https://sputniknews.uz/20231203/rossiya-garb-mustamlakachilik-talon-tarojlar-41368899.html
Россия Ғарбни мустамлакачилик талон-тарожлари учун тўлов қилишга мажбур қилади
Россия Ғарбни мустамлакачилик талон-тарожлари учун тўлов қилишга мажбур қилади
Sputnik Ўзбекистон
Агар Британия музейи бўшаб қолса, у ҳолда ўзларининг маданий мўъжизасини туғдира олмаган, аксинча бошқа бировникини ўғирлаган британияликлар бу ҳақда қайғурсин.
2023-12-03T14:33+0500
2023-12-03T14:33+0500
2023-12-03T14:33+0500
колумнистлар
маданият
экспонат
россия
африка
британия
музей
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/0c/04/41381879_0:97:3072:1825_1920x0_80_0_0_fedf6012b329acc23bdca9904e0d1e35.jpg
Хабарингиз бор, шу ҳафта Британия ҳукумати раҳбари Риши Сунак XIX аср бошларида Британиянинг Константинополдаги вакили лорд Элжин томонидан олиб чиқилган Мицотакиснинг Парфенон ҳайкалларини қайтариш масаласини кўтариш нияти туфайли Лондондаги учрашувини бекор қилган эди.Афина, ўз навбатида, бу масала ҳеч қачон кун тартибидан олиб ташланмаганини ва Греция раҳбарияти инглизлар томонидан ўғирланган маданий бойликларни ўз ватанига қайтариш учун бор кучини ишга солишда давом этишини даъво қилмоқда.Нега биз икки НАТО давлати ўртасидаги можаро ҳақида қайғуришимиз керакдек туюлиши муукин ? Ўзлари орасидаги тарихий пилястрларни ўзлари арраласин.Аммо ҳақиқат шундаки, бир неча йил олдин юнонлар томонидан тўғридан-тўғри демарш деярли имконсиз бўларди, чунки штатларнинг ўнг қўли билан ҳужум қилиш Греция бош вазирига ўз мартабасини ёки ундан ҳам ёмонини осонликча йўқотиши мумкин эди.Шимолий ҳарбий округнинг бошланиши, Россия жамоавий Ғарбга очиқчасига қаршилик кўрсатган ва у билан деярли тўғридан-тўғри ҳарбий қарама-қаршиликка киришдан қўрқмади, тарихий ўхшаши бўлмаган санкцияларга дош берди ва аслида ғалаба ортидан ғалаба қозонмоқда, дунёда фақат ўз вақтини кутиб турган чинакам титаник жараёнларни бошлаб юбормоқда.Россия ва Ғарб ўртасидаги қарама-қаршилик, аслида, "ҳарбий гегемон" бошчилигидаги "олтин миллиард" ва дунёнинг қолган қисми ўртасидаги цивилизация қарама-қаршилигига айланди, бу "олтин миллиард" уни иқтисодий, сиёсий, мафкуравий ва маданий мустақилликни инкор этади.Жаҳон жануби ва шарқидаги тобора кўпроқ мамлакатлар Россия мисолидан рағбатланар экан, АҚШ бошчилигидаги неоколониал тизимни йўқ қиладиган янги дунё тартибини яратишга интиляпти.Бизнинг кўз ўнгимизда дунё аҳолисининг кўп қисмини бирлаштирган БРИКС каби иттифоқлар яратилмоқда ва мустаҳкамланмоқда, Шимоли-шарқий ҳарбий округ ташкил этилгандан буён ўзининг асл моҳияти ва шу билан бирга Россия олдида ночорлик ва унинг янги дунё моделини очиб берган коллектив Ғарбнинг изтироблари тобора яққол намоён бўлмоқда.Ҳатто Греция каби НАТО иттифоқчилари ҳам Буюк Британия ва АҚШни хурматсиз гаплашиш мумкин бўлган, оёқлари лойдаги колоссуслар сифатида кўришади.