Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти олти аъзо давлатидан (Беларусь, Россия, Қозоғистон, Тожикистон) 4та давлатнинг ҳарбий бўлинмаларининг Беларусь заминида режалаштирилган "Бузилмас биродарлик" қўмондонлик-штаб машқлари уюшма тинчликпарвар кучларининг ҳарбий ва Ғарб сиёсий босимнинг кучайишига қарамай миллий ва жамоавий манфаатларни самарали ҳимоя қилишга тайёрлигини намойиш этади.
12-16 октябр кунлари Беларусь Витебск вилоятидаги “Лосвидо” полигонида 700 ҳарбий хизматчи, 100 дан ортиқ ҳарбий ва махсус техника, улар ичида вертолётлар ва пилотсиз учар қурилмалар иштирокида КХШТ тинчликпарвар кучлари қўмондонлик-штаб машғулотлари бўлиб ўтмоқда. Шунигдек, Ички ишлар ва Фавқулодда вазиятлар вазирликлари бўлинмалари жалб қилинган.
103-чи махсус гвардия ҳаво-десант бригадаси полигонида иккита асосий вазифа ҳал қилинмоқда: тинчлик ва қўшинларнинг амалий ҳаракатларини сақлаш мақсадида барча даражада тинчликпарварлик операциялари қўмондонлари ва штаблари тайёргарлиги ва қўшинларнинг амалий ҳаракатлари. Шуни таъкидлаш керакки, КХШТ тинчликпарвар кучлари салоҳиятининг 20 фоизидан камроғи жалб қилинди, уларнинг умумий сони қарийб 3 600 кишини ташкил этади.
Машқларга бевосита раҳбарлик КХШТ Бирлашган штаби бошлиғи генерал-полковник Анатолий Сидоров ва КХШТ бош котиби Станислав Зась томонидан амалга оширилмоқда.
Иттифоқдош давлат чегаралари яқинида НАТО фаолиятининг ортиши фонида КХШТнинг Беларусда режали маневралар қизиқиш уйғотмоқда. КХШТга аъзо бўлган айрим давлатларда Ғарб "шериклари" иштирокида ички сиёсий муаммолар сунъий равишда кучайтирилиб, қиздирилганда тинчликни сақлаш машғулотлари алоҳида аҳамият касб этади.
Тинчликни сақлаш операцияси
Беларусь заминида "Бузилмас биродарлик" машқларининг ўтказилиши КХШТ давлатларининг ўз миллий ва жамоавий манфаатларини қурол кучи билан ҳимоя қилишга сиёсий қатъиятлилиги ва технологик тайёрлигидан далолат беради. Иштирокчиларнинг чекланган контингенти (700 киши) қўшинларнинг (коллектив кучларнинг) жанговар самарадорлигига шубҳа туғдирмаслиги керак.
Витебск вилоятидаги тинчликпарварлик операцияси - хариталарда жанговар ҳаракатлар имитацияси эмас ва Қуруқлик ва махсус кучларнинг барча турдаги қуролларидан, зарба авиациясидан полигон шароитида фойдаланиш синовдан ўтказишни ўз ичига олади.
Беларусь ва Россия чегаралари яқинида ҳарбий-сиёсий конфигурацияда "қўмондонлар ва штабларнинг амалий кўникмаларини ошириш", "КХШТ давлатлари тинчликпарвар контингентларининг жанговар мувофиқлаштирилишини такомиллаштириш" - элементлари ниҳоятда аниқ амалий характерга эга.
Тинчликпарвар кучлар масъулият зонасидаги аҳолининг ҳаракатларини назорат қилиш чораларини, жанговар ҳаракатлардан зиён кўрган ҳудудларда тинч ҳаётни тиклашга кўмаклашиш вазифаларини машқ қилишди.
Милиция (полиция) ходимлари билан ҳамкорликда КХШТ бўлинмалари оммавий тартибсизликларга қарши курашиш вазифаларини ҳам машқ қилади, аммо машғулотнинг ушбу элементлар ёнғин-полиция маъносини англатмайди. Ташқи ҳарбий (гибрид) таҳдидларга алоҳида эътибор берилади.
9 август куни бўлиб ўтган Беларусь Республикасида бўлиб ўтган навбатдаги президент сайловлари натижалари Беларусь мухолифати ва НАТО давлатлари раҳбариятига маъқул келмади. Бир вақтнинг ўзида ички сиёсий тартибсизликлар ва Иттифоқдош давлати чегаралари яқинидаги альянснинг машқлари бошланди. Хусусан, 11 августда Польшада 500 америкалик ҳарбий хизматчилар (зирҳли техника) иштирокида маневрлар бошланди.
