https://sputniknews.uz/20240212/rossiya-birinchi-dronlar-urushi-tarix-galaba-42456487.html
Россия биринчи дронлар уруши тарихида ғалаба қозонмоқда
Россия биринчи дронлар уруши тарихида ғалаба қозонмоқда
Sputnik Ўзбекистон
Тарихда Украинада дронларнинг биринчи оммавий қўлланилиши аллақачон бир нечта муҳим хулосалар чиқаришга имкон беради.
2024-02-12T20:00+0500
2024-02-12T20:00+0500
2024-02-12T20:00+0500
колумнистлар
россия
дрон
россия мудофаа вазирлиги
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/0c/06/41417385_0:157:2795:1729_1920x0_80_0_0_b03584f6a98af75e758b31c277eacdd8.jpg
Тарихда Украинада дронларнинг биринчи оммавий қўлланилиши аллақачон бир нечта муҳим хулосалар чиқаришга имкон беради.Биринчи хулоса. Жанг майдони "шаффоф" бўлмоқда — яъни ҳар квадрат километрга учувчисиз самолётларнинг мавжуд зичлиги билан маълум бир нуқтада яширинча захираларни тўплаш ва кутилмаган маневрни амалга ошириш мумкин эмас — масалан, оммавий ҳужум.Биз бунинг мисолларини 2023 йилнинг ёзида Украина Қуролли Кучларининг муваффақиятсиз қарши ҳужуми пайтида, Россия Қуролли Кучлари фаол ҳаракат қилиб, тўпланган душман кучларини тор-мор этган ва йўқ қилганда кўрдик.Иккинчи хулоса. Қарор қабул қилиш тезлиги катталик билан ошди. Баъзи маълумотларга кўра, "мақсадни аниқлаш - мағлубият тўғрисида қарор қабул қилиш — мақсадни йўқотиш" занжири энди бир ёки икки дақиқадан ошмайди ва бу вақт қисқаради.Бу шуни англатадики, маълумотни узатиш ва ниҳоят жанговар буйруқни олиш учун ўнлаб йиллар давом этган алгоритмлар нафақат эскирган, балки тўғридан-тўғри душман қўлига ўтади, бу соҳадаги қўмондонлар учун қарор қабул қилиш алгоритмларини зудлик билан янгилаш ва демократлаштириш ва қарор қабул қилиш ваколатини индивидуал аскарга ўтказиш зарурлигини таъкидлайди.Учинчи хулоса. Дронлар урушни демократиклаштирди. Бу шуни англатадики, ҳар бир киши жанговар дрон оператори бўлиши мумкин — нафақат жанговар аскар, балки кўнгилли ва фуқаро ҳам. Бу шунингдек, дрон операторлари энди хандақларда бўла олмайди, балки фронт чизиғидан ўнлаб километр узоқликда жанговар топшириқларни самарали бажара олади.Тўртинчи хулоса. Дронлар рақамли ва ёнғин устунлигини зарарсизлантириши мумкин. Дизайни ва бошқаруви оддий арзон дронлар "алмаштириш" учун жуда мос келади, бунда минг долларлик дрон ўнлаб миллион долларлик нишонга тегиши мумкин.Бешинчи хулоса. Дронлар ўзларининг йўқотишларини минималлаштиради ва бошқаларникини оширади.Юқорида айтиб ўтилганидек, дрон оператори кўпинча узоқда ва нисбатан хавфсиз бўлиши мумкин, унинг "жонивори" эса ўлим ва ҳалокатга олиб келади.Баъзи манбаларга кўра, ҳозирги вақтда Украина Қуролли Кучлари ва Россия Қуролли Кучларининг (одамлар ва техника) йўқотишлари аллақачон 75 фоизни ташкил этади. Украина Россия билан "дрон урушига" олдиндан тайёргарлик кўра бошлади ва можаронинг дастлабки даврида бу соҳада устунликка эга эди. Аммо, Ғарб манбаларига кўра, 2023 йил ноябридан бери Россиянинг учувчисиз учоқларининг душман қўшинларига берган зарбалари сони Украина Қуролли кучларининг тегишли кўрсаткичларидан ошиб кетган.