ТОШКЕНТ, 22 окт — Sputnik. Ибтидоий аёлларнинг ҳомиладорлик тақвимлари, шунингдек, палеолит даврида мавжуд бўлган туғилиш ва ўлим белгилари биринчи марта Жанубий Уралдаги Капова ғори деворларига чизилган расмларни ўрганиш натижаларига кўра аниқланди. Бу ҳақда Уфа фан ва технология университети доценти Айрат Багаутдинов РИА Новостига маълум қилди.
Олимлар ғорнинг девор белгилари ва чизмаларини ўрганишди. Айтилишича, ибтидоий рассом аёл бўлган, буни оналикка сиғинишни акс эттирувчи тасвирлар ва минг йиллар давомида сақланиб қолган ҳиссий компонентлар тасдиқлайди.
Олимнинг таъкидлашича, ибтидоий одам мавҳум фикрлаш қобилиятига эга, ҳисоблашни билган ва ой тақвимини тузган, ҳайвонларнинг хатти-ҳаракатлари ҳақида билим билан ишлаган ва ов вақтини режалаштирган.
"Капова ғорида белгиларнинг асосийси– бу трапеция. Биз бу ҳайвонлар ва аёллар учун ҳомиладорлик тақвими эканлигини аниқладик. Муваффақиятли ҳомиладорлик тақвими бола ёки бола туғилиши белгисини ўз ичига олади - "Y", ва муваффақиятсиз ҳомиладорлик тақвими (тескари трапеция) ҳомила ёки боланинг ўлими белгисини ўз ичига олади - "⅄".
Трапециянинг ёнидаги ўлим белгиси "⅄" онанинг ўлимини англатади. Ғорнинг чизмалари ва белгилари ибтидоий одамнинг маконни уч ўлчовли идрок этишига мувофиқ чизилганлиги исботланган: олдинга - тараққиёт, орқага - регрессия; чапга - тараққиёт, ўнгга - регрессия; пастга - тараққиёт, юқорига эса регрессия демакдир.
Тадқиқотчининг сўзларига кўра, масалан, олимлар илгари “Катта от” деб атаган тасвирда аслида ҳомиладор от кўрсатилган, чунки катта қорин аниқ кўринади. Олим бу рақамдаги вертикал чизиқларни ҳайвоннинг ҳомиладорлик даврига мос келадиган қамарий ойлари деб изоҳлайди.
"Биз ибтидоий одамни ой бошқарган ва битта тўлин ойни ҳам, бошқа тўлин ойни ҳам ёзиб олиши мумкин деб тахмин қиламиз. Шунинг учун, ой тақвимига кўра воқеалар қайд этилиши мумкин эди. Биз ишонамизки, қадимги одам йил бошини баҳордан - иссиқлик бошланиши ва ҳайвонларнинг жуфтлаш даврини ҳисоблаган. Агар гўшт етарли бўлса, ҳайвонлар ибтидоий одам учун деярли ҳамма нарса эди - озиқ-овқат ва тери, тинчлик ва фаровонлик”, - деди Багаутдинов.
Бундан ташқари, тадқиқотчининг фикрича, Бошқирдистон ҳудудидаги ибтидоий одамлар келажакдаги овни режалаштиришган - улар бузоқ туғилгандан кейин она мамонтни ўлдиришган ва чақалоқ мамонтни келажакда ов қилиш объекти сифатида қолдиришган.
Олимнинг фикрича, чизмалар ва белгилар орқали ибтидоий рассом бўлажак авлодларига аниқ хабар қолдирган. Яни улар ҳайвонларни фақат болалари туғилгандан кейин овлашлари керак.