https://sputniknews.uz/20230922/togli-qorabog-ozarbayjonning-ichki-masalasi-hammaga-tasir-qildi-39216514.html
Тоғли Қорабоғ: “Озарбайжоннинг ички масаласи” ҳаммага таъсир қилди
Тоғли Қорабоғ: “Озарбайжоннинг ички масаласи” ҳаммага таъсир қилди
Sputnik Ўзбекистон
Арманистон ҳеч қачон Тоғли Қорабоғнинг мустақиллигини тан олмаган ва уни ўз ҳудудининг бир қисми деб эълон қилмаган. 22.09.2023, Sputnik Ўзбекистон
2023-09-22T21:50+0500
2023-09-22T21:50+0500
2023-09-22T21:50+0500
озарбайжон
арманистон
россия
можаро
тоғли қорабоғ
боку
ереван
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/09/13/39105585_0:0:3607:2029_1920x0_80_0_0_f09a38ea6be49278675cf82a95e8aaa3.jpg
ТОШКЕНТ, 22 сен — Sputnik. Тоғли Қорабоғда узоқ давом этган қуролли можаро ниҳоясига етиш арафасида. Озарбайжон томони ва маҳаллий аҳоли вакиллари Россия тинчликпарвар контингенти қўмондонлиги воситачилигида 20 сентябрь куни соат 13:00 дан бошлаб ҳарбий ҳаракатларни тўлиқ тўхтатиш бўйича келишувга эришди.Бугун Озарбайжон ўз суверенитетини тиклади ва тинч йўл билан ҳудуд реинтеграциясини амалга оширмоқчи.Дарҳақиқат, 2022 йил кузида Прагада бўлиб ўтган саммитда Ереван ва Боку БМТ Низоми ва МДҲнинг 1991 йилдаги Олмаота декларациясига содиқлигини яна бир бор тасдиқлади. Яъни, Тоғли Қорабоғ Озарбайжон ССР таркибида бўлганида, томонлар бир-бирининг ҳудудий яхлитлиги ва суверенитетини собиқ иттифоқ республикалари чегаралари доирасида тан олган.2023 йил баҳорида Брюсселда Европа Иттифоқи шафелигида бўлиб ўтган навбатдаги саммитда томонлар квадрат километргача ўз позицияларини тасдиқладилар.Шу билан бирга, Россия тинчликпарвар контингенти (РТК) Тоғли Қорабоғ ҳудудида вазифаларни бажаришда давом этмоқда. Боку, Ереван ва Степанакерт билан тинч аҳолига нисбатан хавфсизлик ва инсонпарварлик қонунчилигига риоя қилишни таъминлаш учун ҳамкорлик қилади. Қорабоғнинг уч вилоятидан 5 мингга яқин аҳоли тинчликпарварлар жойлашган жойга эвакуация қилинди, уларнинг барчаси тиббий ёрдам, иссиқ овқат ва дам олиш жойлари билан таъминланди.Бироқ, вазият мураккаб.Россия Мудофаа вазирлиги маълумотларига кўра, 20 сентябрь куни тинчликпарвар кучлар бўлган автомобиль Жанятоғ қишлоғи яқинидаги РТК кузатув пунктидан қайтаётиб ҳужумга учраган. Машинада бўлган россиялик ҳарбийлар ҳалок бўлган.Воқеа жойида Озарбайжон Республикаси ва Россия Федерацияси тергов органлари вакиллари томонидан аниқлик киритилмоқда. Озарбайжон президенти Илҳом Алиев Россия президенти Владимир Путин билан телефон орқали мулоқотда РТК ҳарбий хизматчиларининг Тоғли Қорабоғда фожиали ҳалок бўлгани муносабати билан узр сўради ва чуқур ҳамдардлик билдирди.Жанубий Кавказдаги ҳар бир тинчликпарвар миссия биринчи кундан то охирги кунгача хавф остида бўлади. Россия Мудофаа вазирлигининг 15-алоҳида мотоўқотар бригадасининг 800 нафарга яқин ҳарбий хизматчисидан иборат тинчликпарвар кучлар Озарбайжон, Арманистон ва Россия ўртасидаги уч томонлама келишувга мувофиқ 2020 йил ноябрь ойидан бошлаб Тоғли Қорабоғ ҳудудида муносиб хизмат қилмоқда.