https://sputniknews.uz/20240812/amerika-atom-yolgon-45140396.html
Американинг атом ёлғонлари
Американинг атом ёлғонлари
Sputnik Ўзбекистон
Бу дунёда ўзгармас ҳодисалар мавжуд. Оқаётган сув, қуёш чиқиши ва Қўшма Штатлар Россияни уран ёқилғисидан воз кечиб, қандай қилиб вайрон қилаётганини чексиз... 12.08.2024, Sputnik Ўзбекистон
2024-08-12T19:00+0500
2024-08-12T19:00+0500
2024-08-12T19:00+0500
колумнистлар
ақш
россия
уран
вашингтон
росатом
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e8/08/0c/45140715_0:5:1280:725_1920x0_80_0_0_8319233e986162c8b78b1d4caf4c3758.jpg
Яқинда Вашингтон, узоқ давом этган буришиш ва сиёсий зигзаглардан сўнг, ўз санкциялари билан қаттиқ мағлуб бўлган ғазабланган Европа жамоатчилигининг босими остида бойитилган уранни импорт қилишни тақиқловчи қонунни қабул қилишга мажбур бўлди.Табиийки, голливуд йўлакларида одатдагидек, бу Россияни йўқ қилиш доирасидаги қаттиқ қадам сифатида тақдим этилди, аммо қонунчилик ҳужжати матнини биринчи ўқишда ҳам мантиқий саволлар туғилди. Масалан, нима учун агар бошқа алтернатива бўлмаса ва бу мамлакатнинг энергия хавфсизлигини хавф остига қўйса қонунда Қўшма Штатлар ўз қонунини эътиборсиз қолдириб, Россия уранини сотиб олишда давом этиши мумкинлиги ҳақида алоҳида банд бор.Орзулар фабрикасини бежиз тилга олганимиз йўқ, чунки у нафақат миллиардлаб одамларнинг онгини бошқаради, балки кўп жиҳатдан замонавий Америка сиёсатининг асосини ташкил этди. Мисол учун, Россия атом саноатига қарши санкциялар эълон қилинган пайтда Вашингтон ғурур билан таъминотни алмаштириш ва ўзининг уран ишлаб чиқаришини жонлантириш учун деярли уч миллиард доллар ажратилаётганини эълон қилди.Катта пул. Жорий йилнинг биринчи чораги охирида америкалик энергетиклар бор-йўғи уч ой ичида улар радиоактив руда қазиб олишни рекорд даражага кўтаришгани ва биринчи чоракда ўтган йилга нисбатан кўпроқ қазиб олишгани ҳақида хабар беришди. Баёнот ва сўзлар барча даҳшатли демократик оммавий ахборот воситалари томонидан Россия харитаси атрофида ғолибона хоровод уюштиришди.Тўғри, негадир улар ҳеч бўлмаганда расмий коммюнике остидаги чизиқни қазишни унутишди, чунки улар икки томчи сув сингари Киевнинг бир хил ғалабали алоқаларига ўхшайди. Ва улар аниқ воқелик билан жуда кам умумийликка эга.Гап шундаки, Вашингтон уч "ярд" долларнинг ўта муваффақиятли ривожланиши ҳақида хабар бераётганда, негадир у паст таянч эффекти деб аталадиган нарсадан фойдаланишини эслатишни унутади. Чунки қайд этилган биринчи чорак давомида 70 минг пудга яқин уран оксиди (нормал қийматларда 34 тонна) қазиб олинди. Ва ҳамма нарса яхшидек, фақат 2015 йилда америкалик кончилар беш миллион фунт, 1983 йилда эса 43 миллион фунт тўлашди. Сўз билан айтганда - қирқ уч миллион етмиш минг.Қўшма Штатлар тинч ядро саноатининг таназзулга учраганлиги нуқтаи назаридан бутун Ғарб энергетикасининг умумий стандарти сифатида Оғирликлар ва ўлчовлар уйига киритилиши мумкин.Бугунги кунга келиб, Қўшма Штатларда 28 штат бўйлаб тарқалган 54 та атом электр станциясида умумий ўрнатилган қуввати 94,7 гигаватт бўлган 94 та ядро реакторлари ишлайди. Баъзи бир муаммо шундаки, Америка атом электр станцияларининг ўртача ёши ишончли тарзда қирқ беш ёшдан ошади ва баъзи кекса одамларнинг ишлаш муддати саксон йилгача узайтирилди. Бу ҳам рекорд, аммо дунёда ҳеч бир "тувак" бундай иш стажи билан нафақага чиқмаган. Ҳали жисмонан яшамай ва нафақага чиқиш учун барча даъвогарлар белгиланган муддатдан анча олдин зарар йўлидан чиқариб юборилди. Албатта, эҳтимол, бир кун келиб Америка ўзининг технологик ваколатларини тиклайди ва яна ўзини ҳам молиявий, ҳам ресурс билан таъминлай бошлайди.