанидаги инқилобдир. Су-57 қирувчиси автоматик режимда 90% вазифаларни бажаришга қодир ва ҳатто илгари тайёрланган дастур бўйича тўлиқ автоматик равишда ишлай олади. Агар учувчи жангда яраланган (ўлдирилган) бўлса, бошқарув тизими устувор вазифаларни мустақил равишда белгилайди, зарба беради ва транспорт воситаси ва одамнинг базага автоматик равишда қайтишини таъминлайди.
Х-диапазоннинг фазали антенна мажмуаси самолётнинг яхлит радарлари кўриш майдонини кенгайтиради, учувчининг вазиятни англаш қобилиятини оширади ва тактик усулларни бошқа қирувчилардан кўра яхшироқ бажаришга имкон беради. "Ён РЛТ" нишонларни қидириш имкониятини оширади ва Су-57 рақиб радарлари учун кўринмаслигининг сифат жиҳатидан янги даражасини яратади.
Уч ўлчовли вектори узоқ масофага ёки яқин жангларда ақл бовар қилмайдиган манервларни амалга оширишга имкон беради ва юқори жанговар омон қолиш гаровига айланади. Шу билан бирга, "самолёт-компьютер" аэродромларда қийинчиликларсиз техник хизмат кўрсатиш мумкин, ва асфалтланмаган аэродромлар шароитида учиб-қўнишга қодир. Бундай кучли ва технологик жиҳатдан олдиндан айтиб бўлмайдиган машиналар рақибга ҳеч қандай имконият қолдирмайди.
Су-57 улкан экспорт салоҳиятига эга ва серияга чиқишдан олдин ҳам хорижий мижозларнинг "сафини тўплади". Россия бешинчи авлод қирувчисининг биринчи эгаси -Жазоир, у минтақавий қўшниларининг ҳаво кучларини мустаҳкамлаш фонида 14 та самолётга буюртма берди. Шартнома нархи 2 миллиард $ни ташкил этади, етказиб бериш 2025 йилгача якунлаш режалаштирилган.
Жанговар боғлам
2 декабр куни Ашулук полигонида ракета ҳужумида С-70 "Охотник" ҳужум дрони синовдан ўтказилди. “Ҳаво-ҳаво” ракеталарини қўллаш имитациясида, дроннинг қирувчиси билан биргаликда парвози амалга оширилди. Самолётларнинг электрон тизимларини ракеталарни бошқариш тизимлари ва Су-57 самолётлари билан биргаликда ҳаракати баҳоланди. “Охотник” дунёда биринчи қирувчи-тутувчи пилотсиз учар қурилма бўлиши мумкин. Машғулот босқичида ҳаводаги вазият ва нишонлари ҳақидаги барча маълумотларни ердан ёки бошқарувчи қирувчидан олади. Келажакда автоном жанговар фойдаланиш мумкин.
Оғир пилотсиз учар қурилма ўзининг "ақли" ва олти тоннадан ортиқ ракета ва бомбаларни 5000 км масофага етказиш қобилиятига эга. “Охотник”нинг Су-57 қирувчиси билан ҳарбий шериклиги энг юқори технологик рақибга яхши нарса ваъда қилмайди. “Сухой” яратилган кам кўринадиган “Охотник” Россия ҲКК зарбали функциялари бўлган биринчи оғир дронга айланади. Очиқ манбаларга кўра, машина узунлиги 19 метр, қанотлари 14 метр, парвоз оғирлиги 20 тонна ва максимал тезлиги - соатига 1000 километрга тенг.
“Охотник” нисбатан яқинда, 2019 йилнинг ёзида, тахминан 20 дақиқа давом этган биринчи парвозини амалга оширди. Парвози ишончли, яхши бошқарилди. Ўша йилнинг кузида “Охоник” ва Су-57 самолётларининг биринчи қўшма парвози амалга оширилди. Оғир дроннинг жанговар қобилиятлари доимий равишда такомиллашиб бормоқда; 2020 йилда сезиларли технологик тараққиётга эришилди. Яқин келажакда – “Охотник” турли шароитда ҳаво, ер ва ер усти нишонларига зарба бериш машқлари бажарилади.
Ҳозиргача дунёнинг бирон бир давлати ҳужум дронини “самолёт тўхтатиб қолувчи” сифатида фойдала олмади ва "шериклар" сезиларли даражада асабийлашмоқда.
