ТОШКЕНТ, 25 мар - Sputnik. Россия ҳукумати бош вазирининг ўринбосари Юрий Борисов 21 май куни " COVID-19" пандемияси "Сармат" қитъалараро баллистик ракетасининг (ҚБР) учиш синовларига тайёргарлик кўришига таъсир қилмаганлигини ва синовлар бош конструктор ва Россия Мудофаа вазирлиги томонидан белгиланган муддатларда амалга оширилишини таъкидлади.
Давлат қуролланиш дастури доирасида Россия саноат кооперацияси томонидан шахтада жойлаштирилиган суюқ ёқилғили РС-28 "Сармат" ракетаси яратилишини якунламоқда. Янги ракетанинг отилиб чиқиш синовлари 2018 йилда якунланди. Ушбу мажмуа ўз ичига турли хил жанговар блокларни, шу жумладан янги авлод гипертовушлиларини олади ва Стратегик ракета кучларига (СРК) ҳизматни ўташга 2021 йилда топширилади. Эслатиб ўтамиз, "Сармат" учун мўлжалланган "Авангард" гипертовуш мажмуаси Домбаровск ракета дивизиясида ҳизматни ўтамоқда.
Янги ҚБР дунёдаги энг кучли Р-36М2 "Воевода" ракетасининг ўрнини эгаллайди (НАТО таснифига кўра - SS-18 Satana ("Иблис"). "Сармат"нинг имкониятлари ракетага қарши мудофаа ҳудудларини четлаб, таҳмин қилиб бўлмайдиган траекториялар бўйлаб парвоз қилиш имконини беради, бу эса потенциал душманнинг барча мавжуд ва истиқболли мудофаа тизимлари томонидан гипертовуш индивидуал бошқарув блоклари томонидан ушланиш имконини йўққа чиқаради.
"Сармат"нинг "Воевода"дан асосий фарқи: Ю-71 типидаги гипертовуш блоки билан жиҳозланган янги ҚБРни ноядровий қурол билан жиҳозланган юқори аниқликдаги қурол сифатида ишлатилиши мумкин. Тахминан атмосферадаги 15 Мах (7 км/сек) тезликда, блокнинг кинетик энергияси ядровий зарбага ўҳшаш бўлади, аммо ҳудудни радиоактив ифлосланиши бўлмаслигини кафолатлайди. Маневрли гипертовуш жанговар каллачаларнинг муҳим афзаллиги шундаки, траекторияни аниқ тўғирлаб, ҚБРларни учириш нуқтасидан минглаб километр масофада нишонинг "дарчасига" тегиш.
Янги ракетани Красноярск ўлкаси ва Оренбург вилоятида жойлаштириладиган серияли ишлаб чиқариш учун саноат корҳоналаринитакомиллиаштириш якунланди. Россия шу тариқа, ўзининг таҳдидлардан огоҳлантириш потенциалини ривожлантирмоқда.
Икки қутбни кечиб
Дунёнинг барча технологик жиҳатдан ривожланган давлатлари оғир қитъалараро ракеталарни ишлаб чиқиб, рақобатчиларни мағлуб этишга ҳаракат қилмоқда, аммо Россия анча олдинда. РС-28 "Сармат" оғир суюқ орбитал қитъалараро баллистик ракетага эга ерда шахтада жойлаштирилган ракета тизими ҳар жиҳатдан устунликни намойиш этмоқда.
Дунёда узоқ масофалилиги, тезлиги ва зарба қудрати бўйича унга ўхшаши йўқ. Учиш масофаси бўйича - 18000 кмгача бўлган масофада - "Сармат" Воиводдан бир ярим маротаба ошиб кетди, бу эса хорижий рақобатчилар учун очиқ бўлмаган. Юк ташиш қобилияти 10 тоннага оширилди. Бош қисми 10 индивидуал нишонга олиш блоклардан иборат. Янги ракетанинг стартдаги массаси 208 тоннани ташкил этади (шундан 178 тоннаси ёқилғи). Ракетанинг умумий узунлиги 35,5 метр, диаметри 3 метр.
Жанг кучи жиҳатидан "Воевода" ва "Сармат" деярли тенг ва янги ҚБРнинг Aegis, THAA ва тизимларни енгиб ўтиш қобилияти ва тезлашиш қисми жуда қизиқдир. Қитъалараро баллистик ракета ҳаво ҳужумидан ва ракетага қарши мудофаа тизимларини муваффақиятли енгиб, нишонга ўз вақтида ва аниқ зарба бериши керак. "Воевода"нинг жанговар блоклари ҳам сохта элементлар булутида нишонга учади (ракетанинг учи ҳар бирининг қуввати 800 килотон бўлган 10 та жанговар блокдан ва ПРО (ракеталарга қарши мудофаа) тизимларини ёриб ўтиишнинг ривожланган мажмуасидан иборат). "Сармат" парвоз пайтида мутлақо янги ҳимоя ва пардаланиш воситаларига эга деб тахмин қилиш мантиқан тўғри бўлади. Турли хил қувват ва мақсадлар блоклари қаторида душманнинг радиолокацион станциялари ва бошқа инновацион таркибий қисмларига қарши курашнинг кучли воситалари мавжуд. У қандай ишлайди?
Ажралганидан сўнг маневр қилувчи блок тахминан 15 Мах тезликда (7 км/сек) 100 км баландликда ҳаракатланади ва атмосферанинг зич қатламларига киришдан (нишоннинг тўғридан-тўғри тепасида) олдин душманнинг ракетага қарши мудофаасини енгиб ўтиш учун мураккаб маневрни амалга оширади. Юқорида таъкидлаб ўтилганидек, шунга ўхшаш жанговар блоклар билан дунёнинг ҳар қандай жойида маҳаллий можаролар пайтида ядровий бўлмаган зарбалар бериш мумкин.
