https://sputniknews.uz/20241229/putin-davr-muhim-47385289.html
Путин даври: энг муҳими ҳали олдинда
Путин даври: энг муҳими ҳали олдинда
Sputnik Ўзбекистон
Украина учун кураш ўйлагандан ҳам қийинроқ ва мураккаброқ бўлиб чиқди. 29.12.2024, Sputnik Ўзбекистон
2024-12-29T20:34+0500
2024-12-29T20:34+0500
2024-12-29T20:34+0500
колумнистлар
россия
владимир путин
украина
ғарб
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e8/0c/1d/47382592_0:0:768:432_1920x0_80_0_0_d8e9584074989fae5a27ccc37ac3e524.jpg
Путин даврига чорак аср бўлди. Бу 1999 йил 31 декабрда, Янги йил байрами арафасида давлат раҳбари Борис Елцин саккиз йиллик ҳукмронлигини якунлаган қарори билан, ҳеч бўлмаганда, кўплаб жиддий хатолари ва алданишларини қисман тўлдиргандан бошланди: у нафақат тўғри, балки тарихий танлов қилди — у ҳокимиятни Владимир Путинга топширди. Ўша пайтда ҳеч ким Путин даврининг вақтини ҳам, кўламини ҳам билмас эди — ва унинг президентлиги Россия тарихида айнан бир давр бўлиши эҳтимолига кам одам ишонарди, деб ёзмоқда РИА Новости колумнисти Пётр Акопов.Бироқ, Путин шунчаки жиддий ва узоқ вақт келмади — у бир вақтнинг ўзида иккита энг муҳим вазифани уддалай олди. Давлатнинг кейинги парчаланишини тўхтатиш — ахир, "кичик Россия" нинг парчаланиши давом этиши эҳтимоли, яъни Россия Федерацияси жуда юқори бўлиб қолди — ва бу нафақат Шимолий Кавказдаги уруш, балки пойтахт олигархларининг амбициялари ва минтақавий элитанинг умумий кайфияти эди: биринчилари ўзларини мамлакатдаги ҳақиқий ҳокимият деб ҳисоблашди ва давлат аппаратини уларнинг таъсирига бўйсундириш жараёнини якунлашни хоҳлашди; иккинчиси эса олигархларга қарам бўлиб қолган марказий ҳукуматдан ишончлироқ масофани босиб ўтишни, ўз ҳуқуқларини ва ўз ҳудудларини босқинчи олигархларнинг босқинчилигидан ҳимоя қилишни хоҳларди.Бу икки кучнинг ҳаракатлари Россияни ичкаридан ларзага келтирди ва мамлакатни амалда конфедерацияга айлантиришга ўтиш билан якунланиши мумкин эди, бунда минтақаларнинг ўзбошимчалиги ва мустақиллиги ҳукумат ва Кремлнинг олигар элитага қарамлиги билан бирлаштирилади. Келажакда бу мамлакатнинг бир неча минтақавий блокларга парчаланишига ёки олигархик диктатуранинг ўрнатилишига олиб келади, бунда мамлакатнинг ҳақиқий эгалари вазирлар ва президентларни алмаштириб, халқ фикрини манипуляция қилишади.Россия (Россия Федерацияси шаклида ҳам, қисман ҳам) Ғарб тузилмаларига ва Ғарб таъсири орбитасига барча воситалар билан тортишди — аслида овоз бериш ҳуқуқига эга бўлмаган кичик шерик сифатида. Чунки олигархлар табақаси нафақат космополит, балки асосан ғарбпараст эди.Путин бу тенденцияни шунчаки тўхтатиб қўймади. У бу сунъий (миллий манфаатлар ва тарихимиз қонунларига зид бўлгани учун) воқеалар ривожини ўзгартирди. Ҳокимият вертикалини тиклаб, олигархияни сиёсий таъсирдан маҳрум қилиб, у Россия ҳаракатининг йўналишини ўзгартирди — ва Россия Федерациясининг қулаши хавфи йўқолди.Аммо СССР, яъни Буюк Россия парчаланганидан кейин пайдо бўлган муаммолар ва қийинчиликлар йўқолмади — бу ерда Путин ҳам ҳаракат йўналишини ўзгартиришга муваффақ бўлди. Россия иккита муаммога дуч келди: биз умуман постсовет маконини ва хусусан Украинани йўқотдик. Украинани умуман алоҳида давлат деб ҳисоблаш мумкин эмас — улар бир халқнинг иккита давлати эди. Бундан ташқари, у ёки бу шаклда - Россия ва Белоруссия иттифоқи давлати, Евроосиё иттифоқи ёки тўлиқ бирлашиш тимсолида қайта бирлашишга маҳкум давлатлар.