https://sputniknews.uz/20250220/valentina-matvienko-afrika-rossiya-hamkorlik-48051877.html
Валентина Матвиенко: Африка Россия билан ҳамкорликдан манфаатдор
Валентина Матвиенко: Африка Россия билан ҳамкорликдан манфаатдор
Sputnik Ўзбекистон
Россия Федерация Кенгаши раиси Валентина Матвиенко ва "Россия сегодня" медиа гуруҳи бош директори Дмитрий Киселёв Эфиопияда Sputnik студияси очиб берди. 20.02.2025, Sputnik Ўзбекистон
2025-02-20T15:18+0500
2025-02-20T15:18+0500
2025-02-20T15:29+0500
дунё янгиликлари
дунёда
россия
африка
валентина матвиенко
ҳамкорлик
"россия сегодня"
оав
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e9/02/14/48051957_0:0:2172:1222_1920x0_80_0_0_6871a257a24d950507aef5319f653827.jpg
ТОШКЕНТ, 20 фев — Sputnik. Африка давлатлари Россия билан ҳамкорликни ривожлантиришдан жуда манфаатдор, у аллақачон ўз мевасини бермоқда, қитъанинг улкан салоҳияти, кўплаб ресурслари ва мустақиллигини амалга оширган давлатлар мавжуд. Бу ҳақда Sputnik агентлигига берган интервьюсида Россия Федерация Кенгаши раиси Валентина Матвиенко маълум қилди.Суҳбат чоршанба куни Эфиопияда очилган Sputnik студиясида "Россия сегодня" медиа гуруҳи бош директори Дмитрий Киселёв томонидан олиб борилди.— Валентина Ивановна, Ғарб давлатлари ўзларининг демократия тушунчаларини дунёга сингдирмоқда. Россия ва Африка парламентлари ўртасидаги ҳамкорлик Африка мамлакатлари суверенитети ва маданий ривожланиш йўлини танлаган мамлакатларнинг ўзига хослигини сақлашга қандай ҳисса қўшиши мумкин?— Менимча, демократияни мажбурлаш — аллақачон эскирган штамплар. Моҳиятан, Ғарб ўзининг бостириш, ўз иродасига бўйсундириш сиёсатини олиб бормоқда, у ҳар қандай давлатнинг суверен ҳуқуқларини, қонунчилигини, конституциясини, анъаналарини, маданиятини ҳисобга олмаган ҳолда, фақат ўзининг миллий манфаатларини кўзлаб, қаттиққўллик билан олиб бормоқда. Улар, таъбир жоиз бўлса, демократия ниқоби остида, у ёки бу давлат қандай ривожланиши керак, деб ўйлашларини қатъий юклашади, баъзан ниқобланишади.Ва бу сценарийлар шунчаки даҳшатли, биз яқинда Грузия, Руминия, Молдовани кузатдик, улар Африкада ҳам худди шундай ишларни қилишмоқда, албатта, Африка давлатларига Россия билан ҳамкорлик қилиш тақиқланган бир пайтда, бошқа тақиқлар, чекловлар ҳам бўлади, лекин ишонаманки, бугунги кунда булар, биласизки, улардан узоқлашиб бораётган гегемонликни ушлаб қолишга уринишлар ва объектив тарихий жараёнларни тан олишни истамасликдир.Дунё кўп қутбли тузилма, бошқалар қатори Африка халқларининг манфаатларини ҳисобга оладиган адолатли дунё сари фаол ҳаракат қилмоқда. Менимча, Африка бу кўп қутбли дунёнинг муҳим устунларидан бири бўлади ва шундай, чунки улар жуда тез ва фаол ривожланмоқда, Африка қитъаси улкан салоҳиятга, улкан минерал ресурсларга, қазилмаларга эга.Энг муҳими, бу ўз мустақиллигини англаб етган ва бу мустақиллик учун катта бадал тўлаган уйғонган давлатдир. Ва ҳеч ким уларни бу йўлдан қайтара олмайди. Агар Африка мамлакатлари ҳақида гапирадиган бўлсак, мен қаерга борсам ҳам, кимни учратсам ҳам, биласизми, улар сақланиб қолган, гарчи авлод аллақачон ўзгарган бўлса ҳам, уларнинг мустақиллиги учун курашда ёрдам берган бизнинг мамлакатимиз, кейин Совет Иттифоқи, ёш мустақил суверен давлатларнинг шаклланишига ёрдам бергани ҳақида яхши хотирани сақлаб қолишган.