Халқаро резонансОзарбайжон тан олинмаган республика қуролли кучлари олиб чиқиб кетилганидан кейин Тоғли Қорабоғнинг тинч йўл билан реинтеграциясига тайёргарлик кўрмоқда.19 ва 20 сентябрь кунлари Ереван Озарбайжоннинг “маҳаллий характердаги терроризмга қарши чора-тадбирлари”га жуда вазминлик билан муносабатда бўлди ва Қорабоғ арманларини ҳимоя қилмади.Тоғли Қорабоғдаги воқеалар Арманистон тинчликпарвар кучлари ва АҚШ махсус кучларининг Ереван яқинидаги “Eagle Partner 2023” қўшма ҳарбий манёврларига ҳеч қандай таъсир кўрсатмади.Арманистон пойтахтида – ҳукумат биноси ва Россия элчихонаси яқинидаги оммавий норозилик намойишлари жиддий оқибатларга олиб келмади. Сўнгги йилларда бош вазир Никол Пашиняннинг истеъфосини талаб қилган митинглар ўзига хос норма ва арман демократиясининг мустаҳкамланиши белгисига айланди.Москва Тоғли Қорабоғ билан боғлиқ оддий ва мураккаб саволларга аниқ ва тўғридан-тўғри жавобларга эга. Россиянинг минтақадаги барқарорлаштирувчи роли сақланиб қолмоқда. 19 сентябрь куни кескинлашувнинг янги босқичида Москва можаро томонларини зудлик билан ҳарбий ҳаракатларни тўхтатишга чақирди ва энг муҳими, бу мақсадга эришиш учун барча имкониятларни ишга солди.Эслатиб ўтамиз, ҳозирги вазиятда 2022 йилги Донбасс билан ҳар қандай ўхшашлик ва таққослашлар ўринсиз. Россия кескин вазиятда Донецк Халқ Республикаси ва Луганск Халқ Республикаси мустақиллигини тан олди, кейин тинч аҳолини қурол кучи билан ҳимоя қилди.Арманистон бош вазири Никол Пашинян 2022 йилнинг кузида Тоғли Қорабоғ Озарбайжон таркибига киришини расман тасдиқлаган эди. Боку ва маҳаллий аҳоли учун қолгани вақт масаласига айланди.Ғарб давлатлари мунтазам равишда Қорабоғ арманларига ҳамдард бўлиб, ҳеч қандай "ёрдам" таклиф қилмадилар. Можарони ҳал қилиш учун ҳеч нарса қилмадилар.БМТ Бош котиби Антониу Гутерреш 2020 йилги келишувларни амалга оширишга чақирди. БМТ Инсон ҳуқуқлари кенгаши (ИҲК) Озарбайжон ва Арманистон ўртасидаги тинчлик жараёнига қайтиш ҳозир ҳар қачонгидан ҳам муҳимроқ эканини айтди. БМТ Хавфсизлик Кенгашининг Тоғли Қорабоғдаги вазият бўйича фавқулодда йиғилиши 21 сентябрь куни – воқеалар динамикасидан ажратилган ҳолда ўтказилиши режалаштирилган эди. 20 сентябрга ўтар кечаси АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен Озарбайжон президенти Илҳом Алиев билан телефон орқали суҳбатда можарони ҳарбий йўл билан ҳал қилиш имкони йўқлигини узоқни ўйламай таъкидлади.Бир сўз билан айтганда, “Озарбайжоннинг ички масаласи” ҳаммага таъсир қилди, аммо ҳар хил йўллар билан.Европа давлатлари Жанубий Кавказ муаммоларидан энг кам хавотирда. Масалан, Греция сиёсатчилари Қорабоғдан кейин Эгей денгизи ва Кипрдаги вазиятнинг “Эрдоғаннинг амбициялари туфайли” кескинлашиши мумкинлигидан кўпроқ хавотирда.Ҳар қандай қийин вазиятда Ғарб ўзига, аниқроғи ўзига яқинроқ муаммоларга содиқ қолади.
