17 апрель куни Ўзбекистон Республикасида ихтисослаштирилган ҳарбий-ватанпарварлик синфларига қабул қилиш тартиби белгиланди. Ҳукумат томонидан қабул қилинган “Умимий ўрта таълим мактаблари ва ихтисослаштирилган мактабларда ҳарбий-ватанпарварлик йўналиши бўйича ихтисослаштирилган синфлар фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори давлатнинг ёш авлод тўғрисида тизимли ва режали ғамхўрлигидан далолат беради.
Аввалроқ, Хавфсизлик Кенгашининг кенгайтирилган йиғилишида президент Шавкат Мирзиёев ёшларни ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялаш мамлакат учун алоҳида аҳамиятга эга эканлигини таъкидлаган эди: “Армия моддий томондан барча энг замонавий ва зарур нарсалар билан таъминланган бўлиши мумкин, аммо заиф ахлоқий таркибий қисм, жанговар руҳ, садоқат, ватанга муҳаббат ҳисси йўқлиги, унинг тақдири учун жавобгарлик, бефарқлик қайтариб бўлмайдиган оқибатларга олиб келиши мумкин”.
Республиканинг 56 та мактабидаги ҳарбий-ватанпарварлик синфларига олти синфни муваффақиятли тамомлаган ва илғор фанлар бўйича ўз қобилиятларини намойиш этган ўғил-қизлар танлов асосида кириши мумкин. Келгуси ўқув йилидан бошлаб ҳужжатларни қабул қилиш 1 июлдан 20 июлгача амалга оширилади. Ҳукумат томонидан ҳарбий-ватанпарварлик синфларига кириш учун белгиланган “чегараси” жуда юқори - жисмоний тайёргарлик синовида 100 баллдан 70 балл (21 июн - 5 август). Шундан кейингина - фанлар бўйича тестлар (15-25 август).
Устуворликлар тўғри белгиланган, чунки умумтаълим мактабларда ихтисослаштирилган синфлар умумтаълим фанларни ўзлаштиришга ривожлантиришга халақит бермасдан ватанпарварлик тарбияни таъминлаши ва ҳарбий тайёргарлик асосларини таъминлаши керак. Ўқув дастури мураккаблашмоқда, мактабда чиройли ҳарбий формани кийишни истаганларнинг ҳаммаси ҳам буни ўзлаштира олмайди. Энг муҳими, қийинчиликларни енгишга жисмоний ва руҳий тайёрлик - ҳарбий хизматнинг асосидир.
Махсус ҳарбий-ватанпарварлик тайёргарлиги муддати беш йил бўлиб, 7 синфдан 11 синфгача давом этади. Бу балоғат ҳаётни бошлаш учун яхши тайёргарликдир. Шубҳасиз, давлат ҳам бундан манфаат топади - яқин келажакда Ўзбекистон армияси муносиб ёш таркибга эга бўлади.
Тўғри йўл сари
Республика раҳбарияти ҳарбий таълим соҳасидаги илғор тенденцияларни диққат билан кузатиб бормоқда. Ўрта мактабда ихтисослаштирилган ўқитишнинг ривожланиши ўғил ва қизларга яшаш тарзида яхшироқ йўл тутишга, касбни эртароқ онгли равишда танлаш ва бу йўлда янада кўпроқ маваффаққият қозониш имкониятини беради.
Хизматга мақбул бўлиш учун бир қатор фазилатларга эга бўлиш керак. Кўпинча тажриба вақт ўтиши билан ошиб боради, аммо 7-синфга келиб, мактаб ўқувчиларида характернинг асослари, психологик барқарорлик ва жисмоний чидамлилик ҳусусиятлари шаклланиб бўлади. Ҳарбий-ватанпарварлик синфи шахсий интизом, кучли ирода ва меҳнатсеварликни ривожлантиришга ёрдам беради, бу ўз йўлида, келажакда ҳарбий кундалик ҳаётнинг қийинчиликлари ва маҳрумликларига дош беришни осонлаштиради. Умумтаълим фанлари бекор қилинмайди, балки уларга бир қатор махсус фанлар қўшилади – сафланиб юриш ва ўқ отиш қуролини ўзлаштиришдан тортиб, то радио иши ва ҳарбий техникани ўзлаштиришгача.