Бепул, ҳеч қандай шарт-шароитсиз, Ғарбдан фарқли ўлароқ, ҳеч қандай фойдасиз ёрдам бериб, заводлар, мактаблар, йўллар қуришга ёрдам беришди ва улар буни эслашади ва бу улар учун органик даражада, ишончим комилки, улар бу хотирага ҳеч қачон хиёнат қилишмайди ва улар Россия билан ҳамкорликни ривожлантиришдан жуда манфаатдор.Ҳозир бизда, мен айтган бўлардим, Россия ва Африка давлатлари ўртасидаги ҳамкорликни ривожлантиришда ўзига хос уйғониш даври бор ва у ўз самарасини бермоқда. Яқинда нашр этилган демократия ҳақида гапирганда, USAID нима қилгани, шу жумладан Африка мамлакатларига сохат ёрдам ҳақида маълумот олди. Зеро, мамлакатимиз бу каби ёндашувларнинг зарарли экани, қўпорувчилик фаолияти, терроризмнинг авж олиши ҳақида бир неча бор, халқаро майдонларда гапирган. Бутун жаҳон оммавий ахборот воситалари, “бу Россия пропагандаси, Кремль пропагандаси”, дейишган.Огоҳлантиришларимиз моҳиятан ўз тасдиғини топди, бу агентлик инсонпарварлик ёрдами, қўллаб-қувватлаш, очлик, қашшоқлик ва касалликларга қарши кураш билан шуғулланмади. У ерда номақбул ҳокимиятларни ағдариш, давлат тўнтаришлари, рангли инқилоблар аниқ ва мақсадли молиялаштирилди. Ўйлайманки, энди давлатларнинг мутлақ кўпчилиги бепул тушлик деган нарса йўқлигини тўлиқ англаб етади ва ҳушёрликни икки баробар оширади. Парламент аъзолари нима қилиши мумкинлиги ҳақида гап кетганда, парламентарийлар кўп иш қила олади.Россия тажрибасидан келиб чиққан ҳолда, Федерация Кенгашида мамлакатимиз ишларига ташқи аралашувнинг олдини олиш учун махсус сенаторлик комиссияси мавжуд.Биз, Федерал Ассамблея, USAID ва бошқа шунга ўхшаш тузилмалардан ёрдам олган тузилмаларнинг ҳаракатларига тўсқинлик қилувчи жуда ваколатли қонунчиликни ишлаб чиқдик. Биз уларни тақиқлаганимиз йўқ, биз уларни шунчаки тоза сув томон олиб чиқдик. Кимдан оласиз, қанча оласиз ва қандай мақсадларда оласиз? Ва дарҳол бундай тузилмалар сони кескин камайди. Ўйлайманки, ушбу тузилманинг моҳияти очилгандан сўнг, “эркин”, “мустақил”, ўта қарам бўлган нодавлат, нотижорат ташкилотларининг бу ҳаракати йўқ бўлиб кетади.Гарчи мен содда одам бўлмасам ҳам, ўйлайманки, “чуқур давлат” бундай ҳаракатларни рад этиши даргумон. Шунчаки, балки у Давлат департаменти назорати остида бўлар, балки бошқариладиган бўлар, номини ҳам айтмоқчи бўлмаган, молиялаштирилган нарсаларга пул сарфланмайди.Лекин биз эҳтиёткорлигимизни сусайтирмаслигимиз керак. Шундай қилиб, биз бундай фаолиятга, давлат суверен ишларига аралашишга чек қўйиш бўйича тажрибамизни бошқа парламентларга ўтказамиз, алмашамиз, бу нимага олиб келганини айтамиз. Ва бир қатор давлатлар аллақачон шунга ўхшаш қонунларни қабул қилган.Грузияда нима содир бўлганига қаранг, улар шунчаки давлатни, ўз суверенитетини ҳимоя қилишни хоҳлашди. Хорижий агентлар ҳақидаги қонунга қандай норозилик билдирилмоқда? Бунинг моҳиятига кўра ёмон нарса йўқ. Бундай қонун АҚШда кўп йиллардан бери амалда бўлганини кўп марта айтган эдик. Баъзиларга бу ном ёқмайди, лекин аслида бу тўғри.