ТОШКЕНТ, 20 окт — Sputnik. Бу кеча Европа вақти билан яшаётган сиёсатчилар ёмон ухлашди. АҚШ президенти Вашингтон вақти билан соат 20:00 да — мос равишда Киев вақти билан эрталаб тўртда Исроил ва Украина мавзусида Овал офисдан америкаликларга мурожаат қилишга ваъда берди. Ҳар икки давлатдаги америкалик мижозларни бир нарса қизиқтирди: Оқ уй кимга ва қанча пул беради.
Гап шундаки, пул билан боғлиқ нарсалар осон эмас. Фаластин-Исроил можаросининг кучайиши Америка жамиятини тубдан парчалаб ташлади. Бу мавзу бўйича икки партиявий консенсус йўқ ва кутилмайди.
Бир томондан, Исроил АҚШнинг тушунарли ва энг муҳим иттифоқчиси, амалда қуруқликда жойлашган Америка самолёт ташувчиси бўлиб, нотинч Яқин Шарқда ҳаммага қарши мудофаани ушлаб туради. Бошқа томондан, АҚШни Демократик партия бошқаради ва сайловчиларнинг аксарияти Фаластин тарафдорлари.
Демократлар ҳатто Нью-Йоркда ҳам Исроилга қарши намойишлар уюштиришга муваффақ бўлишади. Бу республикачилар сайловчиларини, айниқса, Исроилни сеҳрли ваъда қилинган юрт деб ўйлашга одатланган ички ҳудуддаги содда фикрли, диндор одамларни ҳайратда қолдиради.
Шунга кўра, Трамп ва унинг партиядошлари энди Байден ва демократлар Исроил иттифоқчиларига хиёнат қилаётганини ва ЦАХАЛга ёрдам бериш ўрнига тушунарсиз Украинага пул сарфлаётганини исботлаб, сиёсий “очколар” орттиришмоқда.
Бир неча кун ичида аниқ сиёсий талаб шаклланди: украиналиклардан пул олиб, Исроилга ўтказиш. Буларнинг барчаси Қўшма Штатлардаги кенг кўламли сиёсий инқироз фонида содир бўлмоқда. Бугунги кунда конгресс амалда ишламаяпти.
Спикер истеъфога чиқди, янгисини сайлашнинг иложи йўқ ва муваққат спикернинг ваколатлари жуда чекланган. Масалан, у Украинага ёрдам пакети мавзусида овоз бера олмайди.
Бундай шароитда Жо Байден Овал офисдан Америка халқига мурожаат қилди. У бирданига Украина ва Исроил учун бюджетдан пул олишга ваъда берди - шу мақсадда президент Конгрессга ҳар икки давлатга ёрдам пакети учун фавқулодда бюджет сўровини юборишни режалаштирмоқда. Унинг аниқ миқдори эълон қилинмаган, аммо гап ўнлаб миллиард долларлар ҳақида кетаётгани аниқ.
Оқ уй аллақачон Украина, Исроил ва Тайванга ёрдам бериш учун бюджетдан юз миллиард маблағ ажратиш сўровини шакллантирган. Бироқ, конгресс уни ҳали қабул қила олмайди — сиёсий тафовутлар ва доимий спикернинг йўқлиги билан боғлиқ техник муаммо бунга халақит бермоқда.
Бу лавозимга асосий даъвогар Жим Жордан — Трампнинг содиқ тарафдори, Исроилнинг мухлиси ва Украинага ёрдам кўрсатишнинг кескин рақиби.
Иқтисодиётининг таназзулга учрашини кутаётган ҳолда қотиб қолган оддий америкаликлар қандай қилиб янги ҳарбий харажатларга заруриятни сотиш мумкин?
Байден уларни америкаликларнинг "келажак авлодлари учун дивидендлар тўлайдиган" "ақлли инвестициялар" деб атади ва Иккинчи жаҳон уруши билан ўхшашликларни келтириб чиқарди.