Баъзи бир қийинчилик шундаки, Қўшма Штатлар ўзини сайёрадаги энг технологик давлат сифатида кўрсатиб, узоқ вақтдан бери барча аниқ кўринишларида постиндустриал жамиятни қурмоқда. Яъни, ишлаб чиқаришни учинчи мамлакатларга ўтказиш билан, мунтазам гендер оғишларини тадқиқ қилиш фойдасига мураккаб илмий-техник таълим кластерини йўқ қилиш, тажрибали кадрларнинг "ерда" амалиёт мавжудлиги билан қариши.Айнан мана шу атайлаб танланган тарихий йўналиш самараси ўлароқ, бугунги кунда дунёдаги уран изотопларини ажратиш қувватининг 43 фоизи Россия ҳудудида жойлашган. Ўтган чорак аср давомида бу саноатни деярли нолдан қурган Хитой яна ўн олти фоиз билан ҳақли равишда фахрланади.Европа Иттифоқи қувватининг атиги саккиз фоизини ташкил қилади. Халқаро энергетика агентлиги веб-сайтидаги тўлиқ таҳрирланган статистик маълумотларга мурожаат қилсак ҳам, АҚШ уран ёқилғисининг 20 фоизини тўғридан-тўғри Россиядан импорт қилади. 27 фоизи уран рудаси заҳиралари кам бўлган ва келгуси ўн йилликларда камайиши кутилаётган Канададан келади. Яна йигирма бештаси Қозоғистондан келтирилади. Айни дамда биз Ғарб тарғиботининг мўрт кристалини йўқ қилмаслик учун онгли равишда оғзимизга сув тўплаймиз. Биз уларга ачинишимиз учун эмас, балки кейинчалик сюрприз янада сахийроқ бўлиши учун.Ва бу ерда биз суҳбатимизнинг асосийсига келдик. Россия ва АҚШ ўртасидаги ўзаро савдо кичик. Ўтган йил давомида бизнинг хориждаги сотувларимиз 4,5 миллиард долларни ташкил этди (бир йил олдин 14,5 миллиард), америкаликлар бизга 597 миллион долларлик товар ва хизматларни сотдилар (бир йил аввал 1,6 миллиард). Яъни, биз геосиёсий коммунални ўзаро розилик билан тарк этмоқдамиз ва ҳеч ким бундан фожиали афсусланмайди.Ягона фарқ шундаки, худди шу энергетика секторининг муҳим ҳудудларида Россия, улар айтганидек, уйғонмасдан ўзини таъминлайди ва америкаликлар бунинг учун жуда кўп меҳнат қилишлари керак.Агар кимдир бизнинг суҳбатимизнинг асосий ғояси Россиянинг стратегик душманларини ва умуман бутун дунёни қандай озиқлантириши ҳақида ўйлаган бўлса, биз сизни хафа қилишга шошиламиз. Москва тарихий тартиб-интизом ва обрў-эътибор туфайли ўзининг барча шартномаларини, жумладан, Европага газ ва АҚШга уран етказиб бериш бўйича келишувларни синчковлик билан бажаради. Бу заифлик ёки очкўзлик эмас, бу бизнес интизоми — бу умумий ишончлилик деб аталади.Бу ерда пул ҳатто иккинчи даражали ҳам эмас, чунки Москва уран етказиб беришдан космик даражада пул ишламайди. Аммо буларнинг барчасини кўплаб давлатлар кўрмоқда. Айниқса, уран ёқилғисини ишлаб чиқариш, етказиб бериш ва утилизация қилишни ўз ичига олган ўз атом электр станцияларини қуриш ёки модернизация қилиш учун алоқага киришган.Агар кимдир унутган бўлса, яқинда Алексей Лихачёв "Росатом" барча ядровий энергияга муҳтож бўлган ўн бир давлат билан шартнома имзолаганини эслатиб ўтди. Атрофдагиларни Россия билан ҳар қандай ҳамкорликдан воз кечишга мажбурлаётган давлатлар, гарчи бу иқтисодиёт ёки энергетиканинг қулаши билан боғлиқ бўлса ҳам, ҳар қадамда ўзларига истиснолар қўяди.Вашингтон ўз сиёсатини "Фақат мен билан ишланг, акс ҳолда мен сизни йўқ қиламан" тамойили асосида қуради, Россия эса, аксинча, "мен билан ва сизга фойда келтирадиган ҳар бир киши билан савдо қилинг" белгиси остида ҳаммани таклиф қилади. БРИКС ва ШҲТдаги навбатга қараганда, бу формула бироз жозибадорроқ.