Аммо Ғарбнинг сиёсати ҳам, Украина элитасининг кўпчилигининг (тўлиқ олигархик) ҳис-туйғулари ҳам Россия энди Украинани "Европа томонидан ўғирланишидан" тинч йўл билан ушлаб туролмаслигига олиб келди: Незалежнаянинг Европа Иттифоқига, кейин эса НАТОга қўшилиши бир халқнинг икки давлатининг реинтеграциясига чек қўяди. Шундай қилиб, Қрим, кейин эса махсус ҳарбий операция бошланиши.Украина учун кураш ўйлагандан ҳам қийинроқ ва мураккаброқ бўлиб чиқди. Шу жумладан, бу вақтга келиб у қисман Россияга қарши бўлган эди. Бироқ, асосан биродарлик урушининг фожиаси — қувонч, фойда ва атлантикачиларнинг фаол қўллаб-қувватлаши билан — Россия Украинани тарк эта олмаслигини, бунинг учун ҳеч қандай "Украина муаммоси" мавжуд эмаслигини кўрсата олмаслигини ва Ғарбга: "Украинани ўзингизга олинг" деб айтолмаслигини инкор этмайди.Бу бутун Россия тарихи учун фалокат бўлар эди — 1991 йилдаги фожиадан ҳам каттароқ фалокат. Путин, албатта, бунга йўл қўядиган одам эмас. 1991 йилдан кейин омон қолган мамлакатнинг қулашини тўхтатиб, талон-тарож қилинган ерларни қайта тиклашни бошлаган Путин аллақачон Россия тарихида ўзига хос ўринни эгаллаб олди. Аммо унинг ҳиссаси бу билан чекланиб қолмайди – буларнинг барчаси замирида унинг Россияни ўзини-ўзи етарли цивилизация, рус халқининг уйи деб билиши ётади, уни мустаҳкамлаш ва ривожлантириш керак.Аммо миллатлараро, лекин моҳиятан антимиллий элита - олигархик, сиёсий, маданий элита мавжуд бўлганда халқни ҳақиқий қутқариб бўлмайди. Россияни уларнинг ҳокимиятидан озод қилиш Путиннинг иккита асосий вазифасини ҳал қилиши билан бевосита боғлиқ ва бу ҳали тугамаган, чунки янги - чинакам миллий элитани шакллантириш жараёни эндигина давом этмоқда.Чорак аср — ҳисоб-китоб қилиш вақти эмас. Путин нафақат 2036 йилгача президент бўлиб қолиши мумкин, балки унинг даври давом этади ва Худо унга берган умр шунчалик давом этади. Унинг Россиядаги хизмати шунча йиллар давом этади.
украина
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
колумнистлар, россия, владимир путин, украина, ғарб
колумнистлар, россия, владимир путин, украина, ғарб
Путин даври: энг муҳими ҳали олдинда
Украина учун кураш ўйлагандан ҳам қийинроқ ва мураккаброқ бўлиб чиқди.
Путин даврига чорак аср бўлди. Бу 1999 йил 31 декабрда, Янги йил байрами арафасида давлат раҳбари Борис Елцин саккиз йиллик ҳукмронлигини якунлаган қарори билан, ҳеч бўлмаганда, кўплаб жиддий хатолари ва алданишларини қисман тўлдиргандан бошланди: у нафақат тўғри, балки тарихий танлов қилди — у ҳокимиятни Владимир Путинга топширди. Ўша пайтда ҳеч ким Путин даврининг вақтини ҳам, кўламини ҳам билмас эди — ва унинг президентлиги Россия тарихида айнан бир давр бўлиши эҳтимолига кам одам ишонарди, деб ёзмоқда
РИА Новости колумнисти Пётр Акопов.
Бироқ, Путин шунчаки жиддий ва узоқ вақт келмади — у бир вақтнинг ўзида иккита энг муҳим вазифани уддалай олди. Давлатнинг кейинги парчаланишини тўхтатиш — ахир, "кичик Россия" нинг парчаланиши давом этиши эҳтимоли, яъни Россия Федерацияси жуда юқори бўлиб қолди — ва бу нафақат Шимолий Кавказдаги уруш, балки пойтахт олигархларининг амбициялари ва минтақавий элитанинг умумий кайфияти эди: биринчилари ўзларини мамлакатдаги ҳақиқий ҳокимият деб ҳисоблашди ва давлат аппаратини уларнинг таъсирига бўйсундириш жараёнини якунлашни хоҳлашди; иккинчиси эса олигархларга қарам бўлиб қолган марказий ҳукуматдан ишончлироқ масофани босиб ўтишни, ўз ҳуқуқларини ва ўз ҳудудларини босқинчи олигархларнинг босқинчилигидан ҳимоя қилишни хоҳларди.
