Тошкентдаги Мингўрик археология ёдгорлиги: қадимий шаҳар тарихи ҳақида эшитганмисиз?
Тошкентдаги Мингўрик археология ёдгорлиги: қадимий шаҳар тарихи ҳақида эшитганмисиз?
Sputnik Ўзбекистон
Мингўрик– бу нафақат Тошкентнинг археологик мероси, балки Марказий Осиё тарихи сирларини очиш калитидир. Қадимги шаҳарнинг қандай ривожлангани ва аҳамияти... 13.07.2025, Sputnik Ўзбекистон
Яқин вақтгача Мовароуннаҳр кўчасида катта ўрик боғи бўлгани учун машҳур Мингўрик тепаликлари жойлашган эди. Бу жойда қадимги Мингўрик шаҳри жойлашган бўлиб, у Салар канали ёқасида қурилган. Уни майдони тахминан 35 гектар бўлган. Қулай карвон йўлидаги мавқеи ва Турк хоқонлигининг мустаҳкамланиши натижасида бу кичик қалъа йирик шаҳарга айланган.V асрда Чоч эфталитлар томонидан забт этилган. Кейин VI асрда уларнинг давлати Сосонийлар ва Турк хоқонлиги томонидан босиб олинган. Шунда Чочнинг пойтахти Мингўрикка кўчирилган. VII-VIII асрларда бу ерда катта қурилиш ишлари олиб борилиб, минтақага "минг шаҳар мамлакати" деган ном берилган.Шаҳар цитадель ва шаҳристондан иборат бўлган. Цитадель мустаҳкам девор ва миноралари билан баланд тепаликда қурилиб, шаҳарни устунлик қилган. Яқинда ҳукмдорлар саройи қадимги ибодатхона вайроналари устида қурилган. Сарой ичида диний заллар, яшаш хоналари ва олов ибодатхонаси жойлашган. Деворлар бой рангли нақшлар билан безатилган бўлиб, уларда маърифатли ҳаёт ва эпик воқеалар акс этган.Шаҳристон 7,5 гектар майдонни эгаллаган. У ерда устахоналар, ҳунармандлар уйлари ва тангалар зарбхонаси бўлган. Маҳаллий усталар керамика, металли буюмлар ва тўқимачилик маҳсулотлари ишлаб чиқарган. Тошкент атрофида олтин, кумуш ва мис қазиб олиниб, Чоч тангалари зарб этилган.Чоч нафақат деҳқончилик ҳудуди, балки муҳим савдо маркази бўлган. Унинг вакиллари дипломатик сафарларда қатнашганини Афросиёбда топилган девор нақшлари тасдиқлайди. Айрим манбаларга кўра, айнан Мингўрик Туроннинг афсонавий ҳукмдори Афросиёб яшаган жой бўлган.
Мингўрик– бу нафақат Тошкентнинг археологик мероси, балки Марказий Осиё тарихи сирларини очиш калитидир. Қадимги шаҳарнинг қандай ривожлангани ва аҳамияти ҳақида материалимиз орқали билиб олинг.
Мингўрик — бу минтақанинг қадимги тарихини англатувчи тинчлик ва тараққиётнинг рамзи. Бу ерда ҳар бир тўпрок донаси ўтмишнинг сирларини ўзида сақлаб қолган.
Тарихий манбаларга кўра, 2200 йил олдин зардуштийлар ибодатхонаси 35 гектар майдондаги қалъанинг асосий биноларидан бири бўлган. У тўртбурчак шаклда бўлиб, қалинлиги қарийб 1,5 метр бўлган пахса деворлар билан ўралган. Қалъанинг ҳар бурчагида миноралар жойлашган.
Мингўрик қалъаси қолдиқлари илк бор 1895 йилда Туркистон Археология тўгараги аъзоларининг диққатини тортган. Шу йили бу ерда қазиш ишлари олиб борилиб, қадимги шаҳарнинг илк харитаси чизилган. Қалъа қолдиқларини собиқ Иттифоқ даврида бир неча маротаба бузишга уринишган, аммо қандайдир илоҳий куч минг йиллар давомида уни ҳар қандай тажовузлардан асраб келмоқда. 2008 йилда биринчи президент Ислом Каримов фармони билан бугунги кунда Яккасарой тумани, Моштабиб кўчасида жойлашган қалъа қолдиқлари ва бу ердан топилган артефактлар жамланиб, очиқ осмон остидаги музей сифатида ташкил этилди.
Яқин вақтгача Мовароуннаҳр кўчасида катта ўрик боғи бўлгани учун машҳур Мингўрик тепаликлари жойлашган эди. Бу жойда қадимги Мингўрик шаҳри жойлашган бўлиб, у Салар канали ёқасида қурилган. Уни майдони тахминан 35 гектар бўлган. Қулай карвон йўлидаги мавқеи ва Турк хоқонлигининг мустаҳкамланиши натижасида бу кичик қалъа йирик шаҳарга айланган.
V асрда Чоч эфталитлар томонидан забт этилган. Кейин VI асрда уларнинг давлати Сосонийлар ва Турк хоқонлиги томонидан босиб олинган. Шунда Чочнинг пойтахти Мингўрикка кўчирилган. VII-VIII асрларда бу ерда катта қурилиш ишлари олиб борилиб, минтақага "минг шаҳар мамлакати" деган ном берилган.
Шаҳар цитадель ва шаҳристондан иборат бўлган. Цитадель мустаҳкам девор ва миноралари билан баланд тепаликда қурилиб, шаҳарни устунлик қилган. Яқинда ҳукмдорлар саройи қадимги ибодатхона вайроналари устида қурилган. Сарой ичида диний заллар, яшаш хоналари ва олов ибодатхонаси жойлашган. Деворлар бой рангли нақшлар билан безатилган бўлиб, уларда маърифатли ҳаёт ва эпик воқеалар акс этган.
Шаҳристон 7,5 гектар майдонни эгаллаган. У ерда устахоналар, ҳунармандлар уйлари ва тангалар зарбхонаси бўлган. Маҳаллий усталар керамика, металли буюмлар ва тўқимачилик маҳсулотлари ишлаб чиқарган. Тошкент атрофида олтин, кумуш ва мис қазиб олиниб, Чоч тангалари зарб этилган.
Чоч нафақат деҳқончилик ҳудуди, балки муҳим савдо маркази бўлган. Унинг вакиллари дипломатик сафарларда қатнашганини Афросиёбда топилган девор нақшлари тасдиқлайди. Айрим манбаларга кўра, айнан Мингўрик Туроннинг афсонавий ҳукмдори Афросиёб яшаган жой бўлган.
![Қадимги Шошда урбанизация жараёни милоддан аввалги IV асрда бошланган бўлиб, ўша вақтларда шаҳар Қанғи давлатининг маркази сифатида эътироф этилган. Ана шу даврда рўй берган воқеалар ҳақидаги маълумотлар милоддан аввалги II асрда Хитойнинг Хань императори даврида ёзилган тарихий солнома — "Шицзи"да қайд этилган - Sputnik Ўзбекистон](https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e9/01/1b/47716617_0:0:3072:2048_600x0_80_0_1_05c80724c949efc5a8cb536a1ef2e842.jpg "Қадимги Шошда урбанизация жараёни милоддан аввалги IV асрда бошланган бўлиб, ўша вақтларда шаҳар Қанғи давлатининг маркази сифатида эътироф этилган. Ана шу даврда рўй берган воқеалар ҳақидаги маълумотлар милоддан аввалги II асрда Хитойнинг Хань императори даврида ёзилган тарихий солнома — "Шицзи"да қайд этилган")