арманистон
тоғли қорабоғ
боку
ереван
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Александр Хроленко
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
озарбайжон, арманистон, россия, можаро, тоғли қорабоғ, боку, ереван
озарбайжон, арманистон, россия, можаро, тоғли қорабоғ, боку, ереван
Тоғли Қорабоғ: “Озарбайжоннинг ички масаласи” ҳаммага таъсир қилди
Арманистон ҳеч қачон Тоғли Қорабоғнинг мустақиллигини тан олмаган ва уни ўз ҳудудининг бир қисми деб эълон қилмаган.
ТОШКЕНТ, 22 сен — Sputnik. Тоғли Қорабоғда узоқ давом этган қуролли можаро ниҳоясига етиш арафасида. Озарбайжон томони ва маҳаллий аҳоли вакиллари Россия тинчликпарвар контингенти қўмондонлиги воситачилигида 20 сентябрь куни соат 13:00 дан бошлаб ҳарбий ҳаракатларни тўлиқ тўхтатиш бўйича келишувга эришди.
Бугун Озарбайжон ўз суверенитетини тиклади ва тинч йўл билан ҳудуд реинтеграциясини амалга оширмоқчи.
Кеча Россия Федерацияси Давлат Думаси раиси Вячеслав Володин ўтган 24 соат ичида содир бўлган қайноқ воқеаларни холисона баҳолаб, изоҳ берди: “Боку ўз ҳудудида ҳаракат қилмоқда. Тоғли Қорабоғдаги вазият Озарбайжоннинг ички иши”.
Дарҳақиқат, 2022 йил кузида Прагада бўлиб ўтган саммитда Ереван ва Боку БМТ Низоми ва МДҲнинг 1991 йилдаги Олмаота декларациясига содиқлигини яна бир бор тасдиқлади. Яъни, Тоғли Қорабоғ Озарбайжон ССР таркибида бўлганида, томонлар бир-бирининг ҳудудий яхлитлиги ва суверенитетини собиқ иттифоқ республикалари чегаралари доирасида тан олган.
2023 йил баҳорида Брюсселда Европа Иттифоқи шафелигида бўлиб ўтган навбатдаги саммитда томонлар квадрат километргача ўз позицияларини тасдиқладилар.
Шу билан бирга, Россия тинчликпарвар контингенти (РТК) Тоғли Қорабоғ ҳудудида вазифаларни бажаришда давом этмоқда. Боку, Ереван ва Степанакерт билан тинч аҳолига нисбатан хавфсизлик ва инсонпарварлик қонунчилигига риоя қилишни таъминлаш учун ҳамкорлик қилади. Қорабоғнинг уч вилоятидан 5 мингга яқин аҳоли тинчликпарварлар жойлашган жойга эвакуация қилинди, уларнинг барчаси тиббий ёрдам, иссиқ овқат ва дам олиш жойлари билан таъминланди.
Россия Мудофаа вазирлиги маълумотларига кўра, 20 сентябрь куни тинчликпарвар кучлар бўлган автомобиль Жанятоғ қишлоғи яқинидаги РТК кузатув пунктидан қайтаётиб ҳужумга учраган. Машинада бўлган россиялик ҳарбийлар ҳалок бўлган.
Воқеа жойида Озарбайжон Республикаси ва Россия Федерацияси тергов органлари вакиллари томонидан аниқлик киритилмоқда. Озарбайжон президенти Илҳом Алиев Россия президенти Владимир Путин билан телефон орқали мулоқотда РТК ҳарбий хизматчиларининг Тоғли Қорабоғда фожиали ҳалок бўлгани муносабати билан узр сўради ва чуқур ҳамдардлик билдирди.
Жанубий Кавказдаги ҳар бир тинчликпарвар миссия биринчи кундан то охирги кунгача хавф остида бўлади. Россия Мудофаа вазирлигининг 15-алоҳида мотоўқотар бригадасининг 800 нафарга яқин ҳарбий хизматчисидан иборат тинчликпарвар кучлар Озарбайжон, Арманистон ва Россия ўртасидаги уч томонлама келишувга мувофиқ 2020 йил ноябрь ойидан бошлаб Тоғли Қорабоғ ҳудудида муносиб хизмат қилмоқда.
