Инсон робот билан гаплашаётганини билмайди: тижоратда сунъий интеллектнинг ўрни қандай?
20:49 23.11.2023 (янгиланди: 20:50 23.11.2023)
© Depositphotos.com / Tzido
Oбуна бўлиш
Эксклюзив
Ўзбекистонда тобора кўпроқ электрон тижорат иштирокчилари – банклар, чакана савдо, финтеч компаниялари, маркетплейслар нутқ ва видео таҳлиллари ҳамда ақлли ёрдамчилардан фойдаланишга интилмоқда.
Бир кун аввал пойтахтда “RETAIL CENTRAL ASIA” халқаро ПЛАС форуми якунланди. Энг кўп муҳокама қилинган мавзулардан бири электрон тижорат ва чакана савдодаги сунъий интеллект бўлди.
Тематик сессияда давлат ахборот тизимлари, финтех компаниялари, провайдерлар ва маркетплейсларни яратиш ва қўллаб-қувватлаш билан шуғулланувчи UZINFOCOM ягона интегратори вакиллари иштирок этишди.
Уларнинг ҳар бири сунъий интеллект билан "ҳамкорлик қилиш" бўйича шахсий тажрибаси билан ўртоқлашди ва сунъий интеллект бизнес ривожланишига қандай таъсир қилгани ҳақида гапириб беришди.
Ўзбекистонда электрон тижоратни ривожлантириш учун сунъий интеллектдан тобора кўпроқ фойдаланилмоқда. Масалан, банк соҳасида - мижознинг кредит қобилиятини баҳолаш, шунингдек, биометрик, овозли ва матнли алоқада.
Форум иштирокчилари таъкидлаганидек, сунъий интеллект энг қисқа йўлни босиб ўтди – келажакнинг ўта улкан лойиҳасидан рақамли технологиялардаги асосий йўналишгача.
Агар дастлаб сунъий интеллект кўпинча таҳдидли нарса сифатида қабул қилинган бўлса, инсон тилида мулоқот қиладиган GPT (генератив сунъий интеллект) чатининг пайдо бўлиши билан одамлар унга кўпроқ содиқлик билан муносабатда бўлишни ва ундан фаолроқ фойдаланишни бошлашди.
NFOLine компаниялари раҳбари Иван Федяковнинг сўзларига кўра, турли сўровлар шуни кўрсатадики, дунёдаги энг йирик ташкилотларнинг 70 фоиздан ортиғи сунъий интеллект технологияларига муҳтож, бироқ ҳозиргача уларнинг атиги 5 фоизигина сунъий интеллектни жорий қилган.
Компания раҳбарлари сунъий интеллектдан деярли барча йўналишларда фойдаланиш ниятида. Бироқ, кўпчилик таъминот занжирини режалаштириш, талабни прогнозлаш, маркетинг ва реклама, нархларни белгилаш ва товарлар ва хизматларни илгари суришда сунъий интеллектдан фойдаланишни режалаштирмоқда.
Масалан, глобал электрон тижорат етакчиларидан бири Amazon нейрон тармоғи мижозларга аввалги харидлари тарихидан фойдаланган ҳолда берган тавсиялари туфайли сотувларнинг 30 фоизига эришганини тахмин қилди, деди Иван Федяков.
Сунъий интеллект юзни таниб олиш ва "жонлилик"ни текшириш учун масофавий биометрик идентификацияда фаол қўлланилади.
“Ушбу секторда бозор фақат 2023 йилда 27 миллиард доллардан ошади ва бу рақамлар ортиб бормоқда. Бу хавфсиз ва қулай онбординг чиқиш жараёнларига бўлган талаб билан боғлиқ”, — деди UZINFOCOM ягона интеграторининг экспорт бўлими бошлиғи Тимур Мияссаров.
Бу ҳолда гап банк сектори ҳақида кетмоқда. Банк мижозларини ишга тушириш — бу фойдаланувчини маҳсулот ва унинг афзалликлари билан таништиришдир. Бугунги кунда интегратор ишлаб чиқувчилари устида ишлаётган йўналишлардан бири бу нейрон тармоқлар таъсирига асосланган видеотаҳлилдир.
Мутахассисларнинг фикрича, бундай технология бизнесни ривожлантиришга ёрдам беради, шунингдек, ишлаб чиқаришдаги меҳнат шароитларини хавфсизроқ қилади, чунки у ишчилар хавфсизлигини кузатиш ва юзага келиши мумкин бўлган таҳдидларни аниқлашни ўз ичига олади.