Улар қандай ҳаракат қилишди, чунки улар мамлакат ҳаётига бундай ноқонуний, қўпол аралашиш йўлини тўсиб қўйишларини тушунишди. Биз эса ҳамма билан мулоқотга очиқмиз, ишонинг, санкцияларга қарамай, учрашувларимиз, мулоқотларимиз, парламент мулоқотларимиз сони камайгани йўқ. Аксинча, биз жуда қизғин мулоқот олиб бормоқдамиз. Ва кўпчилик буларнинг ҳеч бирини билмаслигимизни айтади. Бу ахборот соҳасида монополиядир.— Ҳақиқатан ҳам уларнинг кўзларини очмоқдасиз.— Ҳа, биз бу ҳақда ҳеч қандай маълумотга эга эмасмиз, бизда фақат битта манбадан маълумот бор, дейишади.— Валентина Ивановна, Эфиопия 1935 йилда италян фашизми ҳужуми остига тушган ва фашизимдан халос бўлган биринчи давлат бўлди. Энди Эфиопия БМТ Бош Ассамблеясида нацизмни улуғлашга қарши Россия резолюциясини қўллаб-қувватлади. Африканинг бошқа давлатлари ҳам ушбу резолюцияни қўллаб-қувватлади. Сизнингча, Африка дунёдаги антифашистик курашнинг янги марказига айланиши мумкинми? Ахир ҳозир нацизм ва фашизм бош кўтармоқда.— Биласизми, менимча, бу ерда қандайдир марказлар яратиш ёки кимнидир тайинлашнинг ҳожати йўқдек туюлади. Фашизмнинг инсониятга қарши мафкура эканлигини, бизнинг асримизда цивилизациялашган жамиятда фашизм бўлиши мумкин эмаслигини имкон қадар кўпроқ мамлакатлар англаб етиши муҳим. Ва шундай бўлади. Россия ва бошқа бир қатор мамлакатларнинг нацизмни улуғлашни тақиқлаш тўғрисидаги резолюциясини кўплаб давлатлар шунчаки қўллаб-қувватлагани йўқ, неонацизм таҳдидини кўриб, кўпроқ давлатлар бунга қарши исён ҳам кўтармоқда.Африка мамлакатларига келсак, менимча, улар генетик даражада мустамлакачилик йилларида бошидан кечирган ҳамма нарсадан кейин у ёки бу миллатни камситувчи ҳар қандай мафкурага, геноцидга қарши — ва шунинг учун улар антифашистлар эканлигига ва ҳар доим бунга овоз беришлари тасодиф эмас.Дарҳақиқат, бугунги кунда бир қатор мамлакатларда содир бўлаётган воқеалар ташвиш уйғотмай қолмайди. Биз нацистлар мафкураси Украинада нималарга олиб келганини кўриб турибмиз. Бу мамлакат бошига тушган даҳшатли фожианинг бошланиши эди. Россия эса ҳар доим фашистик мафкурани рад этишда барча соғлом кучларни, барча илғор давлатларни бирлаштиришда давом этади.— Валентина Ивановна, сиз Эфиопияда, араб бўлмаган Африкада очилган ушбу студиядаги, бизнинг ваколатхонамиздаги биринчи меҳмонимизсиз. Бироқ, биз Африкада узоқ вақт ишлаяпмиз ва Ғарбнинг бизнинг фаолиятимизга тўсқинлик қилишга уринишларига қарамай, одамлар қанчалик очиқ, улар бизга қанчалик самимий ва муқобил маълумотларга қанчалик қизиқишларини кўриб турибмиз. Санкциялар, таъқиблар ва бошқалар. Бу қизиқишни эса ҳатто ОАВ, манбаларимиз нуқтаи назаридан ҳам кўрамиз. Бу, албатта, ўсиб бормоқда. Сизнингча, Ғарб ниҳоят Африкани йўқотдими? Улар бу ерда қилган хатоларини тан олишга тайёрми? Хатолар ва жиноятлар.— Ҳа, хатолар сиз буни юмшоқ қилиб айтингиз. Охирги саволдан бошлайлик. Албатта, Ғарб баъзан тавба қилади, лекин амалда эмас, сўзда. Уларнинг мустамлакачилик йилларида содир этган оғир жиноятлари, ресурсларни сўндиришлари, маҳаллий аҳолининг қул меҳнатидан фойдаланишлари, маданий-тарихий қадриятларни четга олиб чиқишлари, шунчаки ҳақиқий жиноят содир этишлари учун жавобгарликка тортилишини истамайди.