Британия қўшинлари Латвияда ҳам ўхшаш машқлар ташкил этилди. Литвада 3 сентябрдан 20 октябргача АҚШ 3-чи пиёда дивизияси 2-танк бригада бўлинмалари машқ ўтказмоқда, олдинроқ эса республикада Tobruq Legacy 2020 халқаро машқлар (25 сентябрда якунланди) - Литва, Эстония, Италия, АҚШ, Латвия, Полша, Франция, Словакия ва Венгриянинг 950га яқин ҳарбий хизматчи иштирокида ўтказилди.
Иттифоқчилар ҳавога қарши мудофаа тизимлари билан маневрларга келишди, бу учиш тақиқланган ҳудудни ташкил қилиш учун мўлжалланган. АҚШ ва НАТО Беларуснинг амалдаги раҳбариятини очиқча қўрқитишга, республикадаги воқеаларни "рангли" сценарий бўйича йўналтиришга ҳаракат қилмоқда.
Мустаҳкамланаётган ҳамкорлик
"Бузилмас биродарлик" маневрлари тўққизинчи маротаба ўтказилмоқда, бир йил аввал Тожикистонда ўтказилганди. КХШТга 6та давлат - Арманистон, Беларусь, Қозоғистон, Қирғизистон, Россия ва Тожикистон киради - ва 2020 йил октябр ойида машқ иштирокчилари таркиби тўлиқ бўлмаганлигини кўриш мумкин.
Арманистон бўлинмалари Тоғли Қорабоғдаги можаронинг кескинлашуви сабабли келишмади. Қирғизистондаги ички сиёсий нотинчлик Беларусга қўшин жўнатишга имкон бермади.
Бундан ташқари, Арманистонда октябрь ойи бошларида ўтказиш режалаштирилган "Ўзаро ҳамкорлик-2020" Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти кучларининг ҳарбий машқлари ва КХШТ Қуролли Кучлари разведка бўлинмаларининг "Қидирув-2020" маневрлари бошқа муддатга қолдирилди. Бугун КХШТга аъзо давлатлар билан янги машқларнинг географик нуқталари ва саналари муҳокама қилинмоқда. Ғарбнинг рақиб режалари ва ҳаракатларига қарамай, Ташкилот қўшинлари ва кучларининг ўзаро ҳамкорлиги ўсиб бормоқда.
11 октябрда Беларусь ҳарбий академиясининг ҳаво ҳужумидан мудофаа бўлинмалари мутахассислари ва ҳаво ҳужумидан мудофаа факультети курсантлари С-300 тизимидан ўқ отиш учун Россиянинг Ашулук полигонига етиб келишди.
Илгарироқ, 14-25 сентябрь кунлари Брест полигонида 600 дан зиёд Беларусь ҳарбий хизматчилари ва Россия Ҳаво-десант кучлари десант бўлинмасининг 900 нафар ҳарбий хизматчилари иштирокида, 150 дан ортиқ авиация, жанговар ва махсус техника жалб қилинган ҳолда "Славян биродарлик-2020" Россия-Беларусь аксилтеррор машқлари бўлиб ўтди.
Албатта, Ғарбда "Славян биродарлик" танқид қилинди. Литва алоҳида ташвиш билдирди - республика Қуролли Кучларининг бош қўмондони Вальдемарас Рупшис тадбир "ҳужумкор характерлиги”ни аниқлади. Қизиқ, Литвада Шимолий Атлантика алянсининг қўшма машқлари доимий равишда ўтказилади.
Россия Мудофаа вазирлиги маневралар бошқа давлатларга қарши қаратилмаган, деб жавоб берди. Беларусь Республикаси президенти Александр Лукашенко: "Улар биз билан ҳисоблашмайди, ҳушёрлигимизга қарашмайди. Улар хоҳлаган вақтда машқларни ўтказадилар. Шунинг учун биз ҳам атрофимиздаги вазиятни кучантирмасдан ўз армиямизни тайёрлаймиз" – деди таъкидлади.
Аввалроқ, 17-20 август кунлари Астрахан вилоятида КХШТ "Эшелон-2020" коллектив кучларининг махсус машқларида Ташкилотга аъзо давлатларнинг 1000 га яқин ҳарбий хизматчилари ва қўшма штабининг тезкор гуруҳи қатнашган эди. 250 та техника жалб қилинган.
Ташкилот аъзолари ўртасидаги мудофаа ҳамкорлигининг жўғрофияси кенгаймоқда, ҳарбий гуруҳларнинг жанговар қудрати ошмоқда. "НАТО - ниҳоятда самарали тузилма, КХШТ эса фақат "бюрократик ташкилот", деган миш-мишлар жуда бўрттирилган.