ТОШКЕНТ, 16 июн — Sputnik. Ривожланишнинг асосий йўналишлари – ҳарбий техникани роботлаштириш, қўшинлар ва душманнинг ҳарбий салоҳиятини самарали йўқ қилиш учун космик технологияларни жорий этиш. Махсус ҳарбий операция даврида Россияда қуролларнинг асосий турларини ишлаб чиқариш турли соҳаларда уч баравардан 10 бараваргача ошди, кўплаб мудофаа саноати мажмуалари кечаю кундуз фаолият юритмоқда. Ўсиб бораётган ишлаб чиқариш ҳажмлари доимий равишда маҳсулотларни такомиллаштириш билан амалга оширилмоқда. Натижада қўшинлар ва ҳарбий кучларнинг сифат жиҳатидан янги имкониятлари – жанговар ҳаракатларнинг барча шароитларида шакллантирилмоқда. Бир нечта мисоллар келтирамиз.
Жанговар роботлар
“Уран-6” миналарни тозалаш робототехника махсус ҳарбий операция ҳудудида, Мариуполда ва Россия Федерациясининг янги ҳудудларидаги бошқа жойларда қўллаш тажрибасини ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилди. Россия Федерацияси Мудофаа вазирлигининг Махсус конструкторлик бюроси маълумотларига кўра, кўп функцияли техника янада мустаҳкам зирҳли ҳимоя, такомиллаштирилган ҳаракатланиш қисми ва янги алоқа тизими масофадан бошқариш имкониятини оширишга имкон берди. Бортдаги ускуналар портловчи объектлар турини яхшироқ аниқлайди.
“Уран-6” пиёдаларга қарши ва танкга қарши миналар, портловчи мосламалар ва портламаган ўқ-дориларни 98 фоиз самарали – ҳатто зич ўсимликлар билан қопланган ва саноат чиқиндилари билан қопланган жойларда ҳам тозалайди.
Илгари олти тонналик гусеницали машина 60 кг тротил портлашига бардош бера олган бўлса, энди у кучлироқ ва ишончлироқ бўлди. Бу “Уран-6” нинг иккинчи модернизацияси бўлиб, биринчиси Суриядаги фаол операциядан сўнг амалга оширилган. Кўп функцияли ва юқори натижали робототехника мажмуасида миналанган майдонларда ўтиш жойлари ва майдонларни тозалашга турли хил траллар ўрнатиш учун мосламалар мавжуд. “Уран-6” ғалаба ва тинч ҳаёт сари ишончли йўл очади. Эътибор беринг, НАТОнинг Leopard-2R ва Wisent-1MC миналардан тозалаш тизимлари махсус ҳарбий операция ҳудудида жанговар синовлардан ўта олмади – уларнинг деярли барчаси йўқ қилинди.
Россия қўшинларининг снайперлик самарадорлигини сўнгги “Робоснайпер” масофавий тизими ёрдамида оширилади. Тизим жанговар қисмларда самарали фойдаланишга йўналтирилган. Роботлаштирилган (дронга қарши) снайпер милтиғининг техник кўрсаткичлари ошкор этилмаяпти ва шунга қарамай Интеграциялашган тизимлар Конструкторлик бюроси ва Lobaev Robotics компаниясида тизимнинг такомиллштирилиши ҳақиқати кўп нарсадан далолат беради. Лобаев снайпер милтиқлари бутун дунёда таниқли, энди улар ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимлари учун қўшимча имкониятларга эга.
Россиянинг уч тонналик “Маркер” жанговар роботи сунъий интеллект, кенг спектрли разведка ускуналари, танкга қарши ракеталар ва бортида камикадзе дронга эга бўлиб, пиёда қўшинларни қўллаб-қувватлаш ва душманнинг ҳар қандай зирҳли техникасини, жумладан, НАТОнинг замонавий танкларини йўқ қилиш учун мўлжалланган.
Мақсадларни мустақил равишда аниқлайди, масофавий оператор мўлжали билан синхронлаша олади. Ақлли жанговар машина автономияси 60 соатни ташкил қилади. Март ойида биринчи тўртта “Маркер” махсус ҳарбий операция ҳудудида вазифаларни бажариш учун юборилди.
