https://sputniknews.uz/20231206/maxsus-harbiy-operatsiya-zonasidagi-dronlar-inqilobi-dunyo-armiyalari-diqqat-markazida-41433488.html
Махсус ҳарбий операция зонасидаги дронлар инқилоби – дунё армиялари диққат марказида
Махсус ҳарбий операция зонасидаги дронлар инқилоби – дунё армиялари диққат марказида
Sputnik Ўзбекистон
Россиянинг Украинадаги махсус ҳарбий операцияси учувчисиз учиш аппаратларини яратиш, ишлаб чиқариш ва жанговар фойдаланиш соҳасидаги глобал инқилобни тезлаштирди.
2023-12-06T21:30+0500
2023-12-06T21:30+0500
2023-12-06T21:30+0500
колумнистлар
россия
украина
ақш
ғарб
қурол
қурол-яроғ
дрон
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/0c/06/41417385_0:157:2795:1729_1920x0_80_0_0_b03584f6a98af75e758b31c277eacdd8.jpg
Дронлар ҳарбий тактикани ва жанг майдонида ўқ отиш қуролларининг ўзаро таъсири характерини тезликда ўзгартирди. Иттифоқчилар ва душманлар Россиянинг янги дронлари ва кучайиб бораётган имкониятларини яқиндан ўрганмоқда. Кўпгина давлатлар, жумладан, АҚШ бу соҳадаги технологик бўшлиқни камайтиришга ҳаракат қилмоқда.5 декабрга ўтар кечаси Россия Федерацияси Қуролли Кучлари Украина Қуролли Кучларининг муҳим объектларига дронлар ёрдамида зарбалар берди. Киев режими назорати остидаги аксарият ҳудудларда ҳаво ҳужуми ҳақида огоҳлантириш эълон қилинди. Бир нечта “Герань”лар Винница вилоятидаги қўмондонлик пункти ва ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимлари, Николаев шимоли-ғарбидаги нишонлар, Одесса, Тернополь ва Львов вилоятларидаги “инфратузилма объектлари”, Хмельницкий вилояти Староконстантинов шаҳридаги аэродромга зарба беришди.Бугун Россиянинг “Ланцет” дрони нишонни автоматик аниқлаш тизимига эга бўлган зарбасибилан Днепрнинг ўнг қирғоғида, Херсон вилоятининг Кринки қишлоғи яқинида жойлашган Украина Қуролли Кучларининг алоқа база станциясини йўқ қилди. Махсус ҳарбий операция давомида сунъий интеллект элементларига эга юқори аниқликдаги “Ланцет” умумий қиймати 1 миллиард доллардан ортиқ бўлган 500 га яқин душман ҳарбий техникасини йўқ қилди.Жумладан, Германиянинг Leopard танклари, Швециянинг CV90/40 пиёда жанговар машиналари, Американинг Bradley пиёда жанговар машиналари, М777 гаубицалари ва М109 Paladin ўзиюрар қуроллари, Словакиянинг Zuzana 2 ўзиюрар қуроллари, Польшанинг Krab ўзиюрар қуроллари, IRIS-T, Avenger, Stormer HVM ва Krab зенит-ракета тизимлари. “Ланцет” камикадзе дрон иккинчи “уруш худоси” (артиллериядан кейин) мақомини олди.Россия қўшинлари барча турдаги дронлардан самарали фойдаланади. Дронлар сонининг ортиб бораётгани сифат жиҳатидан ўсишни, қўшинлар учун жанговар кучнинг янги даражасини - бугун ва келажакни таъминлайди. Россияда разведка, ҳужум, тактик, тезкор ва оператив-тактик дронларни ишлаб чиқариш учун ривожланган технологик база мавжуд.Дизайн бюролари ўртасида устуворлик ва Россия Мудофаа вазирлигининг буйруқлари ўртасида қизғин кураш кетмоқда, бу объектив равишда Россия мудофаа саноатига куч қўшади. Россия Федерацияси ҳукумати томонидан июнь ойида тасдиқланган учувчисиз авиацияни ривожлантириш стратегияси 2035 йилгача ҳар йили 200 минг донага қадар ҳужум ва бошқа дронларни ишлаб чиқаришнинг оптимистик истиқболини белгилайди.Бошқа томондан, Россиянинг юқори технологияли ҳаво ҳужумидан мудофаа тизими кучайтирилмоқда - 5 декабрга ўтар кечаси Украина Қуролли Кучларининг 35 та дронлари Азов денгизи усти ва Қримда йўқ қилинди. Украина армияси ўнлаб Ғарб “донор давлатлари” ёрдамида ҳар куни жанг майдонида 70 турдаги дронлар ва 20 дан ортиқ турдаги ўқ-дориларни қабул қилиб олади ва ишлатади. Ва шунга қарамай, Россия билан прокси урушида Пентагон ва НАТО дрон "инқирозини" бошдан кечирмоқда - Ғарбда рус дронларига қарши курашиш учун технология, ресурслар, ишлаб чиқариш линиялари ва салоҳият йўқ.Йилнинг энг яхши қуролиУчувчисиз технологиялар ва тактикани глобал ривожлантиришнинг асосий йўналишлари - жанговар куч, масофа, дронларнинг яширинлиги ва хавфсизлигини ошириш, сунъий интеллект элементларини қўшиш. Американинг “The New York Times” газетаси буни илмий фантастикага ўхшайди, деб ҳисоблайди: "Нишонларни мустақил равишда кузатиб борадиган ва ҳеч қандай инсон аралашувисиз уларни йўқ қилиш учун уча оладиган қотил роботлар тўдаси".Бироқ, Россия ҳақиқатда сунъий интеллектга эга бўлган ҳужумчи дронларни ишлаб чиқиш, ишлаб чиқариш ва жанговар фойдаланиш бўйича жаҳон етакчиси эканлигини даъво қилмоқда. Россиянинг “Ланцет”ини "Олимпиада чемпиони" ва намуна сифатида кўриш мумкин.“Ланцет”нинг асосий хусусиятлари - автоматик режимда фойдаланиш қулайлиги, ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимлари ва электрон уруш тизимларига қаршилик. Бошлашдан олдин оператор қидирув майдонини кўрсатади. Кейин дрон мустақил равишда зирҳли транспорт воситаларини, тўп артиллериясини ва душманнинг ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларини топади, пикап каби "кичик нарсаларга" эътибор бермайди. Янги авлод дронлари тўдаси ҳужум нишонларини автоматлаштирилган тарзда тарқатади. Комплекс турли манбалардан (объектлардан) координаталарни аниқлаш учун разведка, навигация ва алоқа модулини ўз ичига олади, бу “Ланцет”ни сунъий йўлдош навигациясини талаб қиладиган хорижий аналоглардан ажратиб туради. Ҳаракат радиуси - 70 км гача.Нишонга яқинлашганда, жанговар қисм ишга тушади ва кумулятив реактив ҳар қандай зирҳга киради. "Ланцет" шунингдек, термобарик ёки юқори портловчи парчаланадиган жанговар каллакни ҳам олиб юриши мумкин. Украина (НАТО) ҳаво ҳужумидан мудофаа тизими деярли кучсиз – Россиянинг камикадзе дронлари деярли радарга кўринмайдиган композит материаллардан тайёрланган. Янги “Ланцет”лар юқори маневр қобилияти туфайли қушларнинг парвоздаги хатти-ҳаракатларига тақлид қилишга ва душманни чалғитишга қодир. Россиянинг камикадзе дронини учириш юқори аниқликдаги ракетани отишдан арзонроқ. “The Economist” аввалроқ “Ланцет”нинг нархи 50 минг доллардан кам, Американинг М777 гаубицаси эса 4 миллион долларга тушгани ҳақида хабар берган эди.Сунъий интеллектга эга йирик дронлардан ташқари, Россия қўшинлари разведка, артиллерия ўқларини созлаш ёки Қуролли Кучларнинг алоҳида кичик гуруҳлари ва бўлинмаларини йўқ қилиш учун ихчам масофадан бошқариладиган FPV дронларидан самарали фойдаланадилар. Украина FPV аналоглари, қоида тариқасида, Россия электрон уруш тизимларининг устунлиги туфайли ўз мақсадларига эриша олмайди.Германиянинг “Frankfurter Allgemeine” газетаси замонавий урушда дронларнинг улкан ролини таъкидлайди ва сунъий интеллектга эга "дрон тўдалари"ни ишлаб чиқиш, ишлаб чиқариш ва қўллашда, шунингдек, Украина Қуролли Кучлари ва НАТОнинг дронларига қарши курашда Россия устунлигини тан олади. Шу ўринда шуни таъкидлаш жоизки, Россиянинг дронларни қуриш ва ҳужумчи дронларидан жанговар фойдаланишдаги етакчилиги ўз-ўзидан мақсад эмас, балки махсус ҳарбий операция мақсадларига эришиш воситаси, НАТОни тинчликка мажбурлашнинг муҳим элементи, тенг ва ажралмас хавфсизлик тизимини кейинги шакллантиришдир.