Душманнинг хатолари ва шахсий муваффақиятларидан тезда сабоқ олиб (бунда биз учун шармандали нарса йўқ), рус армияси ҳар куни орқа томондан самовий армияни қурмоқда.Россия Мудофаа вазирлиги раҳбари Сергей Шойгунинг сўзларига кўра, ҳозирда барча турдаги дронларнинг кетма-кет (ва оммавий) линияси тезлаштирилган суръатларда – ўта кичикдан тортиб то оғир ҳужумгача шакллантирилмоқда.Бир неча кун олдин Бош вазир ўринбосари, Саноат ва савдо вазирлиги раҳбари Денис Мантуров World Defense Show Бутунжаҳон мудофаа кўргазмасида шундай деди: Россия яқин уч йил ичида Учувчисиз учиш аппаратларни ривожлантириш ва ишлаб чиқариш учун юз миллиард рубль ажратишни режалаштирмоқда, бу бизнинг қўшинларимизда янги "юз минглаб" FPV-дронлари ва "ўн минглаб" оғир дронларни англатади.2024 йилнинг иккинчи ярмида Новосибирск вилоятида С-70 “Охотник”оғир ҳужумчи дронларини серияли ишлаб чиқариш бошланади. Жорий йилда "Ростех" “Калашников” концерни томонидан ишлаб чиқарилган миниатюрали дронларни жангчилар жиҳозларига киритишни режалаштирмоқда. Украина Қуролли Кучлари ҳарбий техникасининг кўп қисмини ташкил этувчи афсонавий "Ланцет”нинг характеристикалари ва тиражлари яхшиланмоқда. Татаристонда олти минг "Герань-2" дрон ишлаб чиқарадиган завод қурилиши якунланди, бу эса Киевда ҳам, Ғарбда ҳам ваҳима уйғотмоқда.Украина Қуролли кучлари Ҳарбий-ҳаво кучлари қўмондонлиги вакили Юрий Игнатнинг сўзларига кўра, бизнинг дронимиз ўнлаб марта зарба берилган бўлса ҳам, ажойиб даражада бардошли: "Агар у элакка ўхшаса ҳам, у барибир нишонга қараб учади, ҳаммаси шу."Дронлар ташаббусининг Россия қуролли кучларига якуний ўтиш вақти шу йилнинг январь ойида, Украина қўмондонлигининг маълумотларига кўра, бир неча ҳафта ичида Россия учувчисиз учоқлари томонидан урилган Украина Қуролли Кучлари аскарлари сони 30 фоизга ошди. Шундан сўнг дарҳол Ғарбнинг таниқли Foreign Affairs нашрида "Украина дрон урушида мағлуб бўлмоқда деган мақола чоп этилди: Киев Россия билан технологик фарқни қандай камайтириши мумкин”.Мақола муаллифи — Google компаниясининг собиқ бош директори Эрик Шмидт, у ҳозирда АҚШ ҳукуматига сунъий интеллект ва янги технологиялар бўйича консалтинг хизматларини кўрсатувчи Special Competitive Studies Project (SCSP) таҳлил марказига раҳбарлик қилади. Шмидт шундай ёзади: “Россия дронлар ишлаб чиқариш бўйича Украинадан ўзиб кетди, ойига тахминан юз минг дона ишлаб чиқарди, балки Украина Қуролли Кучларида ўхшаши йўқ дронларга ҳам эга.Украина стартаплари ва корхоналари кечаю кундуз ишлаб, Россиянинг электрон урушига қарши тура оладиган дронларни ишлаб чиқаришга ҳаракат қилмоқда. Шунга қарамай (Ғарб Украинага бу соҳада максимал имкониятларни тақдим этганига қарамай) коллектив Ғарб Россиядан йиллар ортда қолди”.