Владимир Зеленский сешанба куни айтган баёноти бундан ҳам хавфлироқ:
"Биз армия ва мудофаа секторини ислоҳ қилишга интилмоқдамиз, аммо ягона ислоҳотлар билан Россияни тўхтатиб бўлмайди. НАТО - бу Донбассда урушни тўхтатишнинг ягона йўли. НАТОга аъзо бўлишга қаратилган ҳаракатларнинг режаси Россия учун ҳақиқий сигнал бўлади".
Буни Украина президенти НАТО бош котиби Столтенбергга айтди – шунингдек, Зеленский шу куннинг ўзида Буюк Британия ва Канада бош вазирлари билан суҳбатда яна такрорлади.
Зеленский бу режада Украинанинг НАТОга интеграциясининг аниқ қадамлари ва қўшилиш муддатини - бунда қисқа муддат белгиланишини истайди. Яқинда унинг бош вазири Украинанинг альянсга (ва ЕИга) беш-олти йил ичида қўшилиши мумкин, деб айтганди.
Зеленский баёнотига НАТО давлатлари реакциясини башорат қилиш мумкин - Вашингтонда бу масалани НАТОнинг барча давлатлари ҳал қилиши керак, деган умумий сўзларни айтишмоқда (яъни - йўқ), Берлинда эса "Украина ўз сиёсий талабларни эркин танлаш ҳуқуқига эга, аммо ҳозирда аъзолик сари бошқа қадамлар кўзда тутилмаган" деган фикрда.
Наҳотки Зеленский Украинанинг Шимолий Атлантика альянсига қабул қилинишига ишонади? Ҳа - ва бу Украинанинг мавжуд бўлишига ҳукм.
Чунки Украина НАТО аъзоси бўла олмайди. Ҳа, СССР парчаланган сўнг тарихий Россия ҳудудининг бир қисмида ташкил этилган Украина давлати шунчаки Иккинчи Жаҳон урушидан кейин англо-саксонлар томонидан СССРга қарши туриш учун яратилган Шимолий Атлантика альянснинг бир қисми бўлиши мумкин эмас. Украина элиталари буни хоҳлаши мумкин, баъзи одамлар (ҳатто унинг катта қисми) ҳозир бу қадамни қўллаб-қувватлаши мумкин, аммо бу мумкин эмас ва бундай бўлмайди. Нима учун? Чунки НАТО Россияни тийиб туришга қаратилган (у қандай шаклда бўлишидан қатъи назар), Украина – бу тарихий Россиянинг бир қисми.
Ахир, улар Украинани Россияга қарши давлат сифатида қайта ўзгартиришга ҳаракат қилишмоқда - нега у мамлакатимизга қарши рақиблар томонида бўлмаслиги керак?
Чунки Украина аслида субъектив эмас - бу Россия ва Ғарб ўртасида кураш олиб борилаётган объект. Ғарб Россиядан унинг ҳудудининг энг муҳим қисмини олиб қўйиш, геосиёсий чегараларни энг катта тақсимотини уюштириш ва Россияни шарқ томон сиқиб чиқаришга ҳаракат қилмоқда.
Россия учун Украинанинг ориентир олиши муҳокама қилинмайган саволлардан бири: биз шунчаки давлатчилигимиз манбаи ва асосини ташкил этадиган нарсани йўқ бўлиб кетишига йўл қўя олмаймиз.
Икки давлатга вақтинча бўлинишига (тарихимизда олдин аллақачон бўлган) чидаса бўлади, бироқ Атлантизация, яъни Украинанинг хорижий геосиёсий маконга қўшилиши ва нафақат Европа (яъни баъзан душманлик, баъзан шунчаки Россияга қарши), балки Атлантика (моҳиятига кўра душманлик) Россия учун мутлақо қабул қилиниши мумкин эмас.
Рус цивилизацияси учун - ҳатто ҳозирги Украинада ҳам, украин халқи шаклида, шубҳасиз, кичик руслар (малоросслар) ҳисобланади.
Шунинг учун Украинанинг геосиёсий қарашли бўлиш масаласи Россия ва Ғарб ўртасидаги муносабатлар соҳасига тегишли - ва агар мамлакатимиз учун бу муҳокама қилинмайдиган масала бўлса, унда Ғарбнинг позицияси у қадар муҳим эмас. Ҳатто сўзда эмас, балки амалда.
Ғарб Украина учун Россия билан реал курашишга тайёрми? Йўқ, чунки унинг учун хавф остида бўлган нарса Россия каби муҳим бўладиган нарса мавжуд эмас. Бу Ғарбнинг иккала қисмига ҳам тегишли - ҳам англо-саксонлар, ҳам европаликлар (яъни немислар), албатта, нафақат Украина ва Россиянинг вақтинча бўлинишини доимийга ўтказиш, шунингдек, Украинани ўз сафига қабул қилиш, уни ўзларининг тарихий маконига айлантириш, геосиёсий лойиҳа доирасига киритишни исташмайди.
