Украинадан Яқин Шарққа: дунё Учинчи жаҳон уруши ёқасида
22:24 13.11.2023 (янгиланди: 11:18 14.11.2023)
© AFP 2023 / YAHYA HASSOUNA
Oбуна бўлиш
Дунё энди ҳеч қачон бир қутбли бўлмайди — у ё кўп қутбли бўлади ёки умуман бўлмайди. Ғарб ўз гегемонлигини сақлаб қолишни қанчалик қаттиқ талаб қилса, жанг шунчалик шиддатли бўлади.
Россия кўп қутбли дунёнинг бир қутби сифатида Украинада Ғарб билан уруш олиб бормоқда. Ғарб тарғиботи таъсири остида бўлган кўплаб ислом давлатлари бу урушнинг сабаблари, мақсади ва моҳиятини аниқ тушунмаган эди. Улар гап минтақавий можаро ҳақида, деб ўйлаган ва бундай можаролар Ислом оламида ҳам кўп. Аммо энди, Фаластин-Исроил можароси бошланганидан сўнг, АҚШ глобализми дунёнинг барча мусулмонларига бевосита таъсир қилганда, Россия олиб бораётган махсус ҳарбий операция — мусулмонлар назарида бутунлай бошқача маънога эга бўлди.
Ахир, бу — кўп қутбли дунё ва якка қутбли дунё ўртасидаги кураш. Бу — нафақат Россия манфаатлари, балки билвосита (ҳатто тўғридан-тўғри) барча пайдо бўлаётган геосиёсий қутблар манфаатлари учун олиб борилаётган уруш эканини кўпчиллик аста-секин тушунмоқда.
Хитой ва Эрон буни энг биринчи ва энг яхши тушунади. Бироқ кейинги пайтларда сиёсий онг Саудия Арабистони, Миср, Туркия, Покистон, Индонезияда ҳам тез суръатлар билан ривожланиб бормоқда. Шунинг учун ҳам Саудия Арабистони ва Эрон ўртасида яқинлашишга уринишлар ва Туркиянинг суверен сиёсатини олиб боришга уринмоқда.
Ислом олами ўзини мустақил қутб, ягона цивилизация сифатида тобора кучлироқ англаб бормоқда. Ва шу билан бирга Россиянинг хатти-ҳаракати ҳам улар учун шунчалик тушунарли бўлиб бормоқда. Путин жаҳон миқёсида, айниқса Ғарбдан бошқа давлатларда машҳур етакчига айланган. Дунё Россия президентининг стратегиясини аниқ тушунди: Россия бир қутбли дунё, глобализм ва Ғарбга қарши бир ўзи курашмоқда.
Ғарб бугун ўз ўртакаши "Исроил" ёрдамида ислом оламига ҳужум қилиб, Фаластин арабларини геноцидга дучор қилмоқда. Исроил эса, ўзининг кўп йиллик сиёсатига хос равишда, фаластинликларни бутунлай йўқ қилмагунча тўхтамайди. Бу уруш аллақачон муқаддас китобларда ёзилган миқёсларга етмоқда.
Демак, ислом дунёсининг бирлашиб оёққа туриш вақти яқинлашмоқда. Мусулмонлар ва Ғарб гегемонлиги ўртасидаги ҳар қандай вақтда бошланиши мумкин бўлган бу потенциал урушда ислом дунёсининг объектив иттифоқчилари бор. Булар биринчи навбатда Россия ва Хитой. Хитой ҳам яқин вақт ичида Тайван муаммосини ҳал қилиши керак. Бошқа ҳудудлар ва жойларда ҳам янги қайноқ нуқталар очилиши мумкин.
Бу учинчи жаҳон урушига олиб келиши мумкинми? Эҳтимол, ҳа. Қандайдир маънода бу аллақачон бошланган. Оддий уруш Жаҳон урушига айланиши учун дунёда тинч йўл билан ҳал қилиб бўлмайдиган жуда кўп қарама-қаршиликлар тўпланиши керак. Айни дамда бу шарт бажарилган. Ғарб ўз гегемонлигидан яхшиликча воз кечмайди. Дунёда пайдо бўлаётган янги қутблар, ўсиб бораётган янги цивилизациялар ва маконлар — бу гегемонликка бош эгишни истамайди. Боз устига АҚШ ва Ғарб ўзларини мутлақ обрўсизлантириб, етакчи бўла олмасликларини намойиш этишмоқда. Агар урушдан қочиш имкони бўлмаса, демак унда ғалаба қозониш керак!
Уруш глобал урушга айланиши учун, биринчи навбатда, бошқа ҳеч қандай ҳарбий бўлмаган тарзда ҳал қилиб бўлмайдиган тўпланган қарама-қаршиликларнинг кескин массаси бўлиши керак. Бу шарт бажарилади. Ғарб ўз гегемонлигидан ихтиёрий равишда воз кечмоқчи эмас. Янги қутблар эса – юксалаётган мустақил цивилизациялар, катта маконлар – бу гегемонликка тоқат қилишга рози эмас. Қолаверса, Қўшма Штатлар ва жамоавий Ғарб ўзларининг сиёсати билан янги тўқнашувлар ва урушларни йўқ қилмасдан, балки фақат қўзғатмасдан, инсоният етакчиси бўлишга тўлиқ қодир эмасликларини намойиш қилмоқдалар. Агар урушнинг олдини олишнинг иложи бўлмаса, унда ғалаба қозониш керак.
Трамп президент бўлса-чи?