Шмидтнинг сўзларини Newsweek, PBS ва ABC нашрлари Россия Қуролли Кучлари ойига ўн мингга яқин Украина дронларини уриб туширмоқда ва бостирмоқда дея тасдиқламоқда. Гарчи Россия учувчисиз ўсиш оғриқларини енгиб, ташаббусни ўз қўлига олган бўлса-да, бўшашишга ҳали эрта ва умуман қабул қилиб бўлмайди.Киев режими учувчисиз сомонларга ёпишиб олиб, "Дрон Армияси" дастурини эълон қилди, унинг доирасида миллион кишилик учувчисиз ҳаво флоти яқинда Россияга қарши ҳаракатланиши керак. Буюк Британия “тарихдаги энг катта учувчисиз учоқлар партиясини” Украинага топширишини айтди. Зеленский Украина Қуролли Кучларида қўшинларнинг алоҳида бўлинмаси – учувчисиз тизим кучларини ташкил этиш тўғрисида фармон чиқарди.Душманларимизнинг артиллерия ва ракеталардаги улкан устунлигимизни дронлар билан қоплаш истагини эътиборсиз қолдириб бўлмайди: ўтган йилнинг бошида Украинада бор-йўғи еттита маҳаллий дрон ишлаб чиқарувчи компания бор эди, аммо бугунги кунда уларнинг камида саксонтаси бор.Владимир Путин бизнинг армиямиз содир бўлаётган ўзгаришларга тез ва муносиб жавоб бериши кераклигини тез ва аниқ таъкидлади. Бу эса тўлиқ ҳарбий учувчисиз бошқарув соҳасига тааллуқлидир, бу ерда кўпикли учувчисиз самолётлар қўшинлари душман зирҳли армадаларини тўхтатиш ва йўқ қилишга қодир.Ҳарбийларимиз, муҳандисларимиз, олимларимиз, ишлаб чиқариш ходимлари буни жуда яхши тушунишади — бу бизнинг осмондаги ғалабамиз ердаги якуний ва қайтариб бўлмайдиган ғалабани ҳам англатади.
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2024
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
россия дронлар уруши ғалаба украина россия қуролли кучлари украина қуролли кучлари мудофаа вазирлиги раҳбари сергей шойгу с-70 “охотник”оғир ҳужумчи дронлари
россия дронлар уруши ғалаба украина россия қуролли кучлари украина қуролли кучлари мудофаа вазирлиги раҳбари сергей шойгу с-70 “охотник”оғир ҳужумчи дронлари
Россия биринчи дронлар уруши тарихида ғалаба қозонмоқда
Кўп асрлик қуруқликдаги ерларни босиб олиш стратегияси бизнинг кўз ўнгимизда жанг майдони устидаги осмонда ҳукмронлик қилиш учун шиддатли рақобатга айланди - бу барча этакчи мутахассисларнинг фикрига кўра, тарихий бурилиш нуқтасидир.
Тарихда Украинада дронларнинг биринчи оммавий қўлланилиши аллақачон бир нечта муҳим хулосалар чиқаришга имкон беради.
Биринчи хулоса. Жанг майдони "шаффоф" бўлмоқда — яъни ҳар квадрат километрга учувчисиз самолётларнинг мавжуд зичлиги билан маълум бир нуқтада яширинча захираларни тўплаш ва кутилмаган маневрни амалга ошириш мумкин эмас — масалан, оммавий ҳужум.
Биз бунинг мисолларини 2023 йилнинг ёзида Украина Қуролли Кучларининг муваффақиятсиз қарши ҳужуми пайтида, Россия Қуролли Кучлари фаол ҳаракат қилиб, тўпланган душман кучларини тор-мор этган ва йўқ қилганда кўрдик.
Иккинчи хулоса. Қарор қабул қилиш тезлиги катталик билан ошди. Баъзи маълумотларга кўра, "мақсадни аниқлаш - мағлубият тўғрисида қарор қабул қилиш — мақсадни йўқотиш" занжири энди бир ёки икки дақиқадан ошмайди ва бу вақт қисқаради.