Биласизми, юриспруденцияда шундай тушунча бор — амалда пушаймон бўлиш. Менимча, Африка давлатлари амалда пушаймон бўлиш ва бу қайғу, барча қийинчиликлар учун тўлашни талаб қилишлари керак.— Компенсация, содда қилиб айтганда.— Бу давлатлар амалга оширган компенсациялар. Ва шуни айтмоқчиманки, бу мавзу кўпинча турли халқаро майдонларда кўтарилади. Бу адолатли бўларди, тўғри бўларди. Ғарб Африкани йўқотганига келсак, биласизми, саволнинг ўзида бир жиҳат бор, Ғарбнинг Африкага қандайдир ҳуқуқи бор. Йўқ, уларнинг Африкага алоҳида ҳуқуқи йўқ. Африкаликларнинг ўзлари Африкани йўқотмасликлари, ўзларининг ривожланиш йўлларини мустақил равишда белгилашда давом этишлари, шу йўлни танлашлари, ўз суверенитети, мустақиллигини сақлаб қолишлари муҳимдир. Ва аслида, бу содир бўлаётган нарса, чунки улар озодлик учун жуда катта нарх тўлашди. Ва улар учун бу жуда ўзига хос нарса, бу уларнинг мустақиллиги, улар учун бу алоҳида қадрият.Шу сабабли, Ғарбнинг Африкадан фойда олишни давом эттириш учун қандайдир тарзда Африкага қайтишга уринишлари энди тўхтатилмоқда ва уларни алдашнинг иложи йўқ, бунга куч йўқ ва ким билан ҳамкорлик қилишни африкаликларнинг ўзлари ҳал қилишади.Мана қаранг, биз Эфиопиядамиз — барча халқаро ва минтақавий масалалар бўйича ўз позициясига эга бўлган, ўз позициясини аниқ ҳимоя қиладиган мутлақо суверен давлат ва бу Африка қитъасидаги етакчи давлат бўлишга даъвогарлик қилаётган давлатдир. Бу Африканинг дипломатик пойтахти, у Африка Иттифоқининг штаб-квартираси ва бу мамлакат жадал ривожланаётгани ва мустақил, мувозанатли, оқилона сиёсатини эгаллаши билан Эфиопия тобора кўпроқ нуфузли, дунёда нуфузли давлатга айланиб бормоқда.БРИКСнинг тўла ҳуқуқли аъзосига айлангани бежиз эмас. Ва, албатта, БРИКСда иштирок этиш бу мамлакат учун янги улкан имкониятлар очади. Шунинг учун мен Африканинг ўзи африкаликлар учун ўзини йўқотмаслигига аминман ва африкаликларнинг ўзлари доимо ўз тақдирларини ҳал қиладилар.Мен сизга, азиз Дмитрий Константинович, сизнинг жамоангиз, коллективингиз, ушбу ажойиб лойиҳа учун миннатдорчилик билдирмоқчи эдим. Жуда муҳим, жуда зарур. Бугун биз ҳақиқатан ҳам нафақат Россия-Эфиопия ҳамкорлигида, балки Россия-Африка ҳамкорлигида ҳам янги саҳифа очмоқдамиз, чунки африкаликларнинг объектив маълумотга бўлган талаби борлиги тўғри. Улар сохта нарсаларга осонликча ишонишмайди.Ва бу ерда Sputnik таҳририяти кўринишидаги бундай кучли ахборот ресурсининг пайдо бўлиши, менимча, бутун Африкага катта таъсир кўрсатади. Ва сиз доимо объектив маълумотлар, холис маълумотлар, тасдиқланган, ҳалол ва керак бўлса, танқидий маълумотлар билан боғланасиз. Менимча, бу сиз айтган масалаларни илгари суришда катта ёрдам беради.Ва шундай бўлдики, биз бу марказни, эҳтимол, рамзий маънода очмоқдамиз: 1898 йил 17 февралда Россия ва Эфиопия ўртасида дипломатик муносабатлар ўрнатилган, яъни 127 йил олдин. Ва бу Россия дипломатик муносабатлар ўрнатган биринчи Африка давлати эди. Ва биз янги имкониятлар учун шундай кенг ахборот майдонини очамиз.