Озарбайжон тан олинмаган республика қуролли кучлари олиб чиқиб кетилганидан кейин Тоғли Қорабоғнинг тинч йўл билан реинтеграциясига тайёргарлик кўрмоқда.
Бугун Евлахда Озарбайжон Республикаси ва Қорабоғ арманлари ўртасида музокаралар бўлиб ўтди. Озарбайжон Конституцияси ва қонунлари асосида резидентларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари муҳокама қилинди. Эътибор берамиз, Қорабоғ аҳолиси танлаш ҳуқуқига эга, ҳеч ким Озарбайжон фуқаролигига мажбурланмайди.
19 ва 20 сентябрь кунлари Ереван Озарбайжоннинг “маҳаллий характердаги терроризмга қарши чора-тадбирлари”га жуда вазминлик билан муносабатда бўлди ва Қорабоғ арманларини ҳимоя қилмади.
Тоғли Қорабоғдаги воқеалар Арманистон тинчликпарвар кучлари ва АҚШ махсус кучларининг Ереван яқинидаги “Eagle Partner 2023” қўшма ҳарбий манёврларига ҳеч қандай таъсир кўрсатмади.
Арманистон пойтахтида – ҳукумат биноси ва Россия элчихонаси яқинидаги оммавий норозилик намойишлари жиддий оқибатларга олиб келмади. Сўнгги йилларда бош вазир Никол Пашиняннинг истеъфосини талаб қилган митинглар ўзига хос норма ва арман демократиясининг мустаҳкамланиши белгисига айланди.
Москва Тоғли Қорабоғ билан боғлиқ оддий ва мураккаб саволларга аниқ ва тўғридан-тўғри жавобларга эга. Россиянинг минтақадаги барқарорлаштирувчи роли сақланиб қолмоқда. 19 сентябрь куни кескинлашувнинг янги босқичида Москва можаро томонларини зудлик билан ҳарбий ҳаракатларни тўхтатишга чақирди ва энг муҳими, бу мақсадга эришиш учун барча имкониятларни ишга солди.
Эслатиб ўтамиз, ҳозирги вазиятда 2022 йилги Донбасс билан ҳар қандай ўхшашлик ва таққослашлар ўринсиз. Россия кескин вазиятда Донецк Халқ Республикаси ва Луганск Халқ Республикаси мустақиллигини тан олди, кейин тинч аҳолини қурол кучи билан ҳимоя қилди.
Арманистон ҳеч қачон Тоғли Қорабоғнинг мустақиллигини тан олмаган ва уни ўз ҳудудининг бир қисми деб эълон қилмаган (шу сабабли КХШТни жалб қилиш ҳақида гап бўлиши мумкин эмас).
Арманистон бош вазири Никол Пашинян 2022 йилнинг кузида Тоғли Қорабоғ Озарбайжон таркибига киришини расман тасдиқлаган эди. Боку ва маҳаллий аҳоли учун қолгани вақт масаласига айланди.
Ғарб давлатлари мунтазам равишда Қорабоғ арманларига ҳамдард бўлиб, ҳеч қандай "ёрдам" таклиф қилмадилар. Можарони ҳал қилиш учун ҳеч нарса қилмадилар.
БМТ Бош котиби Антониу Гутерреш 2020 йилги келишувларни амалга оширишга чақирди. БМТ Инсон ҳуқуқлари кенгаши (ИҲК) Озарбайжон ва Арманистон ўртасидаги тинчлик жараёнига қайтиш ҳозир ҳар қачонгидан ҳам муҳимроқ эканини айтди. БМТ Хавфсизлик Кенгашининг Тоғли Қорабоғдаги вазият бўйича фавқулодда йиғилиши 21 сентябрь куни – воқеалар динамикасидан ажратилган ҳолда ўтказилиши режалаштирилган эди. 20 сентябрга ўтар кечаси АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен Озарбайжон президенти Илҳом Алиев билан телефон орқали суