ТОШКЕНТ, 2 июл - Sputnik. "Миллий стратегия муаммолари" журналининг бош муҳаррири ва сиёсатчи Аждар Куртов Sputnik мухбирига Ғарб давлатлари Афғонистонни Марказий Осиё билан ягона ҳудуд сифатида ҳисоблашга ҳаракат қилаётганига қарамасдан МО ва Афғонистон орасида иқтисодиё муносабатлар ривожланиши эҳтимолллиги кам деди.
Эслатиб ўтамиз, бироз олдин "С5+1" форматидаги "Марказий Осиё - АҚШ" конференцияси бўлиб ўтган эди. Унда Ўзбекистон, Тожикистон, Туркманистон, Қозоғистон ва Қирғизистон ташқи ишлар вазирлари иштирок этган эди.
Ушбу анжуманда муҳокама қилинган мавзулардан бири - халқаро ҳамжамиятнинг Афғонистон муаммоларини ҳал қилишдаги роли бўлган эди.
Куртов айтишига қарагандан Афғонистон кўплаб халқаро экспертлар томонидан Марказий Осиёнинг бир қисми деб баҳоланади.
"Хусусан, АҚШда "Катта Марказий Осиё" деган термин бор ва у Афғонистонни ҳам ўз ичига олади. Бундай қилишдан мақсад - Марказий Осиё республикаларига бўлган муносабатни қайта кўриб чиқишдир. Собиқ Иттифоқнинг бешта республикасига бўлган муносабатни Афғонистон билан боғлаш ва шундай йўл билан Россия ролини кичрайтириб кўрсатишдир", - дейди эксперт.
Лекин Марказий Осиё ва Афғонистон ҳеч қачон яхлит бўлмаган ва бунга бир неча сабаблар бор, деб ҳисоблайди эксперт.
"Афғонистоннинг ва Марказий Осиё республикаларининг тарихий ривожланишида жиддий фарқ бўлган. Айниқса совет даврида. Ушбу ҳудудларнинг иқтисодий ва ижэтимоий ривожланишига назар солсак, Марказий Осиё республикалари Россия ёрдамида жуда илгарилаб кетганини кўрамиз", - дейди Куртов.
Эксперт фикрига кўра, АҚШ ушбу ҳудудга кириб келишидан мақсади, биринчи навбатда ўз фойдаси йўлида амалга оширмоқда.
- Вашингтоннинг Афғонистон бўйича режаси чипакка чиқди. Энди америкаликлар бобсқичма-босқич қўшинларни олиб чиқишни режалаштирмоқда. Энди америкаликлар "чиқиш юмошоқроқ" бўлиши учун қўшни давлатларни ҳам ушбу жараёнга жалб қилмоқчи, - дейди эксперт.
"С5+1" форматида таклиф қилинаётган лойиҳаларнинг ҳеч бири ҳудуддаги реал геополитик вазиятни ҳисобга олмайди. Лекин тан олиш керакки айрим муваффақиятли лойиҳалар ҳам бўлган. Хусусан, АҚШ иштирокида Панж дарёси устидан Афғонистон ва Тожикистон орасида кўприк қуриш, Ўзбекистон иштирокида Афғонистонда темирйўл қурилиши.
Ушбу лойиҳалар икки томонлама муносабатларни ривожлантиришда ижобий рол ўйнади, лекин Афғонистон муаммосини ҳал қилишда жиддий ёрдам бермайди, деб хулоса қилади Куртов.
Эспертнинг тўлиқ нутқини аудиоподкастимизда тингланг.