Шунингдек, у чакана савдо (машҳур маҳсулотларни аниқлаш), банк (мижозларнинг ҳаракатини кузатиш) ва хавфсизлик (шубҳали фаолиятни аниқлаш) соҳасида ҳам фойдали бўлиши мумкин.
Форум давомида интегратор ўзининг янги ечими – “MyID Palm”ни тақдим этди.
“Бугунги кунда бу биометрик идентификациянинг энг хавфсиз усули ҳисобланади. Бу нафақат хавфсиз, балки тездир. 2D инфрақизил сканер нафақат кафтлардаги томирларни, балки қон оқимини ҳам текширади. Бу шахсий маълумотларни ўғирлаш эҳтимолини сезиларли даражада камайтиради”, — дея тушунтирди Тимур Мияссаров.
Айни пайтда компания Ўзбекистон тижорат банкларидан бири билан тажриба лойиҳасини йўлга қўйган бўлиб, у аллақачон 100 дона “palm reade”га буюртма берган.
Ўз навбатида, Alif Ўзбекистон финтехкомпанияси GulChatAI номли ноодатий ёрдамчисини тақдим этди. Компания бошқарувчи директори Муна Шукурованинг айтишича, GulChatAI бир вақтнинг ўзида 80 дан ортиқ мижоз параметрларини - демографик, молиявий, географик параметрларни ҳисобга олади.
Янги "ходим" Alif тўловларининг умумий ҳажмининг 60% дан ортиғини ўз зиммасига олди.
“Унга қарор қабул қилиш учун 25 сония керак - бу маълумотларни йиғиш вақти. GulChatAI қандай қилиб бир зумда тўғри қарор қабул қилишни билади, шунинг учун унинг муддати ўтган кредитлар даражаси бор-йўғи 0,3 фоизни ташкил этади, Ўзбекистон бозоридаги ўртача кўрсаткич эса 2 фоиздан 5 фоизгача”, — тушунтирди Муна Шукурова.
CyberNet бизнесни ривожлантириш директори Виталий Акулов овозли роботлар ҳақида гапирди. Айтганча, компания Ўзбекистондаги IT-паркнинг резидентига айланди.
"Барча роботларнинг энг кучли томонлари — бу одамларнинг заиф томонлари. Роботга таътил ёки касаллик таътиллари керак эмас, у доимо яхши кайфиятда, чунки эрталаб у хотини ёки эри билан жанжаллашмаган, болалари ҳам касал эмас”, — дея бошлади Ақулов форумдаги нутқини.
Бугунги кунда бундай робот мижозлар билан ишлашда фаол фойдаланилмоқда. У мустақил равишда товарлар ва хизматларни сотиши ёки уни акцияда иштирок этиши, янги маҳсулотлар ҳақида гапириши ва мижоз манфаатдор бўлса, операторга ўтиши мумкин.
Бундан ташқари, робот мижозларни хизматдан воз кечишга қарор қилсалар, ундан фойдаланишга қайтишга ундаши мумкин.
“Мижозларнинг аксарияти робот билан мулоқот қилаётганидан бехабар. Ва улар тахмин қилган ҳолларда, бу ҳали ҳам роботга жавоб беришга ўргатмаган саволлар мавжудлигини англатади. Шунинг учун бу роботнинг ўзи эмас, балки яратувчиларнинг камчиликлари билан боғлиқ”, — деб тушунтирди Акулов.
Сунъий интеллектнинг яна бир қизиқарли қўлланилиши - бу нутқ таҳлили.
3iTech директори Дмитрий Макаренконинг сўзларига кўра, ушбу асбоблар тўплами ходимларнинг мижозлар ва бир-бирлари билан мулоқотидан бизнес учун қимматли бўлган янги билимларни олиш имконини беради.
“Нутқ таҳлили ходимларнинг иш сифатини назорат қилишни автоматлаштириш имконини беради. Демак, ҳар бир мулоқот автоматик тарзда таҳлил қилинади”, — деди эксперт. - “Бундан кейин ҳам ходим, ҳам менежер нима устида ишлаш кераклигини тушуниши мумкин. Ҳар бир компанияда ҳар бир шундай лойиҳанинг асосини ташкил этувчи алоқа стандартлари мавжуд”.
Дмитрий Макаренконинг сўзларига кўра, нутқ таҳлилларини молия, телеком, чакана соҳаларда самарали қўллаш мумкин.
