ТОШКЕНТ, 4 мар — Sputnik. Темурбек Зуфаров - менталь арифметикаси бўйича иккинчи республика олимпиадасининг мутлоқ ғолиби. Sputnik мухбири ёш билимдон уйида бўлиб, у қандай муҳит ва шароитда яшаётганлиги билан танишди.
Темурбек Зуфаров 2012 йилнинг 10 май ойида туғилган бўлиб, Учтепа туманида жойлашган 75-умумтаълим мактабининг 1 синфида ўқийди. Унинг ментал арифметика фанига бўлган қизиқиши ва қобилияти айни дамда кўпчиликни, оила аъзолари, ўқитувчи ва тенгдошларини ҳайратлантириб келмоқда. Оила аъзоларининг айтишига қараганда у ҳали мактаб ёшига етмай туриб, турли математик амалларни мустақил бажара олган, атрофдагиларни ҳайратга сола бошлаган.
Темурбек ментал арифметика сирларини ўзлаштириб бормоқда. Яқинда ўтказилган мусобақада туман, шаҳар босқичида ғолиб бўлди. Республика босқичида ҳам ментал арифметиканинг “А” категорияси бўйича фахрли 1-ўринни эгаллаб, жаҳон олимпиадасида қатнашиш ҳуқуқини қўлга киритди. Унинг бу ютуғи эса Учтепа тумани ҳокимлиги ва Халқ таълими бошқармаси томонидан хурсандчилик билан қабул қилиниб, Темурбек улар томонидан фахрий ёрлиқ ва эсдалик совғалари билан рағбатлантирилди.
“Фарзандимнинг халқаро мусобқаларда муваффақиятли қатнашиши учун барча шароитларни яратиб беришга ҳаракат қиляпмиз”, – дейди унинг онаси Зуҳра Зуфарова.
Жумладан, ёш она ўғлидаги арифметик қобилиятни қачон ва нималарда пайқай бошлаганини эса шундай эслайди:
Ўғлим Темурбекнинг 7 ёшдан бошлаб Ментал арифметикага қизиқиши бошланди. У 75-сонли ўрта мактабга қатнай бошлаганида ментал арифметика дарсларини яхши ўзлаштириб, қисқа фурсатда олимпиадаларга чиқишни бошлади. Ундаги мактематикага бўлган қизиқиш 5-6 ёшлигидан пайдо бўлган. У ўзича бармоқлари билан бир нималарни ҳисоб китоб қиларди, турли болалар картаси, кетка, шахмат ва шашка ўйнаб, нечта шахмат доналарини ютгани-ю, нечтаси қолганини ҳисоблаб ўтирарди. Унинг дарс вақтларида математикадаги ўзлаштириши бўйича алоҳида ажралиб турганлигини ҳис қилган ўқитувчилар ўғлимни қўллаб-қувватлашга, юзага чиқаришга ҳаракат қилишди. Натижада болам секин-аста олимпиадаларга чиқа бошлади. Бундан ташқари у 28 март куни Наманган шаҳрида ташкил этилган мусобақага ҳам ўз тенгдошлари билан беллашишга таклиф қилинди.
Мен уни қўллаб-қувватлаётган ўқитувчилари ва мактаб маъмуриятидан жуда ҳам миннатдорман, – дейди қувониб, ёш билимдоннинг онаси.
2020 йил 11 январида 2 босқичли Республика фан олимпиадаси ташкил этилди. Унда вилоятлараро “А”, “Б”, “С”, “Д”, категориялари бўйича 5 ёшдан 14 ёшгача бўлган болалар қаторида 7 яшар Темурбек “А” категорияси бўйича иштирок этди. 1-босқичда ёш билимдонларга арифметик амалларни жуда ҳам тез ва тўғри ишлаш талаби қўйилиб, 1 дақиқада 50 та мисол ишлаш топшириғи берилди. Темурбек ушбу топшириқни 49 сониядаёқ тез ва аниқ бажариб, 1-натижани муваффақиятли якунлади. Шунингдек, олимпиаданинг 2 босқичида ҳам Темурбек омадни қўлдан бой бермади ва у ташкил этилган олимпиададан фахрли 1 ўринни эгаллади.
Онасининг айтишича, ҳозирги кунда Темурбекнинг олдида турган катта вазифалардан бири бутунжаҳон олимпиадасига қаттиқ тайёргарлик кўриш ва унда юқори натижани эгаллашдир.
Бунинг учун у ҳафтанинг беш кунидан ташқари, шанба ва якшанба кунларида ҳам асосий вақтини машғулотларга сарфлаб, ментал арифметика бўйича қўшимча дарсларга бормоқда.
Фанга бўлган меҳри ва юқори қизиқиши сабаб, у ёшига муносиб бўлганидек ўйинқароқ эмас, аксинча машғулотлар уни чарчатмайди ва зериктирмайди.
5 яшарлигиданоқ унга берилган предметларнинг нечталиги, нечта қолганлигини аниқ айта оларди. 6 яшарлигида эса унга бемалол у бу нарса харид қилиш учун қўлига пул бериб, дўконга юбора бошлаганмиз. У бўлса, қўлига тушган пулдан сотувчи унга қанча қайтим бериши мумкинлигини аввалдан ҳисоблаб, бизни хайрон қолдирарди.
