БРМини амалга ошириш жаҳон тараққиётининг боришини белгилайди — форумдаги асосий фикрлар
21:00 30.11.2023 (янгиланди: 12:28 01.12.2023)
© Sputnik/Анна Желиховская
Oбуна бўлиш
Тошкентда Барқарор ривожланиш мақсадларини амалга оширишда парламентлараро ҳамкорлик бўйича Иккинчи глобал форум бўлиб ўтди.
Турли мамлакатлар парламентлари БМТнинг 2030 йилгача Барқарор ривожланиш мақсадларига эришиш бўйича ўз ёндашувларига эга. Барқарор ривожланиш мақсадларига эришишда парламентлараро ҳамкорлик бўйича иккинчи глобал форум ушбу ёндашувларни муҳокама қилиш ва тажриба алмашиш учун муҳим платформа ҳисобланади.
Форумда Парламентлараро иттифоқ бош котиби Мартин Чунгонг, ЕХҲТ Парламент ассамблеяси президенти Пиа Каума, МДҲ Парламент Ассамблеяси раиси Валентина Матвиенко ва Туркий Давлатлар Парламент Ассамблеяси бош котиби Меҳмет Сурея Эр видеоалоқа орқали иштирок этишди. Ўзбекистон Олий Мажлиси палаталари аъзолари, Туркия, Хитой, Қирғизистон, Қозоғистон, Озарбайжон, Россия, Беларусь, Тожикистон, Испания парламентлари, парламентлараро ташкилотлар вакиллари шахсан қатнашди.
© Sputnik/Анна Желиховская
Ўзбекистоннинг устувор мақсадлари
Форумни Сенат раиси Танзила Нарбаева очди ва Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёевнинг глобал анжуман иштирокчиларига йўллаган мурожаатномасини ўқиб эшиттирди.
Унда президенти БМТ Бош Ассамблеяси томонидан қабул қилинган 2030 йилгача барқарор ривожланиш мақсадлари глобал муаммоларни ҳал этиш йўлидаги муҳим тарихий қадам эканини таъкидлади.
2015 йилда БМТ Бош Ассамблеяси дунё аҳолиси фаровонлигини ошириш ва сайёрамизни ҳимоя қилиш бўйича ўзаро боғланган 17 та мақсадни ишлаб чиқди.
Мақсадлар қашшоқлик ва очликка барҳам бериш, сифатли таълимга универсал кириш, шунингдек, тоза сув ва канализация, арзон ва тоза энергия, тенгсизликни камайтириш, иқлим ўзгаришига қарши курашиш ва бошқаларни ўз ичига олади.
“Дунё давлатларининг ҳамжиҳатлиги, ана шу мақсадларни тўлиқ рўёбга чиқариш йўлида ўз мажбуриятларини жиддий ва масъулият билан бажариши нақадар муҳим эканини барчамиз яхши тушунамиз, – деди давлати раҳбари ўз мурожаатида.
Республика раҳбарининг фикрича, яхши натижаларга эришиш учун миллий қонунчилик базасини илғор хорижий тажриба асосида такомиллаштириш, шунингдек, самарали парламент назоратини йўлга қўйиш ниҳоятда муҳим.
Ўзбекистонда аҳоли турмуш даражасини ошириш ва кам таъминланган оилаларни қўллаб-қувватлаш, таълим, соғлиқни сақлаш ва бошқа ижтимоий соҳаларнинг қулайлиги ва сифатини ошириш устувор вазифалар сифатида белгиланган. Шундай қилиб, мамлакат 2030 йилга келиб қашшоқлик даражасини сезиларли даражада камайтириш ниятида.
© Sputnik/Анна Желиховская
Президентнинг сўзларига кўра, ўтган йили миллионлаб ўзбекистонликларни қашшоқликдан олиб чиқишга эришилган. Бунга одамларни талаб катта бўлган касбларга ўргатиш, уларни тадбиркорлик фаолиятига жалб этиш кўмаклашди.
Кейинги 7 йилда республикада таълим сифати ва ундан фойдаланиш имкониятларини оширишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Боғча ёшидаги болалар мактабгача таълим билан тўлиқ қамраб олинади, олий таълим муассасаларига қабул қилиш 50 фоизгача оширилади.
БРМга эришиш йўлидаги тўсиқлар
Мана 8 йилдирки, БМТга аъзо барча давлатлар Бош Ассамблея резолюциясини амалга ошириб келмоқда. Бироқ, Россия Федерацияси Давлат Думаси раисининг ўринбосари Анна Кузнецова таъкидлаганидек, ҳаракатга универсал чақириқ — БРМга эришишнинг 15 йиллик режаси етарли даражада фаол бажарилмаяпти.
Кузнецованинг фикрича, айрим сиёсий муаммолар ҳам мақсадларга эришишда тўсиқ бўлмоқда. Ғарб давлатларининг катта маблағлари ҳарбий-саноат комплексига, бошқа нарсалар қатори, бу давлатлар олдида турган ижтимоий вазифаларга ҳам зарар етказмоқда.
