Жавоблар шунчаки ҳайратланарли даражада тарқоқ: ёки Россия президенти тинчлик музокараларини сўрашга тайёр, ёки у Европани "Сармат" билан уради.
Масалан, "New York Times" нашрида Путин Ғарбга "тинчлик сигналлари" юбораётганини кўришди. Атрофда ҳеч ким сезмаслиги учун уни жимгина юборади. "Сигналлар" жуда ғалати кўринади.
Масалан, шу йилнинг июнь ойида, Украинанинг "қарши ҳужуми" бошланганда, "Кремлга яқин одамлар "Россия президенти жанг майдонидан янгиликларни кутаётганини пайқашди. Хўш, аслида биз ҳаммамиз уларни кутган эдик. Аслида, НАТО армадаси бизга қарши эди, биз уни шу қадар ажойиб тарзда мағлуб этишимизни ким ҳам биларди?
Яна бир “сигнал” шу бўлдики, бош қўмондон бир кунда ҳарбийлар билан икки марта видеоконференция ўтказиб, жанг майдонида содир бўлаётган воқеалар ҳақида батафсил маълумот олди. Хўш, буни "музокараларга таклиф" деб кўрадиган одамларнинг онгида нима бўлиши керак? Нашрда Мудофаа вазири Шойгунинг Путин жангни давом эттиришга қатъий қарор қилгани ҳақидаги фикр эслатиб ўтилган. Америкаликлар можарони тўхтата олмаслиги тан олинган.
Ва деярли дарҳол, ўтишсиз: "Путин ғалабани эълон қилиш ва давом этиш истагини шахсий телеграф орқали юборади." Бу президентлик сайлови арафасида энг оммабоп номзоднинг электоратини бўлиб ташлаш, қандайдир яширин келишувлар билан одамларни қўрқитиш учун мўлжалланган арзон уйдирмага ўхшайди.
Путиннинг матбуот котиби Дмитрий Песков газетага қуруқ изоҳ берди: "Концепция нуқтаи назаридан <...> бу тезислар нотўғри. Путин ҳақиқатан ҳам музокараларга тайёр, у бу ҳақда бир неча бор гапирган. Россия ҳали ҳам тайёр, лекин фақат ўз мақсадларига эришиш учун. Аммо тахмин қилиш ўйинини тўхтатиб бўлмайди. Улар буни ҳаммадан кўра кўпроқ ўйнашади.
"Foreign Affairs" журнали "Путин нимани хоҳлайди" версиясини тақдим этмоқда. Маълум бўлишича, у авж олишнинг қайсидир босқичида АҚШ ва НАТО мамлакатларига қарши стратегик ядро қуролидан фойдаланмоқчи.
Россиянинг Украинада ядро қуролидан фойдаланиши ҳақидаги эски даҳшатли ҳикоя ҳақида нима дейиш мумкин? Ва у аллақачон бекор қилинган. Бу нейтрал давлатларни қўрқитиши, уларни Россияни қоралашга ва АҚШга қўшилишга мажбур қилиши керак эди. Аммо сохтаси жуда арзон эди, унга ҳеч ким сотилмади.
Энди ўша мамлакатларни гўёки Москва бошламоқчи бўлган кенг кўламли ядровий уруш қўрқитмоқда.
Президент Россиянинг ядро қуролидан фойдаланишининг стратегик концепцияси ўзгармаганлигини бир неча бор таъкидлаган бўлса ҳам, "Foreign Affairs" Россиянинг НАТОга ҳужуми учун турли сценарийларни тасвирлайди. Бу ерда ҳужум оддий қуроллар билан, кейин эса — ҳеч ким ўзига келишга улгурмасдан - Шарқий Европага ядровий зарба беради.
Қандай бўлмасин, бу тез эскалация бўлади, муаллифнинг таъкидлашича, Қўшма Штатлар бунга муносиб жавоб бермайди: “Путин Вашингтон Украина бўйича ядровий можарога хавф солмоқчи эмаслигини билади.<...> У Вашингтон Россиянинг ўзига ядровий зарба беришдан кўра муросага келишни афзал кўради, деб тахмин қилади, бу эса АҚШ ҳудудига ядровий зарба беришга олиб келиши мумкин”.