Математикага бўлган қизиқиш боламга икки томонлама бувиси ва бобосидан ўтган бўлса керак, деб ўйлайман. Сабаби бувиси, яъни қайнонам физик-математик бўлиб фаолият юритганлар. Ўғлимнинг бобоси, дадам — эса бош ҳисобчи, қолаверса, мен ҳам ҳисобчи бўлиб ишлайман, – дейди Зуҳра ўғлининг математикага бўлган илк қизиқиши қандай пайдо бўлганлигини изоҳлаб.
Зуҳра ўғлининг севган математикаси билан шуғулланиши учун кун давомида икки соат вақт ажратади. Мактабдан келгач, овқатланиб уй ишларига онасига қарашгач, у ўз хоҳиши билан севимли машғулотига киришади. Асосан берилган уй вазифаларни мактабнинг ўзидаёқ бажариб, уйда кўпинча севимли машғулотлари билан шуғулланишга одатланган.
Оила аъзоларига меҳрибон, айниқса синглисини эъзозлаб, уни ҳеч кимга хафа қилдирмасликка ҳаракат қиладиган жонкуяр ва оқкўнгил бола.
"Фан олимпиадасидан сўнг, 11 феврал куни ғолиб болаларни тақдирлаш маросими бўлиб ўтди. Ўша куни қизиқ воқеа юз бериб, тақдирлаш маросимида менинг ўғлим билан бирга уч нафар Темурбек исмли болаларнинг ўз категориялари бўйича ғолиб бўлганликларига гувоҳ бўлдик. Темур ҳам бу ҳолатни ҳайрат билан қарши олди. Умуман Темур саркарда бобомиз Амир Темурни яхши кўради, унинг тарихи, ота-онаси ва фарзандлари ҳақида ўқишга қизиқади. Балки бу ўқитувчилари томонидан Амир Темур ҳақида қизиқарли ибратли ҳикояларни эшитганлиги учундир, ҳар ҳолда мен бу ҳолатни ўғлимнинг аждодларидан шижоат олаётганлигига йўяман," – дейди яна Зуҳра фахрланиб.
Бувисининг айтишига қараганда Темур келажакда вазир бўлишни мақсад қилган. Оила аъзолари унинг математикага бўлган қизиқишидан келиб чиқиб, балки молия вазири бўлиши мумкинлигини тахмин қилишмоқда. Унинг ушбу орзу-ниятларига эришиши учун эса, имкон қадар ота-онаси томонидан етарли барча шарт-шароитлар билан таъминланмоқда.
Темурбек ўз ноутбуки ва мобиль аппаратидаги ўрнатилган махсус замонавий дастурлар орқали арифметик амалларни бажариб туради. Бундан ташқари арифметика китоблари, турли саноқ ва ҳисоблагич буюмлари (Абакус) ва турли туман ручкалар билан таъминланган.
Дарвоқе, Темурбек турли туман ручкалар коллекциясини тўплашни бошлаган, ҳозирда унинг ручкалари 30 га яқин йиғилган. Бундан ташқари унинг шанба ва якшанба кунлари қўшимча дарсларга бориши, фан олимпиадаларига рўйхатдан ўтиши ва барча молиявий масалаларда отаси қўллаб-қувватлаб келмоқда.
Билимдон математикнинг диққатини бир жойга жамлаши учун уйда тинч муҳит яратилган.
"Яхши натижаларга эришганимда менга онам ва дадам ўзим севиб истеъмол қиладиган ширинлик ва шарбатлар, фойдаланишим учун китоб ва электрон буюмлар билан рағбатлантиришади," - дейди Темурбек болаларча самимийлик билан.
Шунингдек, ўзининг айтишича, у бўш вақтларида ўғил болалар рақси, қўшиқ куйлаш, шеър айтишни яхши кўради. Спортнинг каратэ тури билан эса мунтазам шуғулланиб келади.
Қуйида эса у ҳақда бувиси Жамила Зуфарова самимий ва илиқ сўзларни айта туриб, набирасининг келажаги порлоқ бўлишига умид билдирмоқда:
"Темурбек жуда қобилиятли ва тиришқоқ бола. Мактабда ментал арифметика, инглиз ва рус тилларида (қўшимча) дарсларга қатнамоқда. Сентябр ойидан бошлаб эса у ментал арифметика билан шуғуллана бошлади ва атиги уч ой ичида яхши натижага эришди. 2-Республика олимпиадасида ғолиб бўлиб, биринчи ўринни эгаллади. Менинг набирам Олимпиадада ғолиб бўлганидан жуда ғурурланаман, унга янада катта муваффақиятлар тилайман. Унинг жорий йилнинг 2 май куни Россиянинг Москва шаҳрида бўлиб ўтадиган олимпиадада иштирок этиши кутилмоқда, у ерда республиканинг барча ҳудудларидан 200 нафар ўқувчилар иштирок этади. Апрел ойида бутунжаҳон халқаро олимпиада бўлиб ўтади. Аммо мамлакатда коронавирус туфайли оғир вазият ҳукмронлиги боис, олимпиада онлайн тарзда ўтказилишига қарор қилинди. Умид қиламанки, набирам бу ерда муносиб фахрли ўринни эгаллайди," – дейди бахтиёр буви.