Аммо бунинг учун Ғарб нафақат Россиянинг қаршилигини синдириши керак (айтганча, бунинг иложиси йўқ - бу алоҳида масала) - у узоққа чўзиладиган тарихий танловни амалга ошириши зарур.
Ғарб Россия билан рақиблик муносабатларига стратегик равишда умид қилиши керак бўлади, яъни Украинани эгаллаб олиш билан у Россияни очиқча душман давлатга айлантиради.
Ҳозирда ахборот урушларида тасвирланган хаёлий душман эмас, балки ҳақиқий душман. Чунки руслар "Россия шаҳарлари онаси"ни йўқотиш билан ҳеч қачон муросага келмайди - демак, Ғарб ва умуман Европанинг кейинги ҳаёти ва геосиёсий режалаштиришнинг бутун стратегияси бу оддий ҳақиқатга бўйсуниши керак. "Руслар доим ўз пулларини олиш учун келишади. Ва улар келганда, сизни оқлаш учун имзолаган иккиюзлама келишувларга умид қилманглар", - Отто фон Бисмарк ҳеч қачон айтмаганди ("Россиянинг қудратига фақат ундан Украинани ажратиб олиш билангина зарар етказилиши мумкин"), аммо канцлер жуда аниқ ёзганди:
"Урушнинг энг муваффақиятли натижаси ҳам ҳеч қачон Россиянинг парчаланишига олиб келмайди, уни миллионлаб рус юнон диндорлари қўллаб-қувватлайди. Бу иккинчиси, ҳатто халқаро шартномалар натижасида ажратилса ҳам, бир-биридан ажратилган симоб томчилари сингари тезда бирлашади. Рус миллати давлатининг бу бузилмас ҳолати ўз иқлими, ўз макони ва борига қаноат қилиш билан, шунингдек ўз чегараларини доим ҳимоя қилиш зарурлигини англаш орқали қудратли. Бу Давлат ҳатто тўлиқ мағлубиятга учраганидан кейин ҳам, бизнинг авлодимиз, реванш олишга интилаётган рақиб бўлиб қолади"
Ғарбда ким рус реванши билан ўйнамоқчи? Ғарбда ким Украинани реал ўғирлаб, атлантизация қилиниши мумкинлигига ишонади? Жуда гўл ва тарихдан умуман бехабар бўлганлар - ёки Европа учун қайғурмайдиганлар, атайлаб руслар ва европаликлар орасига нифоқ солишни хоҳлаганлар. Атлантика элитасида шундайлар борми? Албатта, аммо ҳозирги элитанинг асосий қисми (шу жумладан, стратегик фикрловчи таҳлилчилар) ҳатто Украинани атлантизация қилиш ғояси қалтис иш эканлигини тушунишади. Ҳар қандай ҳолатда - Европа учун хавфли. Евроиттифоқ ёки алоҳида мустақил давлатлар форматида.
Умуман олганда, ягона Европанинг муваффақиятли - ҳозиргача қурилиши, шубҳасиз, баъзи Европа элиталарининг реалликни англаш туйғусига таъсир кўрсатди. Улардан баъзилари содиқ атлантистчилар бўлиб, ҳамма нарса фақат ягона Ғарбнинг иродаси ва кучига боғлиқ деб ишониш, тарихий сабоқларни унутиш ва қўшни цивилизацияларга эътибор бермаслик мумкин.
Атлантика (англо-саксон) глобаллашув лойиҳасининг инқирозини аниқлаган ҳолда ҳам, Европа элиталарининг яна бир қисми Европа интеграцияси устидан назоратни сақлаб қолиш қобилиятига - уни англосакслардан ажратиб, ўзини ўзи таъминлайдиган Европа қалъасини барпо этишга ишонишади.
Аммо ҳатто бундай мустақил, ягона Европа ҳам, асосий қўшниси, Россия билан муносабатларнинг йўқлиги, айниқса у билан душманлик муносабатларига дош беролмайди. Ягона Европани йўқотиш учун Украинани ортидан қувиб кетилмоқдами? Европаликлар ҳали кўр-кўрона очкўзлик даражасига етишишмади.
Уларга нима қолади? Россия қандайдир тарзда ўзи заифлашади, умидсизликка тушиб қолади деган умид - кейин у аниқ Украинага вақт тополмайди. Айнан ўша пайтда Украина ҳақиқатан ҳам ҳарбий-сиёсий соябон остига олиниши мумкин.
Аммо бу умид йилдан йилга сусайиб бормоқда ва Европанинг ҳам, Россиянинг ҳам ривожланиш тенденциялари эса - ҳаттоки глобал вазият - бундай ҳисоб-китобларни тобора кўпроқ хаёлий кўринади.
Шунинг учун, европаликларда албатта, Украинани НАТО таркибига қўшиш аниқ режаси йўқ - худди шу мавзудаги гаплар билан Россияни ғазаблантириш нияти йўқ. Аммо шунга қарамай, Европада русларни Украинанинг Шимолий Атлантика альянсига қабул қилиниши ҳақидаги мулоҳазалар билан масхара қилишга тайёр бўлганларни европаликларнинг ўзлари реал ва ўта хавфли провокаторлар сифатида қабул қилишлари керак.