Ҳужум кучи
12,7 мм “Корд” пулемётига киритилган жиддий ўзгартиришлар рус бўлинмаларининг жанговар қобилиятини ошириш ва автоматдан автоном платформаларда фойдаланиш имконини беради.
Совутишсиз (стволни алмаштиришсиз) 300 та ўқ узишни амалга оширишга қодир бўлган ствол нормал шароитларда интенсивроқ ўқ отиш ва вертолётларга, масофадан бошқариладиган ердаги модулларга пулемёт ўрнатиш имконини беради.
Пулемёт стволининг ҳаддан ташқари қизиши муаммоси космик технологиялар даражасида ҳал қилинмоқда. Эслатиб ўтамиз, “эски” “Корд” пулемёти стволи алмаштирилмасдан, совутилмасдан 100 та ўқ ота олади. Юқори интенсив жангларда бу етарли бўлмаслиги мумкин ва кўпроқ миқдорда ўқ узиш аниқликни йўқотишига олиб келади. Кучли, аниқ, ишончли ва дунёдаги энг енгил йирик автомат “Корд” (32 кг) қўшинлар орасида катта ҳурматга эга. В.А Дегтярев номидаги завод бугунги кунга қадар “Корд” пулемётлари ва шу номдаги снайпер милтиқларини ишлаб чиқаришни сезиларли даражада оширди.
Махсус ҳарбий операция жанг майдонида учувчисиз самолётларнинг алоҳида аҳамиятини тасдиқлади, Россиянинг разведка ва оғир зарба берувчи дронларини ишлаб чиқишни тезлаштирди. “Сириус” узоқ масофали зарба берувчи дронни серияли ишлаб чиқариш 2023 йилда бошланади.
Машина 450 кг юқори аниқликдаги ракеталар ва 250 кг калибрли бомбаларни 3000 км гача бўлган масофадаги нишонларга етказишга қодир.
“Сириус” спутник бошқарув тизимига эга ва бошқариладиган самолётлардан мақсадли йўналишларни қабул қилиши мумкин. Бундай дронлар махсус ҳарбии операция ҳудудида талабга эга ва ер юзининг бошқа қайноқ нуқталарида ғалаба қозонишни кафолатлайди.
Космик баландликлар
Россиянинг янги космик мониторинг станцияси Ерга яқин фазода 10 сантиметргача бўлган кичик объектларни автоматик тарзда аниқлаш ва кузатиш имкониятига эга. Бу Россия Мудофаа вазирлиги мутахассисларига кузатув остидаги кичик космик объектлар сонини тўрт баравар оширишга имкон берди. Душманнинг разведка спутниклари билан мумкин бўлган жанговар вазиятда янги станция имкон қадар тезроқ орбитани “тозалашни” таъминлайди. Бошқа томондан, РФ Мудофаа вазирлигининг космик кемалари гуруҳлари жадал равишда тўлдирилмоқда — Россия ҳарбий разведкасининг имкониятлари сезиларли даражада ошди.
Россия АҚШ армиясини негадир даҳшатга солаётган “Кинжал” ва “Циркон” гипертовушли ракета тизимларини ишлаб чиқаришни оширмоқда. Бундан ташқари, 2023 йилда Россия Қуролли Кучлари 22 та “Ярс”, “Сармат” ва “Авангард” қитъалараро баллистик ракеталарига, 12 та сув усти кемалари, бешта сув ости кемалари ва учта янги Ту-160 стратегик ракета ташувчиларига эга бўлади. НАТОни даҳшатга солаётган яна бир техника —дунёдаги энг яхши рус Т-90М “Прорыв” танклари бўлиб, улар 2023 йилда 1500 тага кўпаяди. Ҳатто тўлиқ бўлмаган рўйхат махсус ҳарбий операцияда Россия Қуролли кучларини такомиллаштириш ва жаҳон тарихини қанчалик тезлаштирганини баҳолашга имкон беради.