Биз аллақачон инвестициялар ҳақида қаердадир эшитганмиз. Америка жанг қилаётган мамлакатларга эски қуролларини юборади, дейишади. Бу ҳарбий-саноат ишлаб чиқаришини ривожлантириш учун баҳона бўлади, кейин америкаликлар юқори маошли ишларга эга бўлади ва мамлакат 1940 йиллардаги каби гуллаб-яшнайди.
Америкалик сиёсатчи учун иложи борича очиқчасига гапирган ҳолда, Байден чет элдаги урушлар Америка иқтисодини оёққа туришнинг ягона йўли эканлигига ишора қилди. Аслини олганда, АҚШ президенти бироз олдинроқ афсонавий “Локхид Мартин” АҚШ мудофаа корпорацияси раҳбарининг анча содда ва ҳаққоний ифодалаган сўзларини такрорлади.
"Исроилни қуруқликдаги операциядан тўхтатиб туришнинг маъноси йўқ, - деди Жеймс Таклет. — Бундан нима маъно? Саноат мажмуамизни ривожлантиришда. <...> Қурол билан ҳал қилиниши керак бўлган можаролар бор ва биз бу қуролларни беришга тайёрмиз”.
Байденнинг "золим Путин" ва " ХАМАС террорчилари" ҳақидаги барча риторикалари мутлақо ғайриинсоний мантиққа маънавий асос кўринишини бериш учун керак эди. "Локхид Мартин" яхши ишлаши учун исроилликлар ва украиналиклар ўлдиришлари ва ўлишлари керак.
Америкаликлар буни "ақлли сармоя" деб аташади. Бу жуда аниқ сиёсатчилар ва ҳарбий-саноат корпорациялари акциялари эгаларига дивидендлар олиб келади.
Украина ва Исроилдаги одамлар яшаши ва ҳаётдан завқланиши мумкин эди. Аммо кейин Америка ҳарбий-саноат мажмуаси учун ишлар ёмонлашади, бу эса АҚШ иқтисодиётининг асосий драйверларидан биридир.
Шунинг учун бу мамлакатлардаги одамлар ўлимга маҳкум.
Аммо олти ойдан бери пасайган “Локхид Мартин" акциялари 7 октябрдан - ҲАМАС Исроилга ҳужум қилган кундан бошлаб ўсишни бошлади ва аллақачон йигирма фоиздан кўпроқ қўшилди. Сўнгги бир неча йил битта оддий ҳақиқатни исботлади.
Қўшма Штатларнинг душмани бўлиш ёқимсиз, лекин бу ерда, ҳеч бўлмаганда, барча хавфлар аниқ ва ҳисоблаш мумкин. Аммо бугунги кунда Қўшма Штатларнинг иттифоқчиси бўлиш жуда хавфлидир.
Германияга қаранг. Европада Вашингтоннинг ҳақиқий вассали йўқ эди. Ҳозир эса мамлакат таназзулга юз тутмоқда, уни “анти-Россия” сифатидаги санкциялар билан тугатмоқда.
Исроил — АҚШнинг Яқин Шарқдаги энг муҳим иттифоқчиси. Унга ҳар қандай тинчлик келишуви қатъиян ман этилган ва Ғазода қуруқликдаги операцияни бошлашга даъват этилмоқда, бу муқаррар равишда ҲАМАСнинг кўпроқ ҳужумларига ва исроилликлар учун кўпроқ фожиаларга олиб келади.
Украина — Демократик партиянинг севимли уй ҳайвони, Байденлар оиласининг аждодлари. Сўнгги бир ярим йил ичида мамлакат ўн миллионлаб қочқинларни йўқотди ва ярим миллионга яқин киши ҳалок бўлди. Унинг иқтисодиёти энди мавжуд эмас.
Буларнинг барчаси — ҳалок бўлган исроилликлар, ҳалок бўлган украиналиклар — уларнинг ҳомийлари учун фойдали сармоядир. Қачон АҚШ иттифоқчилари улар қандай баттол фирибгарнинг домига илинганликларини тушуниб етишади?