Яқинда Саудиянинг Okaz газетаси "Украина инқирози ва Африканинг уйғониши" мақоласини чоп этди. Муаллифнинг таъкидлашича, "Европа ва Ғарб тарихини биладиганлар ҳозирги Ғарб империялари кимнинг бош суяги ва қони асосида қурилганини тушунишади" ва "кўпчилик Россиянинг биринчи фронтни очишига умид қилиб, ҳаракатларини кутган ҳолда қотиб қолди".Бу фронтлардан бири — Ғарб томонидан ўғирланган нарсаларни қайтариш учун мувофиқлаштирилган ҳаракатлардир.Жорий йилнинг июль ойида Санкт-Петербургда бўлиб ўтган Россия-Африка саммитида декларация имзоланди, унда бошқа нарсалар қаторида узоқ муддатли мақсад ҳам қайд этилди: “Африкада деколонизация жараёнини якунлашга ҳисса қўшиш ва мустамлакачилик сиёсати натижасида Африка давлатларига етказилган иқтисодий ва гуманитар зарарни қоплаш, шу жумладан мустамлакачилик талон-тарожлари пайтида экспорт қилинган маданий бойликларни қайтаришни талаб қилиш”.Бу кўп асрлик "Ғарбнинг маданий тоталитаризми"га таҳдид соладиган кенг кўламли ва қайтариб бўлмайдиган жараённинг бошланиши бўлиб, у собиқ мустамлакаларга кўп нарсаларни қайтаришга мажбур бўлади.Мана бир нечта мисоллар. Биргина Францияда 120 мингдан ортиқ тарихий ёдгорликлар ва Африка санъати асарлари мавжуд, Африка санъатининг 80-90 фоизи эса Қоронғу қитъадан ташқарида жойлашган. Мисрда миллиондан ортиқ ўғирланган асарлар мавжуд бўлиб, улар ҳозирда дунёнинг турли музейларида сақланмоқда. Ироқни босиб олиш даврида 90 минг археологик асарлар АҚШга экспорт қилинди.Шри-Ланка расмийларининг айтишича, Британия мустамлакачилик даврида қўлга киритилган 3000 дан ортиқ артефактларни ноқонуний сақламоқда.Дунёдаги энг қадимий миллий жамоат музейи бўлган Британия музейининг ўзида бутун дунёдан саккиз миллион миллий санъат асари сақланади, уларнинг аксарияти мустамлака даврида қўлга киритилган. Африка, Осиё, Океания ва Марказий Америкада Британия, Испания, Португалия, Белгия, Германия ва Франция томонидан ўғирланган санъат ва тарихнинг миқдори беҳисоб ва ҳар куни кўпроқ мамлакатлар собиқ гегемонларга ўз ҳисобларини тақдим эта бошлайди.Ғарб давлатлари яқинлашиб келаётган янги даврда "оқ одамнинг юки" ҳақида гапириш иш бермаслигини тушунишади ва улар муқаррар нарсани кечиктиришга бор кучлари билан ҳаракат қилишмоқда.Мисрнинг афсонавий Розетта тошини қайтариш бўйича сўровларига жавобан, унинг мутахассислари бунинг иложи йўқлигини, чунки "Агар стел Қоҳирага қайтарилса, Лондондаги 5,5 миллионга нисбатан йилига атиги 2,5 миллион киши ташриф буюришини” аниқ таъкидлашмоқда.Парфенондаги худди шу ҳайкаллар Буюк Британияда яхшироқ бўлар эди, чунки у ерда "улар Афинанинг ифлосланган муҳитидан ҳимояланган". Аммо, афсуски, Ғарб учун “маданий мустамлакачилик” (ва деколонизациянинг бошқа шакллари) жараёнини тўхтатиб бўлмайди, эртами-кечми барча тарихий ва маданий бойликлар ўз ватанига қайтади.Агар Британия музейи бўшаб қолса, у ҳолда ўзларининг маданий мўъжизасини туғдира олмаган, аксинча бошқа бировникини ўғирлаган британияликлар бу ҳақда қайғурсин.