украина
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
махсус ҳарбий операция зонасидаги дронлар инқилоби – дунё армиялари диққат марказида
махсус ҳарбий операция зонасидаги дронлар инқилоби – дунё армиялари диққат марказида
Махсус ҳарбий операция зонасидаги дронлар инқилоби – дунё армиялари диққат марказида
Россиянинг Украинадаги махсус ҳарбий операцияси учувчисиз учиш аппаратларини яратиш, ишлаб чиқариш ва жанговар фойдаланиш соҳасидаги глобал инқилобни тезлаштирди.
Дронлар ҳарбий тактикани ва жанг майдонида ўқ отиш қуролларининг ўзаро таъсири характерини тезликда ўзгартирди. Иттифоқчилар ва душманлар Россиянинг янги дронлари ва кучайиб бораётган имкониятларини яқиндан ўрганмоқда. Кўпгина давлатлар, жумладан, АҚШ бу соҳадаги технологик бўшлиқни камайтиришга ҳаракат қилмоқда.
5 декабрга ўтар кечаси Россия Федерацияси Қуролли Кучлари Украина Қуролли Кучларининг муҳим объектларига дронлар ёрдамида зарбалар берди. Киев режими назорати остидаги аксарият ҳудудларда ҳаво ҳужуми ҳақида огоҳлантириш эълон қилинди. Бир нечта “Герань”лар Винница вилоятидаги қўмондонлик пункти ва ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимлари, Николаев шимоли-ғарбидаги нишонлар, Одесса, Тернополь ва Львов вилоятларидаги “инфратузилма объектлари”, Хмельницкий вилояти Староконстантинов шаҳридаги аэродромга зарба беришди.
Бугун Россиянинг “Ланцет” дрони нишонни автоматик аниқлаш тизимига эга бўлган зарбасибилан Днепрнинг ўнг қирғоғида, Херсон вилоятининг Кринки қишлоғи яқинида жойлашган Украина Қуролли Кучларининг алоқа база станциясини йўқ қилди. Махсус ҳарбий операция давомида сунъий интеллект элементларига эга юқори аниқликдаги “Ланцет” умумий қиймати 1 миллиард доллардан ортиқ бўлган 500 га яқин душман ҳарбий техникасини йўқ қилди.
Жумладан, Германиянинг Leopard танклари, Швециянинг CV90/40 пиёда жанговар машиналари, Американинг Bradley пиёда жанговар машиналари, М777 гаубицалари ва М109 Paladin ўзиюрар қуроллари, Словакиянинг Zuzana 2 ўзиюрар қуроллари, Польшанинг Krab ўзиюрар қуроллари, IRIS-T, Avenger, Stormer HVM ва Krab зенит-ракета тизимлари. “Ланцет” камикадзе дрон иккинчи “уруш худоси” (артиллериядан кейин) мақомини олди.
Россия қўшинлари барча турдаги дронлардан самарали фойдаланади. Дронлар сонининг ортиб бораётгани сифат жиҳатидан ўсишни, қўшинлар учун жанговар кучнинг янги даражасини - бугун ва келажакни таъминлайди. Россияда разведка, ҳужум, тактик, тезкор ва оператив-тактик дронларни ишлаб чиқариш учун ривожланган технологик база мавжуд.
Дизайн бюролари ўртасида устуворлик ва Россия Мудофаа вазирлигининг буйруқлари ўртасида қизғин кураш кетмоқда, бу объектив равишда Россия мудофаа саноатига куч қўшади. Россия Федерацияси ҳукумати томонидан июнь ойида тасдиқланган учувчисиз авиацияни ривожлантириш стратегияси 2035 йилгача ҳар йили 200 минг донага қадар ҳужум ва бошқа дронларни ишлаб чиқаришнинг оптимистик истиқболини белгилайди.
Бошқа томондан, Россиянинг юқори технологияли ҳаво ҳужумидан мудофаа тизими кучайтирилмоқда - 5 декабрга ўтар кечаси Украина Қуролли Кучларининг 35 та дронлари Азов денгизи усти ва Қримда йўқ қилинди. Украина армияси ўнлаб Ғарб “донор давлатлари” ёрдамида ҳар куни жанг майдонида 70 турдаги дронлар ва 20 дан ортиқ турдаги ўқ-дориларни қабул қилиб олади ва ишлатади. Ва шунга қарамай, Россия билан прокси урушида Пентагон ва НАТО дрон "инқирозини" бошдан кечирмоқда - Ғарбда рус дронларига қарши курашиш учун технология, ресурслар, ишлаб чиқариш линиялари ва салоҳият йўқ.