Ҳақиқатан ҳам, қандайдир ишончга эга бўлишни хоҳлайман. Хўш, Путин АҚШга қарши ядро урушида ғалаба қозонишни истаяптими ёки АҚШдан тинчлик сўраяптими?
Ёки умуман Путин йўқми ва бир вақтлар "Deutsche Welle"* обрўли Германия нашри ёзганидек, биз унинг эгизакларини кўрамизми? Аммо Ғарб оммавий ахборот воситалари, агар у ерда фақат эгизаклар бўлса, кимни доимий равишда қоралайди? Бу ҳайратланарли саросимага, албатта, хорловчи мағлубиятдан қўрқиш сабаб бўлади.
Украина тугаяпти, ғарбликлар қандайдир тарзда мавзудан сакрашлари керак. Россия музокаралар олиб борса, у ғолиб позициясидан чиқиши аниқ. Ва бу ерда мағлубиятга учраган томон Ярославнанинг таниш йиғисини бошлайди:Оҳ, бу сирли рус руҳи, ҳаммаси зулмат, бу "жумбоқ ичидаги сирга ўралган жумбоқ" ва бошқа бемаънилик.
Биз унинг етакчиси нима истаётганини тушунмаяпмиз, у билан қандай музокара қилишни билмаймиз. "Сен нима истайсиз?"- Эсимда, "илиқлашув" (оттепель) даврида шундай роман бўлар эди.
Аммо Путин нимани хоҳлаётганини тушуниш учун қаҳва қуйқасида башорат қилишнинг ҳожати йўқ. Россия президенти уруш, тинчлик ва музокаралар мавзусида бир неча бор очиқ гапирган. У Жо Байден эмас, унга инсон тилига таржимонлар керак эмас, ҳаммаси аниқ.
Масалан, НАТО билан уруш ҳақида: “АҚШ ва НАТО раҳбарияти шундай дейди: Агар ҳозир Украинада Россия ғалаба қозонса, кейинги ўринни НАТО давлатлари эгаллайди. НАТО давлатлари бизга нима учун керак? Биз уларга ҳеч қачон керак эмас эдик — ва бизга ҳозир ҳам керак эмас ва келажакда ҳам керак бўлмайди. Нега бундай дейишяпти? Уларни (европаликларни) пул тўлашга ундаш — мана нима учун."
Музокараларга келсак: “АҚШга келсак, биз улар билан муносабатлар ўрнатишга тайёрмиз. Биз Қўшма Штатлар дунё учун муҳим ва зарур давлат, деб ҳисоблаймиз. Лекин бу мутлақо империя сиёсати уларга тўсқинлик қилади, ҳатто биз эмас, уларга тўсқинлик қилади. Нега?
Чунки жамоат онгида улар ўзларини империя каби тутишлари керак ва агар улар бирор жойда бирор нарсага рози бўлишса ёки бирор нарсада кимгадир рози бўлишса, бу аллақачон сайловчилар томонидан қандайдир муваффақиятсизлик ёки бўшлиқ сифатида қабул қилинади. <...> Ички ўзгаришлар юз берганда, улар бошқа одамларни ҳурмат қила бошлаганларида, бошқа мамлакатлар, санкциялар ва жанговар ҳаракатлар орқали эмас, балки муросага келганда, ўз муаммоларини ҳал қилишга ҳаракат қилганда, тўлиқ муносабатларни тиклаш учун фундаментал шароитлар яратилади.
Манипуляция, ёлғон, туҳмат, келишувларни бажаришни истамаслик, суҳбатдошни камситиш учун патологик истак, ғалаба учун ҳар қандай мағлубиятни қабул қилиш манияси — буларнинг барчаси Вашингтоннинг бугун Украина бўйича зарур музокараларга киришига тўсқинлик қилмоқда.
Ҳозирча буни тушунмагунларича, улар билан гаплашадиган ҳеч нарса йўқ. Нима бўлаётганини тўғри тушуниш Россия Қуролли Кучлари томонидан жанговар алоқа чизиғида муваффақиятли етказилмоқда.
* Россияда хорижий агентлар сифатида фаолият юритувчи оммавий ахборот воситаси.