африка
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
эфиопия sputnik студияси африка "россия сегодня" медиа гуруҳи бош директори дмитрий киселёв федерация кенгаши раиси валентина матвиенко
эфиопия sputnik студияси африка "россия сегодня" медиа гуруҳи бош директори дмитрий киселёв федерация кенгаши раиси валентина матвиенко
ТОШКЕНТ, 20 фев — Sputnik. Африка давлатлари Россия билан ҳамкорликни ривожлантиришдан жуда манфаатдор, у аллақачон ўз мевасини бермоқда, қитъанинг улкан салоҳияти, кўплаб ресурслари ва мустақиллигини амалга оширган давлатлар мавжуд. Бу ҳақда Sputnik агентлигига берган интервьюсида Россия Федерация Кенгаши раиси Валентина Матвиенко
маълум қилди. Суҳбат чоршанба куни Эфиопияда очилган Sputnik студиясида "Россия сегодня" медиа гуруҳи бош директори Дмитрий Киселёв томонидан олиб борилди.
— Валентина Ивановна, Ғарб давлатлари ўзларининг демократия тушунчаларини дунёга сингдирмоқда. Россия ва Африка парламентлари ўртасидаги ҳамкорлик Африка мамлакатлари суверенитети ва маданий ривожланиш йўлини танлаган мамлакатларнинг ўзига хослигини сақлашга қандай ҳисса қўшиши мумкин?
— Менимча, демократияни мажбурлаш — аллақачон эскирган штамплар. Моҳиятан, Ғарб ўзининг бостириш, ўз иродасига бўйсундириш сиёсатини олиб бормоқда, у ҳар қандай давлатнинг суверен ҳуқуқларини, қонунчилигини, конституциясини, анъаналарини, маданиятини ҳисобга олмаган ҳолда, фақат ўзининг миллий манфаатларини кўзлаб, қаттиққўллик билан олиб бормоқда. Улар, таъбир жоиз бўлса, демократия ниқоби остида, у ёки бу давлат қандай ривожланиши керак, деб ўйлашларини қатъий юклашади, баъзан ниқобланишади.
Ва бу сценарийлар шунчаки даҳшатли, биз яқинда Грузия, Руминия, Молдовани кузатдик, улар Африкада ҳам худди шундай ишларни қилишмоқда, албатта, Африка давлатларига Россия билан ҳамкорлик қилиш тақиқланган бир пайтда, бошқа тақиқлар, чекловлар ҳам бўлади, лекин ишонаманки, бугунги кунда булар, биласизки, улардан узоқлашиб бораётган гегемонликни ушлаб қолишга уринишлар ва объектив тарихий жараёнларни тан олишни истамасликдир.
Дунё кўп қутбли тузилма, бошқалар қатори Африка халқларининг манфаатларини ҳисобга оладиган адолатли дунё сари фаол ҳаракат қилмоқда. Менимча, Африка бу кўп қутбли дунёнинг муҳим устунларидан бири бўлади ва шундай, чунки улар жуда тез ва фаол ривожланмоқда, Африка қитъаси улкан салоҳиятга, улкан минерал ресурсларга, қазилмаларга эга.
Энг муҳими, бу ўз мустақиллигини англаб етган ва бу мустақиллик учун катта бадал тўлаган уйғонган давлатдир. Ва ҳеч ким уларни бу йўлдан қайтара олмайди. Агар Африка мамлакатлари ҳақида гапирадиган бўлсак, мен қаерга борсам ҳам, кимни учратсам ҳам, биласизми, улар сақланиб қолган, гарчи авлод аллақачон ўзгарган бўлса ҳам, уларнинг мустақиллиги учун курашда ёрдам берган бизнинг мамлакатимиз, кейин Совет Иттифоқи, ёш мустақил суверен давлатларнинг шаклланишига ёрдам бергани ҳақида яхши хотирани сақлаб қолишган.