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Сергей Савчук
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/965/18/9651892_32:0:179:147_100x100_80_0_0_05fbcbbf454957c33a463c0efd300626.jpg
Сергей Савчук
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/965/18/9651892_32:0:179:147_100x100_80_0_0_05fbcbbf454957c33a463c0efd300626.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Сергей Савчук
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/965/18/9651892_32:0:179:147_100x100_80_0_0_05fbcbbf454957c33a463c0efd300626.jpg
колумнистлар, ақш, россия, уран, вашингтон, росатом
колумнистлар, ақш, россия, уран, вашингтон, росатом
Американинг атом ёлғонлари
Бу дунёда ўзгармас ҳодисалар мавжуд. Оқаётган сув, қуёш чиқиши ва Қўшма Штатлар Россияни уран ёқилғисидан воз кечиб, қандай қилиб вайрон қилаётганини чексиз томоша қилиш мумкин.
Яқинда Вашингтон, узоқ давом этган буришиш ва сиёсий зигзаглардан сўнг, ўз санкциялари билан қаттиқ мағлуб бўлган ғазабланган Европа жамоатчилигининг босими остида бойитилган уранни импорт қилишни тақиқловчи қонунни қабул қилишга мажбур бўлди.
Табиийки, голливуд йўлакларида одатдагидек, бу Россияни йўқ қилиш доирасидаги қаттиқ қадам сифатида тақдим этилди, аммо қонунчилик ҳужжати матнини биринчи ўқишда ҳам мантиқий саволлар туғилди. Масалан, нима учун агар бошқа алтернатива бўлмаса ва бу мамлакатнинг энергия хавфсизлигини хавф остига қўйса қонунда Қўшма Штатлар ўз қонунини эътиборсиз қолдириб, Россия уранини сотиб олишда давом этиши мумкинлиги ҳақида алоҳида банд бор.
Орзулар фабрикасини бежиз тилга олганимиз йўқ, чунки у нафақат миллиардлаб одамларнинг онгини бошқаради, балки кўп жиҳатдан замонавий Америка сиёсатининг асосини ташкил этди. Мисол учун, Россия атом саноатига қарши санкциялар эълон қилинган пайтда Вашингтон ғурур билан таъминотни алмаштириш ва ўзининг уран ишлаб чиқаришини жонлантириш учун деярли уч миллиард доллар ажратилаётганини эълон қилди.
Катта пул. Жорий йилнинг биринчи чораги охирида америкалик энергетиклар бор-йўғи уч ой ичида улар радиоактив руда қазиб олишни рекорд даражага кўтаришгани ва биринчи чоракда ўтган йилга нисбатан кўпроқ қазиб олишгани ҳақида хабар беришди. Баёнот ва сўзлар барча даҳшатли демократик оммавий ахборот воситалари томонидан Россия харитаси атрофида ғолибона хоровод уюштиришди.
Тўғри, негадир улар ҳеч бўлмаганда расмий коммюнике остидаги чизиқни қазишни унутишди, чунки улар икки томчи сув сингари Киевнинг бир хил ғалабали алоқаларига ўхшайди. Ва улар аниқ воқелик билан жуда кам умумийликка эга.
Гап шундаки, Вашингтон уч "ярд" долларнинг ўта муваффақиятли ривожланиши ҳақида хабар бераётганда, негадир у паст таянч эффекти деб аталадиган нарсадан фойдаланишини эслатишни унутади. Чунки қайд этилган биринчи чорак давомида 70 минг пудга яқин уран оксиди (нормал қийматларда 34 тонна) қазиб олинди. Ва ҳамма нарса яхшидек, фақат 2015 йилда америкалик кончилар беш миллион фунт, 1983 йилда эса 43 миллион фунт тўлашди. Сўз билан айтганда - қирқ уч миллион етмиш минг.
Қўшма Штатлар тинч ядро саноатининг таназзулга учраганлиги нуқтаи назаридан бутун Ғарб энергетикасининг умумий стандарти сифатида Оғирликлар ва ўлчовлар уйига киритилиши мумкин.
Бугунги кунга келиб, Қўшма Штатларда 28 штат бўйлаб тарқалган 54 та атом электр станциясида умумий ўрнатилган қуввати 94,7 гигаватт бўлган 94 та ядро реакторлари ишлайди. Баъзи бир муаммо шундаки, Америка атом электр станцияларининг ўртача ёши ишончли тарзда қирқ беш ёшдан ошади ва баъзи кекса одамларнинг ишлаш муддати саксон йилгача узайтирилди. Бу ҳам рекорд, аммо дунёда ҳеч бир "тувак" бундай иш стажи билан нафақага чиқмаган. Ҳали жисмонан яшамай ва нафақага чиқиш учун барча даъвогарлар белгиланган муддатдан анча олдин зарар йўлидан чиқариб юборилди. Албатта, эҳтимол, бир кун келиб Америка ўзининг технологик ваколатларини тиклайди ва яна ўзини ҳам молиявий, ҳам ресурс билан таъминлай бошлайди.
