Ўзбекистоннинг инфляция ва ЯИМдаги кўрсаткичлари — ЕОТБ прогнози

Oбуна бўлиш
Таҳлилий маъруза Ўзбекистон бўйича биринчи марта тақдим этилмоқда ва иқтисодиётнинг ўсиши, инфляция, қайта молиялашнинг асосий ставкаси ва сўм курси каби бўлимларни ўз ичига олади.
ТОШКЕНТ, 25 июн — Sputnik. Евроосиё тараққиёт банкини (ЕОТБ) келгуси йилларда Ўзбекистонда инфляция секинлашиши ва ялпи ички маҳсулотнинг барқарор ўсишини прогноз қилмоқда.
Евроосиё тараққиёт банки еттита иштирокчи давлат - Арманистон, Беларусь, Қозоғистон, Қирғизистон, Россия, Тожикистон ва Ўзбекистон учун 2025-2027 йилларга мўлжалланган макроиқтисодий прогнозни тақдим этди.
Таҳлилчиларга кўра, ташқи иқтисодий омиллар ва чақириқларга қарамай, мамлакатларда юқори иқтисодий фаоллик сақланиб қолади ва 2025 йилда иштирокчи мамлакатларнинг ялпи ички маҳсулоти 2019 йилга нисбатан 1,5 баробарга ошиб, 3 триллион долларга етади.
2025 йилда ЕОТБга аъзо бўлган Ўзбекистон таҳлилчилар ҳисоботида биринчи марта тақдим этилди ва мамлакат бўйича макроиқтисодий прогноз ўз модели асосида яратилди. Унда иқтисодиётнинг ўсиши, инфляция, асосий қайта молиялаш ставкаси ва сўм курси каби бўлимлар келтирилган.
Прогнозда Ўзбекистон иқтисодиётининг барқарор юқори ўсиш суръатлари қайд этилган. Шундай қилиб, 2025 йилда ялпи ички маҳсулотнинг ўртача ўсиши 6,5 фоизни, 2026 йилда 6,3 фоизни, 2027 йилда эса 6,4 фоизни ташкил этади.
Бу барқарор ички талаб, қимматбаҳо ва рангли металлар, тўқимачилик ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари экспортининг ўсиши, транспорт, коммунал ва ирригация инфратузилмасига кенг кўламли давлат инвестициялари, пул ўтказмалари ва кредитлаш ҳажмининг ўсиши, шунингдек, асосан олтин нархининг юқорилиги ҳисобига савдо шароитларининг яхшиланиши каби омиллар билан боғлиқ. Ушбу ички ўсиш манбаларининг барчаси глобал иқтисодиётнинг пасайишининг салбий таъсирини юмшатади.
2025 йил охиригача инфляция секинлашишда давом этиши ва 2025 йил охиригача 8,1 фоизгача пасайиши кутилмоқда. Бунга сўмнинг заифлашуви, электр энергияси ва коммунал хизматлар тарифларининг ошиши сабаб бўлмоқда. Таҳлилларга кўра, 2027 йил якуни бўйича инфляциянинг 5,4 фоизгача янада секинлашиши кутилмоқда, бу Ўзбекистон Марказий банкининг мақсадли кўрсаткичига яқин.
ЕОТБ прогнозига кўра, Ўзбекистон Марказий банки асосий ставкани 2025 йил охиригача 14 фоиз миқдорида сақлаб қолади.
Инфляциянинг босқичма-босқич секинлашиши ва инфляцион кутилмаларнинг барқарорлашиши эса 2026-2027 йилларда пул-кредит сиёсатини босқичма-босқич юмшатиш имконини беради. 2027 йилга бориб ставка 11 фоизга тушиши кутилмоқда.
Сўмнинг долларга нисбатан ўртача йиллик курси 2025 йилда 13 208 сўмни ташкил этиши прогноз қилинмоқда, бунда пул ўтказмалари ҳажмининг ошиши ва экспортнинг барқарор ўсиши миллий валютани қўллаб-қувватлайди.
Сўмнинг ўрта муддатли истиқболда йилига 3-4 фоизга аста-секин заифлашиши кутилмоқда. Савдо тақчиллиги меҳнат мигрантларининг пул ўтказмалари ҳисобидан қопланади, бу жорий йилда ҳам ўсишда давом этиб, 14,8 миллиард долларгача (23 фоизга) етади.
Бу динамика 2026 йилда 5,5 фоизгача секинлашиши кутилмоқда.
ЕОТБ прогнозида Ўзбекистон яқин йилларда дуч келиши мумкин бўлган хатарлар ҳам кўриб чиқилган.
Бу асосий ҳамкор мамлакатларда иқтисодий ўсишнинг секинлашиши бўлиб, бу Ўзбекистон экспортининг қисқаришига, жаҳон хомашё нархларининг ўзгаришига ва глобал молия бозорларидаги шароитларнинг ёмонлашишига олиб келади.
Эслатиб ўтамиз, 2024 йил декабрь ойида бўлиб ўтган Олий Евроосиё иқтисодий кенгаши йиғилишида президент Шавкат Мирзиёев ЕОТБга қўшилиш қўшма лойиҳаларни илгари суриш учун ишончли молиявий манбаларни шакллантириш зарурлигини таъкидлаган эди.
Ўзбекистоннинг ЕОТБга қўшилиши молиявий ташкилотнинг ўзи учун ҳам, республика учун ҳам муҳим ва ўзаро манфаатли қадамдир.
ЕОТБга қўшилиш маблағларни жалб қилиш осон бўлмаган шароитда республикани кредитлаш имкониятларини кенгайтиради. 2-3 октябрь кунлари ЕОТБ Тошкентда йиллик йиғилишини ўтказади ва ўз ваколатхонасини очади.
Янгиликлар лентаси
0