африка
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
британия музей россия маданий бойликлар африка
британия музей россия маданий бойликлар африка
Россия Ғарбни мустамлакачилик талон-тарожлари учун тўлов қилишга мажбур қилади
Зодагон оиладаги жанжал давом этмоқда: кеча Греция Бош вазири Кириакос Мицотакис Буюк Британия билан дўстона муносабатларни сақлаб қолишни хоҳлашини айтди, аммо "тангога доим икки киши керак”.
Хабарингиз бор, шу ҳафта Британия ҳукумати раҳбари Риши Сунак XIX аср бошларида Британиянинг Константинополдаги вакили лорд Элжин томонидан олиб чиқилган Мицотакиснинг Парфенон ҳайкалларини қайтариш масаласини кўтариш нияти туфайли Лондондаги учрашувини бекор қилган эди.
Афина, ўз навбатида, бу масала ҳеч қачон кун тартибидан олиб ташланмаганини ва Греция раҳбарияти инглизлар томонидан ўғирланган маданий бойликларни ўз ватанига қайтариш учун бор кучини ишга солишда давом этишини даъво қилмоқда.
Нега биз икки НАТО давлати ўртасидаги можаро ҳақида қайғуришимиз керакдек туюлиши муукин ? Ўзлари орасидаги тарихий пилястрларни ўзлари арраласин.
Аммо ҳақиқат шундаки, бир неча йил олдин юнонлар томонидан тўғридан-тўғри демарш деярли имконсиз бўларди, чунки штатларнинг ўнг қўли билан ҳужум қилиш Греция бош вазирига ўз мартабасини ёки ундан ҳам ёмонини осонликча йўқотиши мумкин эди.
Шимолий ҳарбий округнинг бошланиши, Россия жамоавий Ғарбга очиқчасига қаршилик кўрсатган ва у билан деярли тўғридан-тўғри ҳарбий қарама-қаршиликка киришдан қўрқмади, тарихий ўхшаши бўлмаган санкцияларга дош берди ва аслида ғалаба ортидан ғалаба қозонмоқда, дунёда фақат ўз вақтини кутиб турган чинакам титаник жараёнларни бошлаб юбормоқда.
Россия ва Ғарб ўртасидаги қарама-қаршилик, аслида, "ҳарбий гегемон" бошчилигидаги "олтин миллиард" ва дунёнинг қолган қисми ўртасидаги цивилизация қарама-қаршилигига айланди, бу "олтин миллиард" уни иқтисодий, сиёсий, мафкуравий ва маданий мустақилликни инкор этади.
Жаҳон жануби ва шарқидаги тобора кўпроқ мамлакатлар Россия мисолидан рағбатланар экан, АҚШ бошчилигидаги неоколониал тизимни йўқ қиладиган янги дунё тартибини яратишга интиляпти.
Бизнинг кўз ўнгимизда дунё аҳолисининг кўп қисмини бирлаштирган БРИКС каби иттифоқлар яратилмоқда ва мустаҳкамланмоқда, Шимоли-шарқий ҳарбий округ ташкил этилгандан буён ўзининг асл моҳияти ва шу билан бирга Россия олдида ночорлик ва унинг янги дунё моделини очиб берган коллектив Ғарбнинг изтироблари тобора яққол намоён бўлмоқда.
Ҳатто Греция каби НАТО иттифоқчилари ҳам Буюк Британия ва АҚШни хурматсиз гаплашиш мумкин бўлган, оёқлари лойдаги колоссуслар сифатида кўришади.
Жаҳон Жануби ва Шарқи мамлакатлари учун ҳақиқат ва тарихий қасос — асрлар давомида уларни талон-тарож қилган ва ўз бойликларини қуллик остидаги халқларнинг қони ва хазиналари эвазига қурган мустамлакачиларни жавобгарликка тортиш вақти келди.
Яқинда Саудиянинг Okaz газетаси "Украина инқирози ва Африканинг уйғониши" мақоласини чоп этди. Муаллифнинг таъкидлашича, "Европа ва Ғарб тарихини биладиганлар ҳозирги Ғарб империялари кимнинг бош суяги ва қони асосида қурилганини тушунишади" ва "кўпчилик Россиянинг биринчи фронтни очишига умид қилиб, ҳаракатларини кутган ҳолда қотиб қолди".