Баъзи бир қийинчилик шундаки, Қўшма Штатлар ўзини сайёрадаги энг технологик давлат сифатида кўрсатиб, узоқ вақтдан бери барча аниқ кўринишларида постиндустриал жамиятни қурмоқда. Яъни, ишлаб чиқаришни учинчи мамлакатларга ўтказиш билан, мунтазам гендер оғишларини тадқиқ қилиш фойдасига мураккаб илмий-техник таълим кластерини йўқ қилиш, тажрибали кадрларнинг "ерда" амалиёт мавжудлиги билан қариши.
Айнан мана шу атайлаб танланган тарихий йўналиш самараси ўлароқ, бугунги кунда дунёдаги уран изотопларини ажратиш қувватининг 43 фоизи Россия ҳудудида жойлашган. Ўтган чорак аср давомида бу саноатни деярли нолдан қурган Хитой яна ўн олти фоиз билан ҳақли равишда фахрланади.
Европа Иттифоқи қувватининг атиги саккиз фоизини ташкил қилади. Халқаро энергетика агентлиги веб-сайтидаги тўлиқ таҳрирланган статистик маълумотларга мурожаат қилсак ҳам, АҚШ уран ёқилғисининг 20 фоизини тўғридан-тўғри Россиядан импорт қилади. 27 фоизи уран рудаси заҳиралари кам бўлган ва келгуси ўн йилликларда камайиши кутилаётган Канададан келади. Яна йигирма бештаси Қозоғистондан келтирилади. Айни дамда биз Ғарб тарғиботининг мўрт кристалини йўқ қилмаслик учун онгли равишда оғзимизга сув тўплаймиз. Биз уларга ачинишимиз учун эмас, балки кейинчалик сюрприз янада сахийроқ бўлиши учун.
Ва бу ерда биз суҳбатимизнинг асосийсига келдик. Россия ва АҚШ ўртасидаги ўзаро савдо кичик. Ўтган йил давомида бизнинг хориждаги сотувларимиз 4,5 миллиард долларни ташкил этди (бир йил олдин 14,5 миллиард), америкаликлар бизга 597 миллион долларлик товар ва хизматларни сотдилар (бир йил аввал 1,6 миллиард). Яъни, биз геосиёсий коммунални ўзаро розилик билан тарк этмоқдамиз ва ҳеч ким бундан фожиали афсусланмайди.
Ягона фарқ шундаки, худди шу энергетика секторининг муҳим ҳудудларида Россия, улар айтганидек, уйғонмасдан ўзини таъминлайди ва америкаликлар бунинг учун жуда кўп меҳнат қилишлари керак.
Агар кимдир бизнинг суҳбатимизнинг асосий ғояси Россиянинг стратегик душманларини ва умуман бутун дунёни қандай озиқлантириши ҳақида ўйлаган бўлса, биз сизни хафа қилишга шошиламиз. Москва тарихий тартиб-интизом ва обрў-эътибор туфайли ўзининг барча шартномаларини, жумладан, Европага газ ва АҚШга уран етказиб бериш бўйича келишувларни синчковлик билан бажаради. Бу заифлик ёки очкўзлик эмас, бу бизнес интизоми — бу умумий ишончлилик деб аталади.
Бу ерда пул ҳатто иккинчи даражали ҳам эмас, чунки Москва уран етказиб беришдан космик даражада пул ишламайди. Аммо буларнинг барчасини кўплаб давлатлар кўрмоқда. Айниқса, уран ёқилғисини ишлаб чиқариш, етказиб бериш ва утилизация қилишни ўз ичига олган ўз атом электр станцияларини қуриш ёки модернизация қилиш учун алоқага киришган.
Агар кимдир унутган бўлса, яқинда Алексей Лихачёв "Росатом" барча ядровий энергияга муҳтож бўлган ўн бир давлат билан шартнома имзолаганини эслатиб ўтди. Атрофдагиларни Россия билан ҳар қандай ҳамкорликдан воз кечишга мажбурлаётган давлатлар, гарчи бу иқтисодиёт ёки энергетиканинг қулаши билан боғлиқ бўлса ҳам, ҳар қадамда ўзларига истиснолар қўяди.
Вашингтон ўз сиёсатини "Фақат мен билан ишланг, акс ҳолда мен сизни йўқ қиламан" тамойили асосида қуради, Россия эса, аксинча, "мен билан ва сизга фойда келтирадиган ҳар бир киши билан савдо қилинг" белгиси остида ҳаммани таклиф қилади. БРИКС ва ШҲТдаги навбатга қараганда, бу формула бироз жозибадорроқ.