Янги оғир "Сармат" ҚБРни яратишда иккита асосий мақсад - ракетага қарши мудофаа тизимига заивсизлиги ва парвознинг минимал вақти - рекорд тезлик, масофа, ташиш қобилияти ва 60-секундда жанговар тайёргарликка (душман ядровий зарбаси пайтида тез реакция) эришишга имкон берди. Янги ҚБРга киритилган Жанубий қутб орқали (мавжуд ва истиқболли ракеталарга қарши мудофаа тизимларини четлаб), эҳтимолий душман ҳудудининг суборбитал траекторияси бўйлаб эҳтимолий душман ҳудудини "орбитал бомбардимон қилиш" технологияси фуқаро космик кемаларини учиришга имкон беради (фойдаланиш охирида ҳар бир "Сармат" инвестицияларнинг катта қисмини қайтариши мумкин).
Асосий параметрлар
Россия стратегик ракета кучлари қанча янги ракеталарни ҳизматга қабул қилади? Аввалроқ, Американинг CNBC канали АҚШ разведка ҳамжамиятига асосланиб, 60 га яқин "Сармат"лар ҳақида гапирди, бу "Воевода"ларнинг икки дивизиясига (Красноярск ўлкаси ва Оренбург вилоятида) тўғри келади. Бироқ, РФ Мудофаа вазирлигининг режалари бошқа бўлиши ҳам мумкин. Фақат Россиянинг стратегик ядровий кучлари (СЯС) ва АҚШ стратегик ҳужум қилувчи кучлари (СНС) гуруҳлари учун СНВ-3 томонидан белгиланган ҚБР ва жанговар блокларнинг максимал чегараси ҳақида расмий маълумот бор ҳолос. Россия Федерацияси учун бу 700 та учириш мосламаси ва 1550 та жанговар қурол. Стратегик ракета кучлари умумий стратегик ядро қуроллари ва жанговар қуролларнинг 60 фоизига эгалик қилади ва 2024 йилга келиб фақат замонавий намуналардан фойдаланишини режалаштирмоқда. Хизматни ўтаётган "Тополь-М" ва "Ярс" комплексларини ҳисобга олган ҳолда, кўп қиррали истиқбол пайдо бўлади.
Россиянинг стратегик ракета кучларини ривожлантириш истиқболларини белгилашда АҚШнинг ядровий ракета потенциалидаги ўзгаришларни ва ташқи сиёсатининг хусусиятларини, Вашингтоннинг РСМД шартномасидан чиқиб кетишини ва Европада Америка ўрта масофали ракеталарининг Россия Федерациясига яқин жойлаштирилишини ҳисобга олишга тўғри келмоқда. Мисол учун, Польша ва Руминияда Пентагоннинг Мк-41 универсал учириш ускуналари билан жиҳозланган турли даражадаги тайёргарликка эга ракетага қарши мудофаа тизимлари ўрнатилган. Бу жойдан "Стандарт-3" ракеталарга қарши ракеталарни ва ўрта масофага мўлжалланган "Томагавк" қанотли ракеталарини учириш мумкин. Бундан ташқари, АҚШнинг Полша ва Руминияда жойлашган учувчисиз дронларини ядровий жанговар қуроллар билан жиҳозлаш мумкин. Албатта, ўрта масофадаги зарба таркибий қисмларидан РФга қарши фойдаланган тақдира, АҚШ ва учириш майдони сифатида ҳизмат қилган бошқа давлатлар ҳам ўч олиш ҳудудида бўлади. Бу ҳақда "Красная звезда"га берган интервьюсида Россия стратегик ракета кучлари қўмондони Сергей Каракаев маълум қилди.
Стратегик Ракета Кучлари 2020 йилга турли даражадаги 200 дан ортиқ машқларни ва ҚБРнинг олтита учирилишини режалаштирмоқда (уларнинг бештаси Плесецк космодромидан). Ўтган йили таҳминан шу миқдорда ҳарбий машғулотлар бўлиб ўтди ва бешта стратегик ракета учирилиши амалга оширилди, бу ракета тизимларининг юқори ишончлилиги ва қўшинларнинг усусан самарадорлигини тасдиқлади.
Замонавий стратегик ракета кучлари – бу учта ракета армияси, 12 ракета тузилмалари (шу жумладан шахта учирилиш мосламаларидан иборат тўртта стационар дивизия ва саккизта ерда ҳаракатланувчи ракета мажмуалари). Ўйлайманки, ракеталар барча тажовузкорларга етади. Эҳтимолий душман огоҳлантирувчи (қуролсизлантирувчи) зарба беришга умид қилмаса ҳам бўлади. Стратегик Ракета Кучлари объектлари ҳаво ҳужумидан ишончли тарзда замонавий С-300ПМ ва С-400, "Мозырь" фаол ҳимоя тизими ва турли жисмоний ишлаш принципларига асосланган истиқболли ҳаво мудофаа тизимлари билан ишончли ҳимояланган. Роботлашган бошқарув тизимлари жорий этилмоқда. Россиядаги ядровий қуроллари ташувчилари умумий сонининг учдан икки қисмига эгалик қила туриб, стратегик ракета кучлари ядро триадасида катта рол ўйнамоқда. Янги оғир "Сармат" ҚБР стратегик ракета кучлари ва ядровий қурол билан ушлаб туриш тизимида муҳим ўринларни эгаллайди.