Ғарб ва Ислом ўртасидаги тобора кучайиб бораётган қарама-қаршиликда Доналд Трампнинг позицияси қандай роль ўйнайди? Байден содиқ глобалист, қутурган русофоб ва бир қутблиликнинг ўта қаттиқ тарафдори. Айнан шу нарса унинг Киевнинг неонацист режимини қўллаб-қувватлашини ва Исроилни тўлиқ оқлашини, шу жумладан очиқ геноцидни ҳам изоҳлайди. Трампнинг позицияси анча мураккаб. У классик миллатчи; унинг учун энг муҳими, дунё ҳукмронлиги режалари эмас, балки Американинг давлат манфаатларидир. Трамп Россияга нисбатан бефарқ, уни Хитой билан савдо-иқтисодий рақобат кўпроқ ташвишга солмоқда. Лекин шу билан бирга у Американинг ўзидаги ўта кучли сионистик лобби таъсирида. Ва шунинг учун Ғарбнинг Ислом дунёси билан яқинлашиб келаётган урушида Трамп ёки бошқа республикачининг келиши вазиятни ўзгартирмайди.
Шу нуқтаи назардан, агар Трампнинг Оқ уйга қайтиши Украинани қўллаб-қувватлашни сусайтириши мумкин бўлса (бу Россия учун жуда муҳим), у мусулмонлар ва айниқса, фаластинликларга нисбатан анча қаттиқ сиёсат юритади – эҳтимол Байдендан ҳам қаттиқроқ. Шунинг учун биз реалист бўлишимиз ва жиддий, оғир, узоқ давом этадиган урушга тайёр бўлишимиз керак.
Шу нуқтаи назардан, агар Трампнинг Оқ уйга қайтиши Украинани қўллаб-қувватлашни сусайтириши мумкин бўлса (бу Россия учун жуда муҳим), у мусулмонлар ва айниқса, фаластинликларга нисбатан анча қаттиқ сиёсат юритади – эҳтимол Байдендан ҳам қаттиқроқ. Шунинг учун биз реалист бўлишимиз ва жиддий, оғир, узоқ давом этадиган урушга тайёр бўлишимиз керак.
Бу диний можаро эмаслигини тушуниш ўта муҳимдир. Бу атеистик, материалистик Ғарбнинг барча анъанавий динларга қарши урушидир. Бу шуни англатадики, муқаддас китобларда ёзилган охирги жанг вақти келган бўлиши мумкин.
Ядро урушига айланадими?
Бу яқинлашиб келаётган можаро ядро урушига айланиб кетадими? Буни, айниқса, тактик ядро қуролидан фойдаланишни инкор этиб бўлмайди. Стратегик ядро қуролига эга бўлганлар (Россия ва НАТО мамлакатлари) улардан фойдаланиши даргумон - бу бутун инсониятни йўқ қилиш билан баробар бўлади. Лекин Исроил тактик ядро қуролига эга экан, Покистон ва Эронда ҳам бундай қуроллар бўлиши мумкин ва уларнинг маҳаллий қўлланишини инкор этиб бўлмайди.
Ушбу яқинлашиб келаётган қарама-қаршилик пайтида дунё тартиби қандай бўлади? Бу ерда тайёр жавоб йўқ. Албатта, истисно қилинадиган ягона нарса - глобалистлар жуда қаттиқ ёпишиб олган кучли ва барқарор бир қутбли дунё тартибини ўрнатиш. Дунё энди ҳеч қандай шароитда бир қутбли бўлмайди. Дунё ё кўп қутбли бўлади ёки умуман мавжуд бўлмайди. Ғарб ўз гегемонлигини сақлаб қолишни қанчалик қаттиқ талаб қилса, жанг шунчалик шиддатли бўлади.
Аммо кўп қутблилик ўз-ўзидан пайдо бўлмайди. Ҳозир ислом оламининг сезиларли даражада қайта гуруҳланиши кузатилмоқда. Мусулмонлар умумий ашаддий душман олдида бирлаша олсалар, демак, тўлақонли ислом қутби пайдо бўлади. Агар улар муваффақиятсиз бўлса, у кўп кутуплуликнинг бошланишини кечиктиради.
Кўриниб турибдики, ҳар бир қутб ўзининг мавжуд бўлиш ҳуқуқини зиддият орқали исботлаши керак. Россия Украинада ғалаба қозониб, тўлиқ ва суверен қутбга айланади. Хитой - Тайван муаммосини ҳал қилди.
Ислом олами - Фаластин масаласини адолатли ҳал этишни талаб қилмоқда.
Кейинги навбат Ҳиндистон, Лотин Америкаси ва Африкага келади, улар Ғарбнинг неоколоний кучлари билан тобора кўпроқ тўқнаш келмоқда. Кўп қутбли дунёнинг барча қутблари имтиҳондан ўтишга мажбур бўлади.
Ва кейин биз қисман Колумбгача бўлган дунё тартибига қайтамиз, унда Ғарбий Европадан ташқари, бир нечта империялар - Хитой, Ҳиндистон, Россия, Усмонийлар, Форс, шунингдек, Жанубий Осиё, Африка ва Лотин Америкадаги мустақил кучли давлатлар бирга яшаган. Ҳатто Океаниянинг ҳам ўзига хос сиёсий ва ижтимоий тизимлари мавжуд бўлиб, кейинчалик уларни европалик мустамлакачилар ва ирқчилар "ваҳшийлик" ва "варварлик" билан йўқ қилган. Шунинг учун кўп қутблилик жуда мумкин. Ғарбнинг замонавий империалистик сиёсати бошланишидан олдин инсоният шундай эди.
Бу сайёрада тинчлик дарҳол ўрнатилади дегани эмас. Аммо бундай кўп қутбли дунё тартиби ҳар қандай ҳолатда ҳам анча адолатли ва мувозанатли бўлади.