Ҳатто ўрта мактабдаги беш йиллик ихтисослаштирилган курсдан сўнг фуқаролик касбини танлаган ёшлар учун ҳам фойдаси шубҳасиз. Ҳарбий-ватанпарварлик тарбияси - бу бутун ҳаётга яхши ўзакдир.
Мактаб ўқувчилари учун фанга йўналтиришнинг аҳамиятини тушунган ҳолда, Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев 2018 йилда “Ёшларни ватанпарварлик ва жисмоний тарбиялаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар ва чақирилувчиларнинг ҳарбий-техник мутахассисликлар бўйича тайёрлаш тартибини такомиллаштириш тўғрисида”ги фармонни имзолади. Армияда хизматга қабул қилинаётган замонавий ҳарбий техника даражаси чақирилувчи ёшларни ҳарбий хизматга тайёрлаш тизимини такомиллаштиришни талаб қилади. 2019 йилдан бошлаб Молия вазирлиги ушбу стратегияни амалга ошириш учун давлат бюджетида маблағларни ҳисобга олган.
Мамлакатда оммавий ҳарбий-спорт тадбирларининг маълум тажрибаси мавжуд. Ҳусусан, яқинда Наманганда 2000га яқин ҳарбий ва чақирилувчиларни бирлаштирган ҳарбий ватанпарварлик фестивали бўлиб ўтди. Аввалроқ Тошкентда Қуролли Кучлар фахрийлари, амалдаги ҳарбий хизматчилар ва ўқув юртлари талабалари иштирокида беш километрдан кўпроқ масофага “уч авлод пойгаси” бўлиб ўтди.
Россия амалиёти
Россия Федерациясининг тажрибасидан ҳам фойдаланиш мумкин, бу ерда Нахимов мактабининг ва бир қатор Суворов мактабларининг позициялари анъанавий равишда кучли. Нахимовчилар ва суворовчилар Мудофаа вазирлигининг талабалари (дарсларни амалдаги ҳарбий хизматчилар ўтади), аммо Россия Федерациясининг барча субъектларида "фуқаролик" ҳарбий-ватанпарварлик таълим марказлари ташкил этилган ва ўнлаб йиллар давомида ўрта мактабларда минглаб ҳарбий-ватанпарварлик синфлари муваффақиятли фаолият юритмоқда.
Қоида тариқасида улар Россия Федерацияси Мудофаа вазирлигининг энг яқин ҳарбий қисмлари ёки ҳарбий мактаблари билан ташкилий ва услубий жиҳатдан боғланган, аниқ ихтисосларга (физика, математика ва жисмоний тарбия) эътибор қаратилган ҳолда, қатъий ихтисосликка эга (ёш денгизчилар, чегарачилар, учувчилар ва бошқалар).
Мудофаа вазирлиги ташаббуси билан Россияда 700 мингдан ортиқ болалар ва ўспиринларни бирлаштирувчи "Юнармия" (Ёш армия- таҳр.) ҳарбий-ватанпарварлик ҳаракати ташкил этилган бўлиб, уларнинг ҳар бирига қизиқарли воқеаларнинг кенг уфқи, техникаларни ва спортни ўрганиши учун кенг имкониятлар очиб берилган.
Кўпчилик болалар учун ҳарбий-ватанпарварлик ҳаракати муҳим қўлланма бўлиб қолади. Чақирилувчиларга қуролли кучлар турини танлашда ёрдам бериш ва ҳарбий-ватанпарварлик тарбия тўғрисидаги қонун 2018 йилда Россия Давлат думаси томонидан қабул қилинган. Янги авлодни тарбиялаш ва ўқитишнинг давлат тизими шу тарзда алоҳида қисмлардан ташкил топмоқда.