Бу шуни англатадики, маълумотни узатиш ва ниҳоят жанговар буйруқни олиш учун ўнлаб йиллар давом этган алгоритмлар нафақат эскирган, балки тўғридан-тўғри душман қўлига ўтади, бу соҳадаги қўмондонлар учун қарор қабул қилиш алгоритмларини зудлик билан янгилаш ва демократлаштириш ва қарор қабул қилиш ваколатини индивидуал аскарга ўтказиш зарурлигини таъкидлайди.
Учинчи хулоса. Дронлар урушни демократиклаштирди. Бу шуни англатадики, ҳар бир киши жанговар дрон оператори бўлиши мумкин — нафақат жанговар аскар, балки кўнгилли ва фуқаро ҳам. Бу шунингдек, дрон операторлари энди хандақларда бўла олмайди, балки фронт чизиғидан ўнлаб километр узоқликда жанговар топшириқларни самарали бажара олади.
Тўртинчи хулоса. Дронлар рақамли ва ёнғин устунлигини зарарсизлантириши мумкин. Дизайни ва бошқаруви оддий арзон дронлар "алмаштириш" учун жуда мос келади, бунда минг долларлик дрон ўнлаб миллион долларлик нишонга тегиши мумкин.
Бешинчи хулоса. Дронлар ўзларининг йўқотишларини минималлаштиради ва бошқаларникини оширади.
Юқорида айтиб ўтилганидек, дрон оператори кўпинча узоқда ва нисбатан хавфсиз бўлиши мумкин, унинг "жонивори" эса ўлим ва ҳалокатга олиб келади.
Баъзи манбаларга кўра, ҳозирги вақтда Украина Қуролли Кучлари ва Россия Қуролли Кучларининг (одамлар ва техника) йўқотишлари аллақачон 75 фоизни ташкил этади. Украина Россия билан "дрон урушига" олдиндан тайёргарлик кўра бошлади ва можаронинг дастлабки даврида бу соҳада устунликка эга эди. Аммо, Ғарб манбаларига кўра, 2023 йил ноябридан бери Россиянинг учувчисиз учоқларининг душман қўшинларига берган зарбалари сони Украина Қуролли кучларининг тегишли кўрсаткичларидан ошиб кетган.
Душманнинг хатолари ва шахсий муваффақиятларидан тезда сабоқ олиб (бунда биз учун шармандали нарса йўқ), рус армияси ҳар куни орқа томондан самовий армияни қурмоқда.
Россия Мудофаа вазирлиги раҳбари Сергей Шойгунинг сўзларига кўра, ҳозирда барча турдаги дронларнинг кетма-кет (ва оммавий) линияси тезлаштирилган суръатларда – ўта кичикдан тортиб то оғир ҳужумгача шакллантирилмоқда.
Бир неча кун олдин Бош вазир ўринбосари, Саноат ва савдо вазирлиги раҳбари Денис Мантуров World Defense Show Бутунжаҳон мудофаа кўргазмасида шундай деди: Россия яқин уч йил ичида Учувчисиз учиш аппаратларни ривожлантириш ва ишлаб чиқариш учун юз миллиард рубль ажратишни режалаштирмоқда, бу бизнинг қўшинларимизда янги "юз минглаб" FPV-дронлари ва "ўн минглаб" оғир дронларни англатади.
2024 йилнинг иккинчи ярмида Новосибирск вилоятида С-70 “Охотник”оғир ҳужумчи дронларини серияли ишлаб чиқариш бошланади. Жорий йилда "Ростех" “Калашников” концерни томонидан ишлаб чиқарилган миниатюрали дронларни жангчилар жиҳозларига киритишни режалаштирмоқда. Украина Қуролли Кучлари ҳарбий техникасининг кўп қисмини ташкил этувчи афсонавий "Ланцет”нинг характеристикалари ва тиражлари яхшиланмоқда. Татаристонда олти минг "Герань-2" дрон ишлаб чиқарадиган завод қурилиши якунланди, бу эса Киевда ҳам, Ғарбда ҳам ваҳима уйғотмоқда.