Бепул, ҳеч қандай шарт-шароитсиз, Ғарбдан фарқли ўлароқ, ҳеч қандай фойдасиз ёрдам бериб, заводлар, мактаблар, йўллар қуришга ёрдам беришди ва улар буни эслашади ва бу улар учун органик даражада, ишончим комилки, улар бу хотирага ҳеч қачон хиёнат қилишмайди ва улар Россия билан ҳамкорликни ривожлантиришдан жуда манфаатдор.
Ҳозир бизда, мен айтган бўлардим, Россия ва Африка давлатлари ўртасидаги ҳамкорликни ривожлантиришда ўзига хос уйғониш даври бор ва у ўз самарасини бермоқда. Яқинда нашр этилган демократия ҳақида гапирганда, USAID нима қилгани, шу жумладан Африка мамлакатларига сохат ёрдам ҳақида маълумот олди. Зеро, мамлакатимиз бу каби ёндашувларнинг зарарли экани, қўпорувчилик фаолияти, терроризмнинг авж олиши ҳақида бир неча бор, халқаро майдонларда гапирган. Бутун жаҳон оммавий ахборот воситалари, “бу Россия пропагандаси, Кремль пропагандаси”, дейишган.
Огоҳлантиришларимиз моҳиятан ўз тасдиғини топди, бу агентлик инсонпарварлик ёрдами, қўллаб-қувватлаш, очлик, қашшоқлик ва касалликларга қарши кураш билан шуғулланмади. У ерда номақбул ҳокимиятларни ағдариш, давлат тўнтаришлари, рангли инқилоблар аниқ ва мақсадли молиялаштирилди. Ўйлайманки, энди давлатларнинг мутлақ кўпчилиги бепул тушлик деган нарса йўқлигини тўлиқ англаб етади ва ҳушёрликни икки баробар оширади. Парламент аъзолари нима қилиши мумкинлиги ҳақида гап кетганда, парламентарийлар кўп иш қила олади.
Россия тажрибасидан келиб чиққан ҳолда, Федерация Кенгашида мамлакатимиз ишларига ташқи аралашувнинг олдини олиш учун махсус сенаторлик комиссияси мавжуд.
Биз, Федерал Ассамблея, USAID ва бошқа шунга ўхшаш тузилмалардан ёрдам олган тузилмаларнинг ҳаракатларига тўсқинлик қилувчи жуда ваколатли қонунчиликни ишлаб чиқдик. Биз уларни тақиқлаганимиз йўқ, биз уларни шунчаки тоза сув томон олиб чиқдик. Кимдан оласиз, қанча оласиз ва қандай мақсадларда оласиз? Ва дарҳол бундай тузилмалар сони кескин камайди. Ўйлайманки, ушбу тузилманинг моҳияти очилгандан сўнг, “эркин”, “мустақил”, ўта қарам бўлган нодавлат, нотижорат ташкилотларининг бу ҳаракати йўқ бўлиб кетади.
Гарчи мен содда одам бўлмасам ҳам, ўйлайманки, “чуқур давлат” бундай ҳаракатларни рад этиши даргумон. Шунчаки, балки у Давлат департаменти назорати остида бўлар, балки бошқариладиган бўлар, номини ҳам айтмоқчи бўлмаган, молиялаштирилган нарсаларга пул сарфланмайди.
Лекин биз эҳтиёткорлигимизни сусайтирмаслигимиз керак. Шундай қилиб, биз бундай фаолиятга, давлат суверен ишларига аралашишга чек қўйиш бўйича тажрибамизни бошқа парламентларга ўтказамиз, алмашамиз, бу нимага олиб келганини айтамиз. Ва бир қатор давлатлар аллақачон шунга ўхшаш қонунларни қабул қилган.
Грузияда нима содир бўлганига қаранг, улар шунчаки давлатни, ўз суверенитетини ҳимоя қилишни хоҳлашди. Хорижий агентлар ҳақидаги қонунга қандай норозилик билдирилмоқда? Бунинг моҳиятига кўра ёмон нарса йўқ. Бундай қонун АҚШда кўп йиллардан бери амалда бўлганини кўп марта айтган эдик. Баъзиларга бу ном ёқмайди, лекин аслида бу тўғри.
