ТОШКЕНТ, 26 ноя – Sputnik. Кеча 25 ноябр куни “Финляндиянинг таълим тажрибасини ўрганиш ва уни Ўзбекистонда кенг жорий этиш” бўйича онлайн учрашув бўлиб ўтди, деб хабар қилмоқда Халқ сўзи.
Халқаро онлайн учрашувда, Ўзбекистондан: бош вазир ўринбосари Беҳзод Мусаев, Таълим инспекцияси бошлиғи Улуғбек Ташкенбаев, Ташқи ишлар вазирлиги, Мактабгача таълим, Халқ таълими ҳамда Олий ва ўрта махсус таълим вазирликлари мутасаддилари иштирок этишди.
Финландия томонидан эса: Финландиянинг Ўзбекистондаги фавқуллотда ва мухтор элчиси Лиивала Маржа хоним, Ташқи ишлар вазирлиги таълим бўйича элчиси Салл Маряна хоним, Таълим вазирлиги ва Миллий таълим агентлиги мутасаддилари қатнашди.
Халқаро онлайн учрашувда, бош вазир ўринбосари Беҳзод Мусаев Ўзбекистонда таълим тизимини ислоҳ қилишда Финляндиядек билан яқиндан ҳамкорлик қилиш муҳим аҳамият касб этишини таъкидлади.
Ўз навбатида, Финляндиянинг Ўзбекистондаги Фавқулодда ва мухтор элчиси Маржа Лиивала хоним учрашув ташкилотчиларга миннатдорчилик билдириб, бу каби тадбирлар Финляндия учун улкан ғурур бахш этишини ва ушбу ҳамкорлик икки томон учун ҳам манфаатли эканлигини таъкидлади.
— Финляндия таълим соҳаси учун жуда катта маблағ ажратди, — деди у, жумладан. — Бу жараёнда юқори малакали ўқитувчилар муҳим аҳамият касб этди. Ўқитувчилик Финляндия жамиятида нуфузли касблардан бири саналади. Ёшларнинг жуда кўпчилиги ушбу касбни эгаллашга интилади. Таълим тикилган маблағлар мамлакатни ноқулай иқлимига қарамасдан, ночор давлатдан билимга асосланган иқтисодиётга эга, яшаш даражаси юқори бўлган мамлакатлардан бирига айлантирди. Ўзбекистонда ҳам ўсиб келаётган ёш авлод ижобий ўзгаришлар ва чексиз чексиз имкониятларни намойиш қилмоқда.
Шунингдек, Лиивала хоним келажакдаги Финляндия томони таълим тизимини такомиллаштиришда ўз тажрибаси билан ўртоқлашишга ҳамда тегишли йўналишлар бўйича экспертлар ажратишга тайёрлигини ҳам билдирди.
Финландия таълим тизимини нимаси билан аҳамиятли?
Таълим сифатини баҳолаш бўйича ўтказилган халқаро тадқиқотларда Финландия таълим тизими ҳар томонлама энг етук деб тан олинган. Фин ўқувчилари ҳам таълим сифати бўйича энг яхши натижаларга эришиб келмоқда.
Финляндиянинг асосий таълим тўғрисидаги қонунида (1998 йил) Финляндия таълимининг учта асосий мақсади белгилаб берилган:
- Ўқувчиларга ҳаётда зарур бўлган билим ва кўникмаларни бериш;
- Жамиятда ривожланиш ва тенгликни тарғиб қилиш ҳамда;
- Бутун мамлакат бўйлаб таълим соҳасида тенгликни таъминлаш.
Мактабларда ҳафтасига 5 кунлик ўқиш жорий этилган. Барча мактаблар бир хил мавқега эга, болалар қобилиятига кўра турли синф ёки ихтисослаштирилган таълим муассасаларига ажратиб ўқитилмайди.
Фин мактабларида бошланғич таълим 6 йил давом этади ва 3-синфгача болаларга баҳо қўйилмайди, ўқитувчилар томонидан уйга вазифа деярли берилмайди, 2017 йилдан аксарият мактаблар дарс вақтида «ручкадан воз кечишган» ва дарс жараёнида тўлиқ компьютер ва планшетлардан фойдаланилади.
Ўзбекистон фин тажрибасини қандай ўрганади?
Халқаро учрашувда қайд этилишига кўра, Ўзбекистонда фин таълим тажрибасини татбиқ этиши бўйича қуйидаги ишлар режалаштирилган.
- Йўл харитаси. Ташқи ишлар вазирлиги билан ҳамкорликда «Йўл харитаси» лойиҳаси ишлаб чиқилади.
- Онлайн учрашувлар. Финляндиялик мутахассислар билан мунтазам онлайн учрашувлар ва семинарлар ўтказиб келинмоқда. Хусусан, 18-20 ноябрь кунлари Таълим инспекцияси томонидан Хелсинки университети педагогика фанлари факультети профессори, Таълим сифатини баҳолаш маркази директори жаноб Ристо Хотулайнен билан учрашув ўтказилган эди.
- Ишчи гуруҳ. Идоралараро “ишчи гуруҳ” тузилади. Таълим инспекцияси бошлиғи Улуғбек Ташкенбаев бу борада шундай деди: — Финляндия тажрибасини ўрганиш бўйича ўзбек томонининг идоралараро ишчи гуруҳи шакллантирилади ва аниқ вазифалари белгиланди. Ишчи гуруҳ таркибига: Таълим сифатини назорат қилиш давлат инспекцияси, Ташқи ишлар вазирлиги, Мактабгача таълим вазирлиги, Халқ таълими вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги вакиллари жалб қилинади.
- Экспертлар гуруҳи. 2020 йил декабрь – 2021 йил февраль ойларида фин мутахассислари ва Финляндиядаги фаол ватандошларимиздан иборат эксперт гуруҳини ташкил этилади. Эксперт гуруҳи аъзоларининг Ўзбекистон таълим тизими бошқарув органлари билан тўғридан-тўғри ҳамкорлиги йўлга қўйилади.
- Фин экспертларини олиб келиш. Хорижий экспертларни Ўзбекистонга ташрифини амалга ошириш. Финляндия томони билан келишган ҳолда 2 та фин мутахассисларини Ўзбекистонга консультант сифатида доимий фаолиятга жалб қилиш кўзда тутилган.
Учрашув якунида Финляндия таълим тажрибасини ўрганиш ва уни Ўзбекистонда жорий этиш бўйича ишлаб чиқилган йўл харитасини такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқишга келишиб олинди.
Эслатиб ўтамиз, 30 октябрь куни Шавкат Мирзиёев раислигида ўтказилган видеоселектор йиғилишида мактаб таълими бўйича илғор давлатлар тажрибасини ўрганиш, хусусан Финляндия таълим тизимининг ўзига хос хусусиятлари ва муваффақиятларини ўрганиш, ўқувчиларни фикрлашга чорлайдиган методика яратиш бўйича вазифалар белгилаб берилган эди.