“Яна бир сабаб – Ғарб давлатларининг санкция сиёсати ҳам мақсадларга эришиш йўлидаги саъй-ҳаракатларга путур етказади. Санкциялар ҳамкорлик алоқаларини, коммуникация, очиқ технологиялар, дори-дармонлар, ваксиналардан фойдаланишни бузади”, — дея тушунтирди Анна Кузнецова. — Россия бир неча бор санкциялар жорий этиш фақат БМТ Хавфсизлик Кенгаши қарори билан, БМТ Низомининг 41-моддасига асосланиб, ва ҳар қандай бир томонлама санкциялар жорий этилиши мумкинлигини бир неча бор айтган — "бу барқарор ривожланиш мақсадларига эришиш имконияти учун ханжар".
Кузнецованинг сўзларига кўра, Россия парламентлараро ҳамкорликни ривожлантиришнинг учта йўналишини таклиф қилишга тайёр. Аввало, гап болаларни ҳимоя қилиш ҳақида кетмоқда.
“Бугунги кунда болалар террористик гуруҳларнинг трансчегаравий жинояти ҳаракатларидан кўпроқ жабр кўрмоқда. Ғазодаги фожиани, Донбассдаги болалар фожиасини кўряпмиз. Барқарор ривожланиш мақсадларига эришиш мумкин эмаслиги ҳақида гапирганда, бу мавзулар ҳам муҳокамага киритилишини жуда истардим”, — дея аниқлик киритди у.
У, шунингдек, болалар умумбашарий ҳимояга муҳтож, бу эса 1959 йилги Бола ҳуқуқлари декларациясида белгиланган, шунинг учун уларнинг хавфсизлиги учун бутун инсоният масъул эканини қўшимча қилди.
Анна Кузнецова таъкидлаган иккинчи йўналиш — мустақил сиёсат қуриш. Унинг сўзларига кўра, бугунги қонунчилик жараёнини ташқи таҳдидлар таъсиридан ва бошқа давлатлар аралашувидан ҳимоя қилиш зарур.
Учинчи йўналиш — бу қиймат компонентининг қонунчилик фаолиятига интеграциялашуви.
“Унинг паст баҳоланиши лоббичиларнинг давлатларнинг миллий қадриятлари ва миллий манфаатларига путур етказиш, масалан, гендер ва маданий сиёсат масалалари орқали қонунчилик қарорларини қабул қилишга таъсир кўрсатишига олиб келади. Бундай хатоларга йўл қўймаслик учун парламент фаолиятига катта масъулият юкланади”, — деди Кузнецова.
Россия ўзининг илғор тажрибасини баҳам кўришга тайёр
© Sputnik/Анна Желиховская
“Ҳар бир парламентарийнинг жаҳон ҳамжамиятига фойдали бўлиши мумкин бўлган ўзига хос ғоя ва таклифлари бор, шунинг учун ҳам биз парламентлараро мулоқотни мустаҳкамлашга принципиал аҳамият берамиз”, — деди Россия Федерацияси Федерал Мажлиси Федерация Кенгаши раиси Валентина Матвиенко.
Шунингдек, у МДҲга аъзо давлатларнинг Парламентлараро ассамблеяси доирасидаги ўзаро ҳамкорлик, ушбу платформада умумий ривожланиш манфаати йўлида намунавий қонунлар ва келишилган қарорлар ишлаб чиқиш бутун жаҳон ҳамжамиятига махфий очиқ мулоқот намунаси бўлиб хизмат қилиши мумкинлигини таъкидлади.
Россия Федерацияси Федерал Мажлисининг Халқаро ишлар бўйича Федерация Кенгаши қўмитаси раиси Григорий Карасин таъкидлаганидек, Россия 17 та мақсаднинг ҳар бирига эришиш устида ишламоқда ва ўзининг илғор тажрибасини барча ҳамкорлар билан бўлишишга тайёр.
“Демак, экология соҳасидаги муҳим мақсадлардан бири сув ҳавзаларининг саломатлигини яхшилаш ва мамлакат аҳолисини тоза сув билан таъминлашдан иборат. Биз Волга ва Дон, Байкал кўлидаги тозалаш иншоотларини модернизация қилиш ва қуриш бўйича кенг кўламли ишларни бошладик”, — деди Карасин.
Шунингдек, у 2030 йилга қадар глобал кун тартибини амалга ошириш дунёнинг қандай йўл тутишини аниқлашда муҳим рол ўйнашини қўшимча қилди.
“Айниқса, жаҳон иқтисодиётининг ўсиши ва барқарорлигига жиддий тўсиқлар сақланиб қолган бир пайтда озиқ-овқат ва энергетика хавфсизлигини таъминлаш, иқлим ўзгаришига қарши курашиш, халқаро молия институтларини ислоҳ қилиш ва рақамли трансформация зарурати муҳим кўринади”, — дея таъкидлади Карасин.
Танзила Нарбоеванинг таъкидлашича, форумдан кўзланган мақсад иштирокчи давлатлар парламентлари томонидан амалга оширилган ишлар сарҳисобидан иборат.
Форум давомида барқарор ривожланиш мақсадларига эришишда ҳамкорлик ва ҳамжиҳатликни янада мустаҳкамлаш, шунингдек, Ўзбекистонда фаолият юритаётган нодавлат нотижорат ташкилотлари ташаббуси билан илгари сурилган БМТ Бош Ассамблеясининг “Барқарор ривожланиш мақсадларига эришишда фуқаролик жамияти институтларининг иштирокини кенгайтириш тўғрисида”ги резолюция лойиҳаси ҳам муҳокам этилди.
Форум якунида Тошкент коммюникеси қабул қилинди.
