ТОШКЕНТ, 19 июн — Sputnik. Ғарб ОАВ огоҳлантирмоқда: қарши ҳужумнинг муваффақиятсизлиги Киевга қимматга тушади. НАТО иттифоқчилари молиялаштиришни, қурол-яроқ етказиб беришни қисқартиради ва Украина Қуролли кучлари (УҚК) олдингидек шиддат билан жанговар ҳаракатларни давом эттира олмайди.
Режа иш бермади
Киев режими ўтган йилнинг кузидан бери қарши ҳужум ҳақида хабар бериб келган эди. Уни қишда, кейин баҳорда кутишди, аммо УҚК фақат июнь ойининг бошида олдинга силжишни бошлади, дея ёзади РИА Новости колумнисти.
Максимал вазифа Қримни эгаллаш деб ҳисобланган, қониқарли кутилган натижа – ярим оролга қуруқлик йўлагини йўқ қилиш эди. Аммо, маълум бўлишича, ҳатто туташув чизиғидаги “кулранг” зонани енгиб ўтиш билан ҳам, зарба гуруҳлари муаммоларга дуч келишмоқда.
"The Washington Post" нашрининг ёзишича, УҚК бир вақтнинг ўзида бир неча йўналишда ҳужум қиляпти. Жангга НАТО методикаси бўйича тайёрланган ва Ғарб қуроллари билан қуролланган бўлинмалар киришган. Вазият ҳали ҳам аниқ эмас. Америкалик журналистларнинг фикрича, Киевга аниқ натижага эришиш учун бир неча ой керак бўлади.
Британиянинг "Sky News" телеканали икки ҳафталик ҳужумнинг ноаниқ натижаларини миналанган майдонлар билан оқламоқда. Бундан ташқари, рус армияси яхши ҳимояланган ва тактик чизиқлар ўртасида манёвр қилмоқда, бу эса ҳужумчилар учун қимматга тушмоқда. Умуман олганда, Ғарбнинг зирҳли техникаси, жумладан, оғир техникаси кенг қўлланилишига қарамай, операциянинг муваффақияти шубҳа остида.
"Bild" ҳарбий кузатувчиси Юлиан Репкенинг таъкидлашича, УҚК ДХРда бироз олдинга силжишди, аммо Запорожье вилоятида вазият ёмонроқ. Орехово шаҳри яқинида Ғарб таҳлилчиларининг фикрига кўра, бир ҳафта ичида Киев камида 7 та "Leopard 2" танки ва 12 та "Bradley" пиёда аскарлар жанговар машинасини йўқотди. Лекин 40 мингга яқин жангчилар ҳали ҳам захирада.
"Reuters" агентлиги УҚК асосий мудофаа чизиғига яқинлашгунча жуда катта йўқотишларга дучор бўлиб, ҳужумни давом эттира олмаслигидан хавотирда. Рус истеҳкомларининг чуқурлиги эса — ўн - ўн беш километргача. Киевга “оператив ва тактик ногаҳонийлик” омили ёрдам бериши мумкин эди, аммо у энди йўқ.
Ғарб ёрдам бермайди
Аммо Чехия президенти, истеъфодаги армия генерали Петр Павел оптимизмга тўла. Унинг сўзларига кўра, Украина ҳали ҳеч қандай жиддий чора қабул қилгани йўқ ва ҳозирги жанговар ҳаракатлар фақат тайёргарлик босқичидир.
“Ҳарбий тажрибамга асосланиб, мен буни шакллантирувчи операциялар деб атаган бўлардим”, - деди у.
10-12 июль кунлари НАТОнинг Вилнюсдаги саммитида эса иттифоқ, унинг фикрича, Киевга Исроил билан бир хил хавфсизлик кафолатларини беради. Яъни у қурол-яроғ билан таъминлайди ва ҳарбий технологияларидан фойдаланиш имконини беради.
Ўз навбатида, ЕИ ҳарбий штаб-квартираси раҳбари Эрве Блежан НАТО Украинага қўшин юбормоқчи эмаслигини, чунки у можаро тарафдори эмаслигини ва унга айланишни истамаслигини такрорлади. Шунингдек, Франциянинг LCI телеканалига берган интервьюсида у УҚК нинг қарши ҳужуми натижаси қандай бўлишидан қатъи назар, уруш давом этишини айтди. “Улар барча ҳудудларни қайтариб олмайди”, — деди Блежан.
"Politico" нашри буни АҚШда президентлик сайловлари яқинлашаётгани билан боғламоқда. Бундан ташқари, Вашингтон қарши ҳужумнинг дастлабки натижаларидан ҳафсаласи пир бўлган. Киев ҳукумати можаронинг ушбу босқичи тугаганидан кейингина улар билан кейинги қурол-яроғ етказиб беришни муҳокама қилишга тайёр эканликларидан шикоят қилмоқдалар. “Украинани икки партиявий қўллаб-қувватлаш кескинлашмоқда”, — деб ёзади "The Washington Post".
“Биз ҳали бошламадик”
УҚК бош қўмондони Валерий Залужний АҚШ штаб бошлиқлари бирлашган қўмитаси раҳбари Марк Миллли билан телефон орқали суҳбатда “мудофаа ва ҳужум характеридаги” оғир жанглар ҳақида маълум қилди. У ҳаво мудофаасини кучайтиришни сўради.
Президент девони раҳбари маслаҳатчиси Михаил Подоляк: “Биз ҳали қарши ҳужумни бошлаганимиз йўқ, Россия эса аллақачон ғалаба қозонганини айтмоқда”, — деди.
Валерий Залужний
© AP Photo / Efrem Lukatsky
Унинг сўзларига кўра, айни дамда УҚК бир нечта вазифаларни ҳал қилмоқда: имкон қадар кўпроқ Россия аскарлари ва техникасини йўқ қилиш, шунингдек, кичик бўлинмалар билан душманни қўрқитиш ва бир неча йўналишда олдинга силжиш.
Бироқ, ҳатто Киевда ҳам кўпчилик унинг гапига қўшилмайди. Бу Ғарб кутган қарши ҳужум эмас, дейди сиёсатшунос Константин Бондаренко. Маҳаллий ОАВлардан бирига берган интервьюсида у украиналиклар ғалабали ҳужумга эмас, “қонли қирғин”га тайёрланишлари кераклигини айтди.
“Сиёсий ва ҳарбий раҳбариятга нисбатан кўп умидсизлик ва танқидлар бўлади. Шу билан бирга, президент Владимир Зеленский ва миш-мишларга кўра, ҳозирги операцияни қўллаб-қувватламаган Залужний ўртасидаги кескинлик сезиларли бўлиб бормоқда. Шунинг учун қуруқликдаги қўшинлар қўмондони Александр Сирский майдонга чиқди”, — деб тушунтирди Бондаренко.
Украиналик сиёсатшунос Руслан Бортникнинг фикрича, агар Киев Қримга борадиган қуруқлик йўлагининг бир қисмини ҳужум назорати остига олса, ҳеч бўлмаганда муваффақият ҳақида гапириш ўринли бўларди. Шу билан бирга, бу операция қандай тугашидан қатъи назар, ундан кейин Туркияда музлатиб қўйилган музокаралар 2022 йилнинг баҳорида қайта бошланишини кутиш керак.
“Эҳтимол, Москва ва Киев сулҳга яқинлашар. Ҳар ҳолда, Украина мустақилликни сақлаб қолишдек стратегик мақсадига эришди, аммо жанглар давом этса, бу муаммо яна долзарб бўлиб қолади”, – деди у.
Россия Федерацияси ҳукумати қошидаги Молия университети эксперти Денис Денисов ҳам музокаралар қайта жонлантиришни башорат қилмоқда. “Агар Украина қарши ҳужумда муваффақиятсизликка учраса, унинг иттифоқчилари сўнгги бир ярим йил ичида олинган барча ҳарбий ёрдам бефойда бўлди, деб қарор қилади. Миллиардлаб долларлар ажратилиши давом этиши мумкин, аммо дивидендлар бўлмайди. Россия ва Украина ҳарбий мухбирлари ҳамда Ғарб ОАВларининг маълумотларига қараганда, ёрдам камайиши мумкин”, – фикр билдирди у.
Россияни жанг майдонида мағлуб эта олмаслик, Киев ҳукуматини тинчлик ёки ҳеч бўлмаганда сулҳ ҳақида музокараларга қайтаради, деб ҳисоблайди Денисов. Украина учун бошқа йўл қолмайди.