Украина Қуролли кучлари Ҳарбий-ҳаво кучлари қўмондонлиги вакили Юрий Игнатнинг сўзларига кўра, бизнинг дронимиз ўнлаб марта зарба берилган бўлса ҳам, ажойиб даражада бардошли: "Агар у элакка ўхшаса ҳам, у барибир нишонга қараб учади, ҳаммаси шу."
Дронлар ташаббусининг Россия қуролли кучларига якуний ўтиш вақти шу йилнинг январь ойида, Украина қўмондонлигининг маълумотларига кўра, бир неча ҳафта ичида Россия учувчисиз учоқлари томонидан урилган Украина Қуролли Кучлари аскарлари сони 30 фоизга ошди. Шундан сўнг дарҳол Ғарбнинг таниқли Foreign Affairs нашрида "Украина дрон урушида мағлуб бўлмоқда деган мақола чоп этилди: Киев Россия билан технологик фарқни қандай камайтириши мумкин”.
Мақола муаллифи — Google компаниясининг собиқ бош директори Эрик Шмидт, у ҳозирда АҚШ ҳукуматига сунъий интеллект ва янги технологиялар бўйича консалтинг хизматларини кўрсатувчи Special Competitive Studies Project (SCSP) таҳлил марказига раҳбарлик қилади. Шмидт шундай ёзади: “Россия дронлар ишлаб чиқариш бўйича Украинадан ўзиб кетди, ойига тахминан юз минг дона ишлаб чиқарди, балки Украина Қуролли Кучларида ўхшаши йўқ дронларга ҳам эга.
Украина стартаплари ва корхоналари кечаю кундуз ишлаб, Россиянинг электрон урушига қарши тура оладиган дронларни ишлаб чиқаришга ҳаракат қилмоқда. Шунга қарамай (Ғарб Украинага бу соҳада максимал имкониятларни тақдим этганига қарамай) коллектив Ғарб Россиядан йиллар ортда қолди”.
Шмидтнинг сўзларини Newsweek, PBS ва ABC нашрлари Россия Қуролли Кучлари ойига ўн мингга яқин Украина дронларини уриб туширмоқда ва бостирмоқда дея тасдиқламоқда. Гарчи Россия учувчисиз ўсиш оғриқларини енгиб, ташаббусни ўз қўлига олган бўлса-да, бўшашишга ҳали эрта ва умуман қабул қилиб бўлмайди.
Киев режими учувчисиз сомонларга ёпишиб олиб, "Дрон Армияси" дастурини эълон қилди, унинг доирасида миллион кишилик учувчисиз ҳаво флоти яқинда Россияга қарши ҳаракатланиши керак. Буюк Британия “тарихдаги энг катта учувчисиз учоқлар партиясини” Украинага топширишини айтди. Зеленский Украина Қуролли Кучларида қўшинларнинг алоҳида бўлинмаси – учувчисиз тизим кучларини ташкил этиш тўғрисида фармон чиқарди.
Душманларимизнинг артиллерия ва ракеталардаги улкан устунлигимизни дронлар билан қоплаш истагини эътиборсиз қолдириб бўлмайди: ўтган йилнинг бошида Украинада бор-йўғи еттита маҳаллий дрон ишлаб чиқарувчи компания бор эди, аммо бугунги кунда уларнинг камида саксонтаси бор.
Владимир Путин бизнинг армиямиз содир бўлаётган ўзгаришларга тез ва муносиб жавоб бериши кераклигини тез ва аниқ таъкидлади. Бу эса тўлиқ ҳарбий учувчисиз бошқарув соҳасига тааллуқлидир, бу ерда кўпикли учувчисиз самолётлар қўшинлари душман зирҳли армадаларини тўхтатиш ва йўқ қилишга қодир.
Ҳарбийларимиз, муҳандисларимиз, олимларимиз, ишлаб чиқариш ходимлари буни жуда яхши тушунишади — бу бизнинг осмондаги ғалабамиз ердаги якуний ва қайтариб бўлмайдиган ғалабани ҳам англатади.