Улар қандай ҳаракат қилишди, чунки улар мамлакат ҳаётига бундай ноқонуний, қўпол аралашиш йўлини тўсиб қўйишларини тушунишди. Биз эса ҳамма билан мулоқотга очиқмиз, ишонинг, санкцияларга қарамай, учрашувларимиз, мулоқотларимиз, парламент мулоқотларимиз сони камайгани йўқ. Аксинча, биз жуда қизғин мулоқот олиб бормоқдамиз. Ва кўпчилик буларнинг ҳеч бирини билмаслигимизни айтади. Бу ахборот соҳасида монополиядир.
— Ҳақиқатан ҳам уларнинг кўзларини очмоқдасиз.
— Ҳа, биз бу ҳақда ҳеч қандай маълумотга эга эмасмиз, бизда фақат битта манбадан маълумот бор, дейишади.
— Валентина Ивановна, Эфиопия 1935 йилда италян фашизми ҳужуми остига тушган ва фашизимдан халос бўлган биринчи давлат бўлди. Энди Эфиопия БМТ Бош Ассамблеясида нацизмни улуғлашга қарши Россия резолюциясини қўллаб-қувватлади. Африканинг бошқа давлатлари ҳам ушбу резолюцияни қўллаб-қувватлади. Сизнингча, Африка дунёдаги антифашистик курашнинг янги марказига айланиши мумкинми? Ахир ҳозир нацизм ва фашизм бош кўтармоқда.
— Биласизми, менимча, бу ерда қандайдир марказлар яратиш ёки кимнидир тайинлашнинг ҳожати йўқдек туюлади. Фашизмнинг инсониятга қарши мафкура эканлигини, бизнинг асримизда цивилизациялашган жамиятда фашизм бўлиши мумкин эмаслигини имкон қадар кўпроқ мамлакатлар англаб етиши муҳим. Ва шундай бўлади. Россия ва бошқа бир қатор мамлакатларнинг нацизмни улуғлашни тақиқлаш тўғрисидаги резолюциясини кўплаб давлатлар шунчаки қўллаб-қувватлагани йўқ, неонацизм таҳдидини кўриб, кўпроқ давлатлар бунга қарши исён ҳам кўтармоқда.
Африка мамлакатларига келсак, менимча, улар генетик даражада мустамлакачилик йилларида бошидан кечирган ҳамма нарсадан кейин у ёки бу миллатни камситувчи ҳар қандай мафкурага, геноцидга қарши — ва шунинг учун улар антифашистлар эканлигига ва ҳар доим бунга овоз беришлари тасодиф эмас.
Дарҳақиқат, бугунги кунда бир қатор мамлакатларда содир бўлаётган воқеалар ташвиш уйғотмай қолмайди. Биз нацистлар мафкураси Украинада нималарга олиб келганини кўриб турибмиз. Бу мамлакат бошига тушган даҳшатли фожианинг бошланиши эди. Россия эса ҳар доим фашистик мафкурани рад этишда барча соғлом кучларни, барча илғор давлатларни бирлаштиришда давом этади.
— Валентина Ивановна, сиз Эфиопияда, араб бўлмаган Африкада очилган ушбу студиядаги, бизнинг ваколатхонамиздаги биринчи меҳмонимизсиз. Бироқ, биз Африкада узоқ вақт ишлаяпмиз ва Ғарбнинг бизнинг фаолиятимизга тўсқинлик қилишга уринишларига қарамай, одамлар қанчалик очиқ, улар бизга қанчалик самимий ва муқобил маълумотларга қанчалик қизиқишларини кўриб турибмиз. Санкциялар, таъқиблар ва бошқалар. Бу қизиқишни эса ҳатто ОАВ, манбаларимиз нуқтаи назаридан ҳам кўрамиз. Бу, албатта, ўсиб бормоқда. Сизнингча, Ғарб ниҳоят Африкани йўқотдими? Улар бу ерда қилган хатоларини тан олишга тайёрми? Хатолар ва жиноятлар.
— Ҳа, хатолар сиз буни юмшоқ қилиб айтингиз. Охирги саволдан бошлайлик. Албатта, Ғарб баъзан тавба қилади, лекин амалда эмас, сўзда. Уларнинг мустамлакачилик йилларида содир этган оғир жиноятлари, ресурсларни сўндиришлари, маҳаллий аҳолининг қул меҳнатидан фойдаланишлари, маданий-тарихий қадриятларни четга олиб чиқишлари, шунчаки ҳақиқий жиноят содир этишлари учун жавобгарликка тортилишини истамайди.
