Россия армиясини мақташга мойилликдан йироқ бўлган "Рейтер" агентлиги Россия Қуролли кучларининг Украина шимоли-шарқидаги муваффақиятли юришини деярли Левитан услубида тасвирлаб берди: "Россия қуролли кучларининг катта контингенти Купянск ва Лиман ҳудудида ҳужум қилмоқда <...>.
Бир вақтнинг ўзида "Нью-Йорк Таймс" газетаси ҳам Украина қуруқлик кучлари қўмондони Александр Сирскийнинг "душман бўлинмалари артиллерия, миномёт ва самолётлар билан зарар этказишда давом этаётганини" тан олди ва зудлик билан шимоли-шарқда мудофаани кучайтиришни талаб қилди.
Айтиш керакки, Сирский учун бу деярли ғалаён, чунки Пентагоннинг айёр режаси бўйича, барча прокси-казаклар фронт чизиғининг жануби-шарқга жамланиши ва Азов денгизига қирғоғига чиқиши керак эди. Пентагоннинг ўйламасдан ёки атайлаб қилинган ушбу манёври оқибатида минг километрлик фронтнинг шимолий-шарқий сектори ҳимояси заифлашиб қолди ва рус армияси учун кенг имкониятлар очилди.
Рус қўшинлари бу имкониятдан фойдаланишди. Энди эса Москва қўмондонлик олий-ҳарбий билим юрти битирувчиси Сирский америкалик бошлиқларга ўзи хоҳлаганча шикоят қилиши ва уларни стратегик хатоларида айблаши мумкин. Лекин унинг даъволари совуққонлик билан кутиб олинади.
Америка ОАВларидаги Украина қўшинларининг чекиниши ҳақидаги хабарлар оҳанги ҳам кескин ўзгарди. Бир йил олдин ҳар бир хабар Украина Қуролли кучларига снарядлар бериш ва русларга биргаликда ҳужум қилиш чақириқлари билан якунларнарди. Бугун эса бундай риторика умуман йўқ.
Россия қўшинларининг муваффақиятлари ва украиналикларнинг мағлубияти қуруқ таъкидланган, Купянск эвакуацияси қайд этилган, лекин ҳеч қандай "Украинани ҳимоя қиламиз!", "Украина атрофида бирлашамиз!" каби шиорлар йўқ. АҚШ Украинани ўзларининг классик услубда ташлаб кетмоқда. Яқиндагина улар худди шундай услубда Афғонистонни тарк этган эди.
Ушбу ҳикояларнинг кўп тасодифлари уларнинг том маънода ҳайратланарли. Масалан, ҳозир ҳеч кимнинг эсида йўқ, лекин АҚШ Афғонистондан қўшинларини олиб чиқиб кетишидан олдин ҳам худди шундай “қарши ҳужум” содир бўлган эди. Ҳа, ҳа, 2020 йил октябрь ойида америкалик ишончли шахслар мамлакат жанубидаги Ҳилманд вилоятида "Толибон"га қарши “қарши ҳужум” уюштиришди. Улар ҳатто бешта постни эгаллаб, бир оз муваффақиятга ҳам эришдилар. Бироқ, америкаликлар ўз қўшинларини олиб чиқишни давом эттирдилар ва 2021 йил май ойида "Толибон"* ҳужумга ўтди ва ҳаммаси Кобулни эгаллаб олиш ва шасси ичидан қулаб тушган одамлар билан машҳур бўлган парвозлар билан якунланди.
Ушбу ҳужумлар, чекинишлар ва қарши ҳужумлар давомида НАТО стандартларига мувофиқ тайёрлаш Афғонистон қўшинларига заррача ёрдам бермагани маълум бўлди. Улкан коррупция, бировлар қурбон бўлаётганда бошқалар ақлдан озгандек ўғирлик қилиши. Америка қўмондонлиги қўлидан келган барча хатоларга йўл қўйган, улар ўзлари ўқитган армиянинг ғалаба қозонишига йўл қўймасликка ҳаракат қилган ва уларнинг мақсади гўёки фронтнинг ҳар икки томонида максимал йўқотишларга эришиш бўлган.
Масалан, уларнинг афғон ҳарбийларига фақат шаҳарларни ҳимоя қилишни топшириш, лекин мамлакатнинг барча магистрал йўлларини "Толибон"* учун озод қилиш ғоясининг мақсади аслида нима бўлган?
Умуман олганда, ҳамма бир-бирини айблади. Аслида, битта хато бор эди. Кўпчилик афғонлар Вашингтон уларни жиддий ва абадий қўллаётганига, америкалик босқинчилар уларга цивилизация ва фаровонлик олиб келишига ишонишган. Аммо босқинчиларга бу керак эмас эди. Улар шунчаки афғонлар афғонларни ўлдиришини хоҳлашди - иложи борича кўпроқ ва имкон қадар узоқ вақт давомида.
Бунга параллель равишда, албатта, ҳар хил бизнес мавзулари айланарди, битта дори савдоси қанча пул олиб келди. Бироқ, моҳият бошқача эди: мамлакатни вайрон қилиш ва аҳолини ўзаро қирғин қилишга мажбурлаш. Америка қўмондонларининг кўплаб "хатолари" айнан шу билан изоҳланади - аслида улар учун улар яратган қўшинлар ва "Толибон"* ўртасида фарқ йўқ эди.
Хўш, янги - Украина - операциялар театрига ўтиш керак бўлганда, америкаликлар тезда океан ортига қочиб кетишди. Афғон армиясининг ҳарбий хизматчилари ҳар томонга қочиб кетишди, уларнинг аксарияти Эронда қўним топишди ва бугун у ерда қашшоқликда яшаб, ўз аҳмоқликларини лаънатламоқда.
Ўтган куни Капитолийда Кобулдан қочиш вақти ҳалок бўлган ўн уч америкалик ҳарбий хизматчилари мотамда куни туфайли байроқ ярмига туширилди. Америка режими вакиллари ушбу муносабат билан керакли сўзларни айтишди. Аммо йигирма йиллик қонли ишғолда ҳалок бўлган юз минглаб афғон жангчилари ва тинч фуқароларини Америкада ҳеч ким эсламаган ва ҳеч қачон эсламайди.
Вашингтон режасига кўра, Украина Россия учун иккинчи Афғонистонга айланини керак эди. Уруш туфайли Россия мағлубиятга учраши, бу эса жамиятда норозилик келтириб чиқариши ҳокимият қулаши ва Россия ерлари парчаланиб келиши керак эди, хуллас, СССР сценарийси... Лекин бугун кўпчилик Украина АҚШ учун иккинчи Афғонистонга айланишини башорат қилмоқда. Буни қўшинларимизнинг муваффақиятлари, Украинадаги коррупцион схемалар атрофидаги ички можаролар ва кўз ўнгимизда Ғарб оммавий ахборот воситаларининг ўзгарувчан риторикаси тасдиқламоқда.
АҚШ олиб борган сон-саноқсиз урушлари шуни кўрсатадики, улар ўз вакилларини худди тажриба каламушлари каби лабиринт ичига ҳайдаб солади. Ҳозирча бирорта ҳам каламуш бу лабиринтдан чиқиш йўлини топа олгани йўқ. Афсуски, бу сафар ушбу лабиринтга миллионлаб оддий украиналиклар тушиб қолишди.
* террорчилик фаолияти учун БМТ санкциялари остида