ТОШКЕНТ, 20 янв — Sputnik. Россия президенти Владимир Путин топшириғига биноан Россия ҳукумати 1 мартга қадар қурилишларга меҳнат мигрантларини соддалаштирилган тарзда жалб қилиш масаласини кўриб чиқиши зарур.
Пандемия сабаб ёпилган чегаралар сўнгги йилда Россия қурилиш объектларида ишчи кучи етишмаслигини келтириб чиқарди. Аммо баъзи Россия компаниялари бу масалани қатор мамлакатларнинг ваколатли идоралари билан ҳамкорликда ҳал қилишни бошлаган. Улар мигрантларни ташкиллаштирилган ҳолда ишга жалб қилишмоқда. Sputnik Россияда қурилиш соҳасидаги бўш иш ўринлари билан боғлиқ вазият қандайлиги ва нима учун чет эллик ишчилар россиялик иш берувчилар томонидан қадрланишини ўрганди.
Мигрантлар меҳнатсевар, жанжални хуш кўришмайди
Россиянинг “ПИК-Индустрия” ва “ТехСтрой” қурилиш компаниялари Ўзбекистон Ташқи меҳнат миграцияси билан ҳамкорликда республикадан ишчиларни ташкиллаштирилган ҳолда саралаб олишни йўлга қўйди. Бу тизим ҳам иш берувчилар, ҳам номзодларнинг ўзи учун меҳнат миграциясининг қонуний ва хавфсиз йўли.
Россия қурилиш компаниялари Москва ва Москва вилоятидаги қурилишларга турли мутахассисликлар бўйича 14 минг нафар меҳнат мигрантларини жалб қилишни режалаштиришмоқда. Мутахассисликлар орасида монтажчи, электр пайвандчи, электр монтажчи, ғишт терувчи, арматура, қолиплаш, бетон плиталарни жойлаш ва ички пардозлаш бор.
“ТехСтрой” МЧЖ лойиҳаси раҳбари Николай Попов компания нима учун ўзбекистонлик ишчиларни танлаганини изоҳлаб туриб, улар меҳнатсеварлиги ва жанжалкаш эмаслиги, аксарияти дини сабаб алкоголь ва гиёҳванд моддаларига мойил эмасликларини қайд этди. 2020 йил декабрида фирма ташкиллаштирилган ҳолда 472 нафар мигрантни ишга олди. Ҳозир бўлажак ходимлар ишлаш учун рухсатномани расмийлаштиришмоқда ва тез кунда ўз меҳнат вазифаларини бажаришга киришишади.
“Республика фуқаролари ўзларини пайвандчи, ғишт терувчи, дурадгор ва бетончи сифатида яхши кўрсатишди”, - дейди Попов Sputnik мухбири билан суҳбатда.
Қурилиш компаниялари январь охиригача Ўзбекистоннинг Фарғона, Самарқанд ва Урганч шаҳарларида суҳбат ўтказмоқчи. Россия фирмалари 21 ёшдан 50 ёшгача, камида бир йиллик тажрибага эга, рус тилини суҳбат қуриш даражасида биладиган номзодларга қизиқиш билдирмоқда. Танловдан ўтганлар 60 минг рублдан 100 минг рублгача маошга даъвогарлик қилишлари мумкин. Мигрантлар ётоқхона, махсус кийим-бош ҳамда ишнинг биринчи ойида овқат билан таъминланади.
Ишчилар етишмаяпти
ГК “Инград” қурилиш департаменти директорининг ўринбосари Светлана Бабкина Sputnik агентлигига ҳозир қурилиш фирмаларига объектларда меҳнат мигрантлари етишмаётганини маълум қилди. Унинг сўзларига кўра, компания хорижлик ишчиларни қадрлайди, чунки улар ўзларининг интизоми, бардошлилиги ва қоидаларга аниқ риоя қилишлари билан ажралиб туришади.
Бабкина компанияда яқин хорижий мамлакат фуқаролари келмаётганлиги сабаб қийинлик юзага келганини таъкидлади. Компания объектларидан ишчиларнинг 60 фоизини хорижликлар ташкил этади.