Бу икки кучнинг ҳаракатлари Россияни ичкаридан ларзага келтирди ва мамлакатни амалда конфедерацияга айлантиришга ўтиш билан якунланиши мумкин эди, бунда минтақаларнинг ўзбошимчалиги ва мустақиллиги ҳукумат ва Кремлнинг олигар элитага қарамлиги билан бирлаштирилади. Келажакда бу мамлакатнинг бир неча минтақавий блокларга парчаланишига ёки олигархик диктатуранинг ўрнатилишига олиб келади, бунда мамлакатнинг ҳақиқий эгалари вазирлар ва президентларни алмаштириб, халқ фикрини манипуляция қилишади.
Россия (Россия Федерацияси шаклида ҳам, қисман ҳам) Ғарб тузилмаларига ва Ғарб таъсири орбитасига барча воситалар билан тортишди — аслида овоз бериш ҳуқуқига эга бўлмаган кичик шерик сифатида. Чунки олигархлар табақаси нафақат космополит, балки асосан ғарбпараст эди.
Путин бу тенденцияни шунчаки тўхтатиб қўймади. У бу сунъий (миллий манфаатлар ва тарихимиз қонунларига зид бўлгани учун) воқеалар ривожини ўзгартирди. Ҳокимият вертикалини тиклаб, олигархияни сиёсий таъсирдан маҳрум қилиб, у Россия ҳаракатининг йўналишини ўзгартирди — ва Россия Федерациясининг қулаши хавфи йўқолди.
Аммо СССР, яъни Буюк Россия парчаланганидан кейин пайдо бўлган муаммолар ва қийинчиликлар йўқолмади — бу ерда Путин ҳам ҳаракат йўналишини ўзгартиришга муваффақ бўлди. Россия иккита муаммога дуч келди: биз умуман постсовет маконини ва хусусан Украинани йўқотдик. Украинани умуман алоҳида давлат деб ҳисоблаш мумкин эмас — улар бир халқнинг иккита давлати эди. Бундан ташқари, у ёки бу шаклда - Россия ва Белоруссия иттифоқи давлати, Евроосиё иттифоқи ёки тўлиқ бирлашиш тимсолида қайта бирлашишга маҳкум давлатлар.
Аммо Ғарбнинг сиёсати ҳам, Украина элитасининг кўпчилигининг (тўлиқ олигархик) ҳис-туйғулари ҳам Россия энди Украинани "Европа томонидан ўғирланишидан" тинч йўл билан ушлаб туролмаслигига олиб келди: Незалежнаянинг Европа Иттифоқига, кейин эса НАТОга қўшилиши бир халқнинг икки давлатининг реинтеграциясига чек қўяди. Шундай қилиб, Қрим, кейин эса махсус ҳарбий операция бошланиши.
Украина учун кураш ўйлагандан ҳам қийинроқ ва мураккаброқ бўлиб чиқди. Шу жумладан, бу вақтга келиб у қисман Россияга қарши бўлган эди. Бироқ, асосан биродарлик урушининг фожиаси — қувонч, фойда ва атлантикачиларнинг фаол қўллаб-қувватлаши билан — Россия Украинани тарк эта олмаслигини, бунинг учун ҳеч қандай "Украина муаммоси" мавжуд эмаслигини кўрсата олмаслигини ва Ғарбга: "Украинани ўзингизга олинг" деб айтолмаслигини инкор этмайди.
Бу бутун Россия тарихи учун фалокат бўлар эди — 1991 йилдаги фожиадан ҳам каттароқ фалокат. Путин, албатта, бунга йўл қўядиган одам эмас. 1991 йилдан кейин омон қолган мамлакатнинг қулашини тўхтатиб, талон-тарож қилинган ерларни қайта тиклашни бошлаган Путин аллақачон Россия тарихида ўзига хос ўринни эгаллаб олди. Аммо унинг ҳиссаси бу билан чекланиб қолмайди – буларнинг барчаси замирида унинг Россияни ўзини-ўзи етарли цивилизация, рус халқининг уйи деб билиши ётади, уни мустаҳкамлаш ва ривожлантириш керак.
Аммо миллатлараро, лекин моҳиятан антимиллий элита - олигархик, сиёсий, маданий элита мавжуд бўлганда халқни ҳақиқий қутқариб бўлмайди. Россияни уларнинг ҳокимиятидан озод қилиш Путиннинг иккита асосий вазифасини ҳал қилиши билан бевосита боғлиқ ва бу ҳали тугамаган, чунки янги - чинакам миллий элитани шакллантириш жараёни эндигина давом этмоқда.
Чорак аср — ҳисоб-китоб қилиш вақти эмас. Путин нафақат 2036 йилгача президент бўлиб қолиши мумкин, балки унинг даври давом этади ва Худо унга берган умр шунчалик давом этади. Унинг Россиядаги хизмати шунча йиллар давом этади.