Биласизми, юриспруденцияда шундай тушунча бор — амалда пушаймон бўлиш. Менимча, Африка давлатлари амалда пушаймон бўлиш ва бу қайғу, барча қийинчиликлар учун тўлашни талаб қилишлари керак.
— Компенсация, содда қилиб айтганда.
— Бу давлатлар амалга оширган компенсациялар. Ва шуни айтмоқчиманки, бу мавзу кўпинча турли халқаро майдонларда кўтарилади. Бу адолатли бўларди, тўғри бўларди. Ғарб Африкани йўқотганига келсак, биласизми, саволнинг ўзида бир жиҳат бор, Ғарбнинг Африкага қандайдир ҳуқуқи бор. Йўқ, уларнинг Африкага алоҳида ҳуқуқи йўқ. Африкаликларнинг ўзлари Африкани йўқотмасликлари, ўзларининг ривожланиш йўлларини мустақил равишда белгилашда давом этишлари, шу йўлни танлашлари, ўз суверенитети, мустақиллигини сақлаб қолишлари муҳимдир. Ва аслида, бу содир бўлаётган нарса, чунки улар озодлик учун жуда катта нарх тўлашди. Ва улар учун бу жуда ўзига хос нарса, бу уларнинг мустақиллиги, улар учун бу алоҳида қадрият.
Шу сабабли, Ғарбнинг Африкадан фойда олишни давом эттириш учун қандайдир тарзда Африкага қайтишга уринишлари энди тўхтатилмоқда ва уларни алдашнинг иложи йўқ, бунга куч йўқ ва ким билан ҳамкорлик қилишни африкаликларнинг ўзлари ҳал қилишади.
Мана қаранг, биз Эфиопиядамиз — барча халқаро ва минтақавий масалалар бўйича ўз позициясига эга бўлган, ўз позициясини аниқ ҳимоя қиладиган мутлақо суверен давлат ва бу Африка қитъасидаги етакчи давлат бўлишга даъвогарлик қилаётган давлатдир. Бу Африканинг дипломатик пойтахти, у Африка Иттифоқининг штаб-квартираси ва бу мамлакат жадал ривожланаётгани ва мустақил, мувозанатли, оқилона сиёсатини эгаллаши билан Эфиопия тобора кўпроқ нуфузли, дунёда нуфузли давлатга айланиб бормоқда.
БРИКСнинг тўла ҳуқуқли аъзосига айлангани бежиз эмас. Ва, албатта, БРИКСда иштирок этиш бу мамлакат учун янги улкан имкониятлар очади. Шунинг учун мен Африканинг ўзи африкаликлар учун ўзини йўқотмаслигига аминман ва африкаликларнинг ўзлари доимо ўз тақдирларини ҳал қиладилар.
Мен сизга, азиз Дмитрий Константинович, сизнинг жамоангиз, коллективингиз, ушбу ажойиб лойиҳа учун миннатдорчилик билдирмоқчи эдим. Жуда муҳим, жуда зарур. Бугун биз ҳақиқатан ҳам нафақат Россия-Эфиопия ҳамкорлигида, балки Россия-Африка ҳамкорлигида ҳам янги саҳифа очмоқдамиз, чунки африкаликларнинг объектив маълумотга бўлган талаби борлиги тўғри. Улар сохта нарсаларга осонликча ишонишмайди.
Ва бу ерда Sputnik таҳририяти кўринишидаги бундай кучли ахборот ресурсининг пайдо бўлиши, менимча, бутун Африкага катта таъсир кўрсатади. Ва сиз доимо объектив маълумотлар, холис маълумотлар, тасдиқланган, ҳалол ва керак бўлса, танқидий маълумотлар билан боғланасиз. Менимча, бу сиз айтган масалаларни илгари суришда катта ёрдам беради.
Ва шундай бўлдики, биз бу марказни, эҳтимол, рамзий маънода очмоқдамиз: 1898 йил 17 февралда Россия ва Эфиопия ўртасида дипломатик муносабатлар ўрнатилган, яъни 127 йил олдин. Ва бу Россия дипломатик муносабатлар ўрнатган биринчи Африка давлати эди. Ва биз янги имкониятлар учун шундай кенг ахборот майдонини очамиз.
