Тошкент музейи – тарихий меросни ўрганиш, маданий алмашув ва ўзини англаш маскани. Музейни зиёрат қилиш ҳар бир инсонга ўз тарихини чуқурроқ англаш, Тошкентнинг Шарқ цивилизациясининг энг қадимий марказларидан бири сифатидаги аҳамиятини ҳис қилиш имконини беради.
Тошкент музейи шунчаки экспонатлар тўплами эмас, балки қадим замонлардан тортиб ХIХ аср охиригача Тошкент воҳасининг бой тарихини акс эттирган ҳақиқий маданий-тарихий мерос хазинасидир. Қадимги тош давриМузейнинг биринчи бўлими тош асрига бағишланган. Aрхеологик топилмалар, асбоблар ва қоятош расмлари келтирилган бўлиб, улар Тошкент ҳудудидаги ибтидоий инсоннинг ҳаёти ҳақида тасаввур беради. Кўлбулоқ ва Оби-Раҳмат манзилгоҳларидан топилган меҳнат қуроллари ушбу минтақанинг инсоният цивилизацияси шаклланишидаги аҳамиятини таъкидлайди.Бронза ва темир асри Кейинги бўлим кеч бронза асри ва эрта темир асрини (милоддан аввалги ХII-IV асрлар) қамраб олади. Бу пайтда Тошкент воҳаси Буюк Ипак йўлидаги транзит савдо марказига айланди. Мингўрик каби қадимий аҳоли пунктлари ҳунармандчилик ва маданият тараққий этаётган Тошкентнинг келажаги учун асос бўлиб хизмат қилади. Антик давр ва илк ўрта асрларда ЧочАнтик даврга бағишланган бўлимда (милоддан аввалги III аср – милодий IV асрлар) Тошкентнинг йирик шаҳар маркази сифатида шаклланиши кўриб чиқилади. Мингўрик кўҳна шаҳри Тошкент ҳудудидаги антик ҳамда илк ўрта аср даврининг энг йирик археологик ёдгорликларидан бири, Тошкентнинг қадимий ядроси ҳисобланган. Бу даврдаги яна бир қадимги шаҳар қаторига Қанқа шаҳрини киритиш мумкин. Қанқа шаҳри – Чоч воҳасининг энг катта ва энг қадимги шаҳри ҳисобланади.Ривожланган ўрта асрларда ТошкентIX асрда Шош узил-кесил Араб халифалиги таркибига кирди. Ёзма манбалар ҳамда нумизматик материалларга қараганда, пойтахт илгаригидек Шош ва Мадинат аш-Шош деб аталарди. IX-X асрларга оид араб ёзма манбаларида унинг яна бир номи Бинкат тарзида тилга олинган. Бинкат – йирик маъмурий ва савдо ҳунармандчилик маркази бўлиб, сув билан яхши таъминланган.Тошкент ХVI-ХIХ асрларда Музей кўргазмаси Тошкентнинг йирик ҳунармандчилик ва савдо марказига айланган XVI-XIX асрларни ҳам қамраб олади. Маҳаллий ҳунармандларнинг юқори маҳоратини намойиш қилувчи заргарлик буюмлари, мато ва кулолчиликнинг ноёб намуналари мавжуд. Aрхитектура ёдгорликлари ва маданий мерос Музей ХV-ХVI асрларда қурилган мақбара, масжид ва мадрасалар каби Тошкент меъморий ёдгорликларига ҳам эътибор қаратади. Ушбу биноларнинг фотосуратлари ва моделлари ташриф буюрувчиларга шаҳарнинг меъморий кўринишини ва унинг маънавий меросини яхши тушунишга имкон беради. Хулоса Тошкент музейи нафақат тарихий меросни ўрганиш маскани, балки маданий алмашинув ва ўз-ўзини англаш майдонидир. Бу шахснинг ўзига хослиги ва маданий мероси билан фахрланишни шакллантиришда муҳим роль ўйнайди. Музейга ташриф ҳар бир кишига ўз халқининг келиб чиқиши ва тарихини яхшироқ тушуниш, шунингдек, Тошкентнинг Шарқ тамаддунининг энг қадимий марказларидан бири сифатидаги аҳамиятини англаш имконини беради.
Тошкент музейи – тарихий меросни ўрганиш, маданий алмашув ва ўзини англаш маскани. Музейни зиёрат қилиш ҳар бир инсонга ўз тарихини чуқурроқ англаш, Тошкентнинг Шарқ цивилизациясининг энг қадимий марказларидан бири сифатидаги аҳамиятини ҳис қилиш имконини беради.
