Киев иттифоқчилари ваҳимада. Исроил Украинага ҳалокатли зарба берди
© AFP 2023 / DANIEL MIHAILESCU
Oбуна бўлиш
FT: Глобал жанубдаги давлатлар Фаластиндаги уруш туфайли Ғарбдан юз ўгиришди.
ТОШКЕНТ, 20 окт — Sputnik. Михаил Катков, Виктор Жданов. Исроилнинг Ғазо секторидаги ҳаракатлари Ғарбнинг Глобал жанубни Украина томон тортишга қаратилган дипломатик саъй-ҳаракатларига путур етказди. Бу ҳақда "Financial Times" хабар бермоқда. Нашр, афсуски, Москва энди "эътибордан четда қолган" киши эмас дея қайд этди. Исми ошкор этилмаган расмийлар ва дипломатларнинг газетага айтишича, Яқин Шарқдаги инқироз Россия учун "осмондан туҳфа" бўлган. Нима учун бу содир бўлгани — РИА Новости материалида.
Дипломатик фалокат
Бир ярим йилдан кўпроқ вақт давомида АҚШ, Буюк Британия, Франция ва Европа Иттифоқининг бошқа раҳбарлари халқаро ҳамжамиятга Россиянинг Украинадаги махсус операцияси авторитаризм ва демократия, ёмонлик ва яхшилик ўртасидаги кураш эканлигини исботлашга ҳаракат қилишди.
Август ойида Ғарб дипломатлари Саудия Арабистонида 58 та давлат вакилларини ўз позицияларининг тўғрилигига ишонтириш ва шу билан бирга “Зеленский режаси”ни можарони ҳал қилиш учун асос сифатида қабул қилиш учун тўплади.
Кўп ютуқларга эришилмади, аммо йиғилиш иштирокчилари ҳеч бўлмаганда дунё тартибини сақлаб қолиш зарурлигини тан олишди.
Бироқ "Financial Times" таъкидлаганидек, Ғазо секторининг бомбардимон қилинишига Ғарб давлатларининг муносабати Глобал Жанубга ўйин қоидалари қайта кўриб чиқилиши мумкинлигини кўрсатди. Натижада, дунё Исроил ҳаракатлари тарафдорлари ва мухолифларига бўлинишни бошлади, Украина эса ахборот кун тартиби четида қолди.
"Биз, албатта, Глобал Жануб учун курашда ютқаздик. Унинг мамлакатлари билан Украинага нисбатан қилган барча ишларимиз йўқолди. Қоидалар ва дунё тартибини унутинг. Бизни бошқа ҳеч қачон тинглашмайди. Украина ҳақида айтганларимиз Ғазога ҳам тегишли бўлиши керак. Акс ҳолда биз барча ишончни йўқотамиз", — дея G7 дипломатларининг биридан иқтибос келтиради нашр.
Унинг сўзларига кўра, бразилияликлар, жанубий африкаликлар ва индонезияликлар энди ғарбликларнинг инсон ҳуқуқлари қадри ҳақида айтган гапларига ишонмайди.
Британия оммавий ахборот воситалари ривожланаётган мамлакатлар Фаластин халқининг курашини қўллаб-қувватлашини, чунки улар буни ўз тақдирини ўзи белгилаш ва АҚШ гегемонлигига қаршилик призмаси орқали кўришини таъкидлайди.
Бундан ташқари, америкалик дипломатлар "Financial Times" нашрига бу уларни жуда хавотирга солаётганини тан олди, аммо Оқ уй Исроил билан муносабатларни қайта кўриб чиқмоқчи эмас.
Кабутарлар қирғийларга қарши
Шуниси эътиборга лойиқки, БМТ Хавфсизлик Кенгашида америкаликлар икки марта ҲАМАС ва ЦАХАЛ ўртасидаги жанговар ҳаракатларни тўхтатиш бўйича резолюцияларни блоклаган. Москва биринчи марта бундай ташаббус билан чиқди, уни Хитой, Габон, Мозамбик ва БАА қўллаб-қувватлади.
Франция, Буюк Британия ва Япония Вашингтон тарафини олди. Бразилия иккинчи уринишни амалга оширди — АҚШдан ташқари ҳамма овоз берди.