Бу фронтлардан бири — Ғарб томонидан ўғирланган нарсаларни қайтариш учун мувофиқлаштирилган ҳаракатлардир.
Жорий йилнинг июль ойида Санкт-Петербургда бўлиб ўтган Россия-Африка саммитида декларация имзоланди, унда бошқа нарсалар қаторида узоқ муддатли мақсад ҳам қайд этилди: “Африкада деколонизация жараёнини якунлашга ҳисса қўшиш ва мустамлакачилик сиёсати натижасида Африка давлатларига етказилган иқтисодий ва гуманитар зарарни қоплаш, шу жумладан мустамлакачилик талон-тарожлари пайтида экспорт қилинган маданий бойликларни қайтаришни талаб қилиш”.
Бу кўп асрлик "Ғарбнинг маданий тоталитаризми"га таҳдид соладиган кенг кўламли ва қайтариб бўлмайдиган жараённинг бошланиши бўлиб, у собиқ мустамлакаларга кўп нарсаларни қайтаришга мажбур бўлади.
Мана бир нечта мисоллар. Биргина Францияда 120 мингдан ортиқ тарихий ёдгорликлар ва Африка санъати асарлари мавжуд, Африка санъатининг 80-90 фоизи эса Қоронғу қитъадан ташқарида жойлашган. Мисрда миллиондан ортиқ ўғирланган асарлар мавжуд бўлиб, улар ҳозирда дунёнинг турли музейларида сақланмоқда. Ироқни босиб олиш даврида 90 минг археологик асарлар АҚШга экспорт қилинди.
Шри-Ланка расмийларининг айтишича, Британия мустамлакачилик даврида қўлга киритилган 3000 дан ортиқ артефактларни ноқонуний сақламоқда.
Дунёдаги энг қадимий миллий жамоат музейи бўлган Британия музейининг ўзида бутун дунёдан саккиз миллион миллий санъат асари сақланади, уларнинг аксарияти мустамлака даврида қўлга киритилган. Африка, Осиё, Океания ва Марказий Америкада Британия, Испания, Португалия, Белгия, Германия ва Франция томонидан ўғирланган санъат ва тарихнинг миқдори беҳисоб ва ҳар куни кўпроқ мамлакатлар собиқ гегемонларга ўз ҳисобларини тақдим эта бошлайди.
Ғарб давлатлари яқинлашиб келаётган янги даврда "оқ одамнинг юки" ҳақида гапириш иш бермаслигини тушунишади ва улар муқаррар нарсани кечиктиришга бор кучлари билан ҳаракат қилишмоқда.
Буюк Британия Бош вазири Дэвид Кемероннинг 2010 йилда Ҳиндистонга ташрифи чоғида Бирлашган Қироллик қачондир Ҳиндистонга бебаҳо Кўҳинур олмосини қайтариб берадими, деб сўрашганида, у бундай амалиёт бир кун келиб "сиз тўсатдан Британия музейи бўм-бўш эканлигини билиб оласиз " деб жавоб берди.
Мисрнинг афсонавий Розетта тошини қайтариш бўйича сўровларига жавобан, унинг мутахассислари бунинг иложи йўқлигини, чунки "Агар стел Қоҳирага қайтарилса, Лондондаги 5,5 миллионга нисбатан йилига атиги 2,5 миллион киши ташриф буюришини” аниқ таъкидлашмоқда.
Парфенондаги худди шу ҳайкаллар Буюк Британияда яхшироқ бўлар эди, чунки у ерда "улар Афинанинг ифлосланган муҳитидан ҳимояланган". Аммо, афсуски, Ғарб учун “маданий мустамлакачилик” (ва деколонизациянинг бошқа шакллари) жараёнини тўхтатиб бўлмайди, эртами-кечми барча тарихий ва маданий бойликлар ўз ватанига қайтади.
Агар Британия музейи бўшаб қолса, у ҳолда ўзларининг маданий мўъжизасини туғдира олмаган, аксинча бошқа бировникини ўғирлаган британияликлар бу ҳақда қайғурсин.