Тошкент музейи шунчаки экспонатлар тўплами эмас, балки қадим замонлардан тортиб ХIХ аср охиригача Тошкент воҳасининг бой тарихини акс эттирган ҳақиқий маданий-тарихий мерос хазинасидир.
Қадимги тош даври
Музейнинг биринчи бўлими тош асрига бағишланган. Aрхеологик топилмалар, асбоблар ва қоятош расмлари келтирилган бўлиб, улар Тошкент ҳудудидаги ибтидоий инсоннинг ҳаёти ҳақида тасаввур беради. Кўлбулоқ ва Оби-Раҳмат манзилгоҳларидан топилган меҳнат қуроллари ушбу минтақанинг инсоният цивилизацияси шаклланишидаги аҳамиятини таъкидлайди.
Бронза ва темир асри
Кейинги бўлим кеч бронза асри ва эрта темир асрини (милоддан аввалги ХII-IV асрлар) қамраб олади. Бу пайтда Тошкент воҳаси Буюк Ипак йўлидаги транзит савдо марказига айланди. Мингўрик каби қадимий аҳоли пунктлари ҳунармандчилик ва маданият тараққий этаётган Тошкентнинг келажаги учун асос бўлиб хизмат қилади.
Антик давр ва илк ўрта асрларда Чоч
Антик даврга бағишланган бўлимда (милоддан аввалги III аср – милодий IV асрлар) Тошкентнинг йирик шаҳар маркази сифатида шаклланиши кўриб чиқилади. Мингўрик кўҳна шаҳри Тошкент ҳудудидаги антик ҳамда илк ўрта аср даврининг энг йирик археологик ёдгорликларидан бири, Тошкентнинг қадимий ядроси ҳисобланган. Бу даврдаги яна бир қадимги шаҳар қаторига Қанқа шаҳрини киритиш мумкин. Қанқа шаҳри – Чоч воҳасининг энг катта ва энг қадимги шаҳри ҳисобланади.
Ривожланган ўрта асрларда Тошкент
IX асрда Шош узил-кесил Араб халифалиги таркибига кирди. Ёзма манбалар ҳамда нумизматик материалларга қараганда, пойтахт илгаригидек Шош ва Мадинат аш-Шош деб аталарди. IX-X асрларга оид араб ёзма манбаларида унинг яна бир номи Бинкат тарзида тилга олинган. Бинкат – йирик маъмурий ва савдо ҳунармандчилик маркази бўлиб, сув билан яхши таъминланган.
Тошкент ХVI-ХIХ асрларда
Музей кўргазмаси Тошкентнинг йирик ҳунармандчилик ва савдо марказига айланган XVI-XIX асрларни ҳам қамраб олади. Маҳаллий ҳунармандларнинг юқори маҳоратини намойиш қилувчи заргарлик буюмлари, мато ва кулолчиликнинг ноёб намуналари мавжуд.
Aрхитектура ёдгорликлари ва маданий мерос
Музей ХV-ХVI асрларда қурилган мақбара, масжид ва мадрасалар каби Тошкент меъморий ёдгорликларига ҳам эътибор қаратади. Ушбу биноларнинг фотосуратлари ва моделлари ташриф буюрувчиларга шаҳарнинг меъморий кўринишини ва унинг маънавий меросини яхши тушунишга имкон беради.
Хулоса
Тошкент музейи нафақат тарихий меросни ўрганиш маскани, балки маданий алмашинув ва ўз-ўзини англаш майдонидир. Бу шахснинг ўзига хослиги ва маданий мероси билан фахрланишни шакллантиришда муҳим роль ўйнайди. Музейга ташриф ҳар бир кишига ўз халқининг келиб чиқиши ва тарихини яхшироқ тушуниш, шунингдек, Тошкентнинг Шарқ тамаддунининг энг қадимий марказларидан бири сифатидаги аҳамиятини англаш имконини беради.
!["Обдаста" ва "дастшуй" - таҳорат анжомлари. XX аср боши - Sputnik Ўзбекистон](https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e8/0a/18/46294529_0:0:1478:985_600x0_80_0_1_94f31e193ee699a3ffbed76393a5184b.jpg ""Обдаста" ва "дастшуй" - таҳорат анжомлари. XX аср боши")