HeadHunter хизмати маълумотлари ҳам Россия бозорида қурувчилар етишмаётганидан дарак беради. 2020 йили мартдан майга қадар қурилиш соҳасида бўш иш ўринлари сони учдан бирга қисқарди ва чеклов чоралари ва иқтисодий ноаниқлик сабаб юзага келганди.
Бирок кейин соҳа жонлана бошлади – июнь ойига келиб Россия бўйлаб қурилишда вакансиялар ҳиссаси ўртача 38 фоизга ўсди ва 2020 йил февралдаги ковидга қадар кўрсатгичлардан ошди. Бўш иш ўринлари чўққиси 2020 йил сентябрь ойига тўғри келди: бу ойда иш берувчилар ходимларни ёллаш ҳақида 70 мингдан зиёд эълон беришди. Бу 2020 йил январидаги кўрсатгичга қараганда 64 фоизга кўпроқ.
“Август ойида қурилиш соҳасидаги битта бўш иш ўрнига фақат иккита номзод тўғри келмоқда – бу меҳнат ресурслари етишмаслигини англатади”, - дея маълум қилди hh.ru. матбуот хизмати Sputnik агентлигига.
Айрим қурилиш объектларида иш деярли умуман тўхтаб қолмади
Давлат томонидан молиялаштирилаётган қурилишларда иш бошқаларига қараганда яхши кетмоқда – иш деярли умуман тўхтаб қолгани йўқ, дейди 31 ёшли тожикистонлик Аҳлиддин Саидов. У Москвада қурилаётган касалхоналарнинг бирида бригадир бўлиш ишлайди.
“Пандемия вақтида ишларимиз икки ҳафтага тўхтаб қолди, холос. Худога шукур, ҳозир бундай эмас. Айрим мигрантлар иш ва маош юзасидан қийинчиликка дуч келди. Лекин биз давлат объектини қурар эдик, шу боис ишлашда давом этардик”, - дея эслайди у.
Саидовнинг таъкидлашича, унинг иш берувчиси мигрантларни ётоқхона билан таъминлайди, ҳужжатларни расмийлаштиришда ёрдам беради. Ишчиларга соатбай ҳақ тўланади: 180 рублдан 220 рублгача. Оддий ишчи ойига ўртача 40 минг рублдан 50 минг рублгача пул ишлаб олади.
Қурувчиликдан курьерликка
Қатор компаниялар барибир молиявий қийинчиликка дуч келган ва бу ишчиларга ўз таъсирини кўрсатган. Тожикистоннинг Турсунзода шаҳридан бўлган Абдумалик Каримов “Сколково”да қурилаётган корхонада бригадир эди, лекин кўп ўтмай қисқартирилган.
“Мен захира гуруҳида эдим: бизни исталган вақтда ишга чақиришарди. Ҳеч қандай барқарорлик йўқ эди. Декабрь ойида эса ҳеч қандай тушунтиришларсиз барча ишчиларга жавоб бериб юборишди”, - дейди Абдумалик.
Аммо у саросимага тушиб қолмаган ва курьерликка ўтган. Абдумаликнинг тан олишича, курьер сифатида у кўпроқ пул ишлаяпти: ойига ўртача 70 минг рублдан зиёдроқ, қурилишда эса 60 минг рубль олган. Лекин баъзан курьерларнинг иш соати кунига 13-14 соатгача чўзилади.
Шу билан бирга турли соҳаларда ўз ишларидан айрилган мигрантлар ўзларини бошқа соҳага уришгани кузатилган. Шулардан бири тожикистонлик Тимур Зафаров. У Самарада кафеда ишлаган. Лекин пандемия бошланиши билан ишидан айрилган ва бир ярим ой уйда ўтирган. Шундан сўнг Москвага келиб, бўёқчи сифатида ишлашни бошлаган.
“Иш ҳақи воситачининг сахийлигига боғлиқ. Бир кунда 1800 рублдан 3000 минг рублгача пул топаман”, - дейди у.