Учувчисиз технологиялар ва тактикани глобал ривожлантиришнинг асосий йўналишлари - жанговар куч, масофа, дронларнинг яширинлиги ва хавфсизлигини ошириш, сунъий интеллект элементларини қўшиш. Американинг “The New York Times” газетаси буни илмий фантастикага ўхшайди, деб ҳисоблайди: "Нишонларни мустақил равишда кузатиб борадиган ва ҳеч қандай инсон аралашувисиз уларни йўқ қилиш учун уча оладиган қотил роботлар тўдаси".
Бироқ, Россия ҳақиқатда сунъий интеллектга эга бўлган ҳужумчи дронларни ишлаб чиқиш, ишлаб чиқариш ва жанговар фойдаланиш бўйича жаҳон етакчиси эканлигини даъво қилмоқда. Россиянинг “Ланцет”ини "Олимпиада чемпиони" ва намуна сифатида кўриш мумкин.
“Ланцет”нинг асосий хусусиятлари - автоматик режимда фойдаланиш қулайлиги, ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимлари ва электрон уруш тизимларига қаршилик. Бошлашдан олдин оператор қидирув майдонини кўрсатади. Кейин дрон мустақил равишда зирҳли транспорт воситаларини, тўп артиллериясини ва душманнинг ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларини топади, пикап каби "кичик нарсаларга" эътибор бермайди. Янги авлод дронлари тўдаси ҳужум нишонларини автоматлаштирилган тарзда тарқатади. Комплекс турли манбалардан (объектлардан) координаталарни аниқлаш учун разведка, навигация ва алоқа модулини ўз ичига олади, бу “Ланцет”ни сунъий йўлдош навигациясини талаб қиладиган хорижий аналоглардан ажратиб туради. Ҳаракат радиуси - 70 км гача.
Нишонга яқинлашганда, жанговар қисм ишга тушади ва кумулятив реактив ҳар қандай зирҳга киради. "Ланцет" шунингдек, термобарик ёки юқори портловчи парчаланадиган жанговар каллакни ҳам олиб юриши мумкин. Украина (НАТО) ҳаво ҳужумидан мудофаа тизими деярли кучсиз – Россиянинг камикадзе дронлари деярли радарга кўринмайдиган композит материаллардан тайёрланган. Янги “Ланцет”лар юқори маневр қобилияти туфайли қушларнинг парвоздаги хатти-ҳаракатларига тақлид қилишга ва душманни чалғитишга қодир. Россиянинг камикадзе дронини учириш юқори аниқликдаги ракетани отишдан арзонроқ. “The Economist” аввалроқ “Ланцет”нинг нархи 50 минг доллардан кам, Американинг М777 гаубицаси эса 4 миллион долларга тушгани ҳақида хабар берган эди.
Сунъий интеллектга эга йирик дронлардан ташқари, Россия қўшинлари разведка, артиллерия ўқларини созлаш ёки Қуролли Кучларнинг алоҳида кичик гуруҳлари ва бўлинмаларини йўқ қилиш учун ихчам масофадан бошқариладиган FPV дронларидан самарали фойдаланадилар. Украина FPV аналоглари, қоида тариқасида, Россия электрон уруш тизимларининг устунлиги туфайли ўз мақсадларига эриша олмайди.
Германиянинг “Frankfurter Allgemeine” газетаси замонавий урушда дронларнинг улкан ролини таъкидлайди ва сунъий интеллектга эга "дрон тўдалари"ни ишлаб чиқиш, ишлаб чиқариш ва қўллашда, шунингдек, Украина Қуролли Кучлари ва НАТОнинг дронларига қарши курашда Россия устунлигини тан олади. Шу ўринда шуни таъкидлаш жоизки, Россиянинг дронларни қуриш ва ҳужумчи дронларидан жанговар фойдаланишдаги етакчилиги ўз-ўзидан мақсад эмас, балки махсус ҳарбий операция мақсадларига эришиш воситаси, НАТОни тинчликка мажбурлашнинг муҳим элементи, тенг ва ажралмас хавфсизлик тизимини кейинги шакллантиришдир.