Жо Байден тинчликка чақириш ўрнига Тел-Авивга ташриф буюрди ва у ерда Исроил Ғазо секторидаги шифохонани бомбаламаганини айтди. Бундан ташқари, Ғарб давлатларида Фаластинни қўллаб-қувватлаган намойишлар тарқатилмоқда. Намойишлар АҚШ, Франция, Италия ва Буюк Британияда бўлиб ўтди.
Айни вақтда Франциянинг “Ницца” клубининг жазоирлик футболчиси Юсуф Атал Фаластин халқини қўллаб-қувватловчи видеони чоп этгани учун узр сўрашга мажбур бўлди. Голландиялик ярим ҳимоячи Анвар Эль-Гази ижтимоий тармоқда Фаластин озод бўлиши кераклиги ҳақидаги пости учун Германиянинг "Майнц" футбол клубидаги машғулотлардан четлаштирилди. Саудия Арабистонида тўп сураётган “олтин тўп” соҳиби Карим Бензема эса Исроилни танқид қилгани учун “ҲАМАС агенти” деб аташди.
Владимир Путин эса Сурия, Эрон, Миср, Хитой, Фаластин ва Исроил раҳбарлари билан можарони муҳокама қилишга муваффақ бўлди. Ҳар бир вазиятда у ўт очишни тўхтатиш ва тинч аҳолига инсонпарварлик ёрдами етказилиши тарафдори.
Натижада ҲАМАС Россия президенти позициясини қадрлашини билдирди.
Бузилмас дўстлик
“Ғарб ва жануб мамлакатлари ўртасидаги келишмовчилик ҳақиқатан ҳам Фаластиндаги можаронинг авж олишининг оқибатларидан биридир. Бироқ, бундан олдин ҳам қарама-қаршиликлар кучайиб борди, бу Украина можаросини тинч йўл билан ҳал қилиш бўйича маслаҳатлашувлар ўтказилган Жиддадаги учрашувда яққол кўринди. Кейин Саудия Арабистони Ғарб томонидан қўллаб-қувватланган Зеленский режасига муқобил таклиф қилди. Буни G20га ҳам юклаш мумкин эмас эди. Кўпгина давлатлар Россиясиз музокара қилишдан бош тортмоқда. Ажралиш янада ёмонлашди ва бу конфигурацияга эга бўлди”, — деди Миллий тадқиқот университети Олий Иқтисодиёт мактаби доценти Андрей Суздалцев РИА Новости билан суҳбатда.
Сиёсатшуноснинг қайд этишича, Байденнинг Тел-Авивга ташрифи чоғида Пекинда ўтган саммит далолатдир. Жанубнинг рекомбинацияси содир бўлди, энди уни йўқ қилиш жуда қийин бўлади.
“Ғарб қарама-қаршилик ва Россияни яккалаб қўйишга ўтгандан сўнг, бу реал позиция эмаслиги тезда маълум бўлди. Мамлакатимиз жаҳон сиёсати, иқтисодиёти ва маданиятида алоҳида ўрин тутади. Ғарб йўналиши Москванинг фаол, мақсадли ва тизимли қаршиликларига дуч келди. Бу Россияни Ғарб гегемонлигини қабул қилмайдиган ва унга қаршилик кўрсатишга иродали барча давлатлар учун табиий тортишиш марказига айлантиради. Сўнгги воқеаларда БРИКСнинг кенгайиши сезиларли бўлди”, — дейди Россия ТИВ Москва давлат халқаро муносабатлар институти катта ўқитувчиси Алексей Зудин.
Фаластин-Исроил уруши, айниқса, Ғарб ва Жануб ўртасидаги муносабатларнинг ёмонлашувига сабаб бўлди.
“Ар-Риёдда Блинкен Саудия шаҳзодаси билан учрашувни тун бўйи кутишга мажбур бўлди. Бошқа давлатлар ҳам АҚШ давлат котиби, ҳам президент Байден билан учрашишдан бош тортди. Минглаб одамлар ҳатто араб дунёсидан ташқарида ҳам Исроилга қарши норозилик билдиришмоқда”, деб эслатди мутахассис.
Ғазо секторидаги куч сиёсати АҚШ ва Исроилнинг яккаланишига олиб келди, дея таъкидлайди экспертлар. Вашингтоннинг жаҳон миқёсидаги ҳаракатларига нисбатан ҳақиқий муносабат тобора яққол намоён бўлмоқда. Доимий равишда суверен йўлни босиб ўтаётган Россия Глобал Жануб учун муқобил бўлиб бормоқда.
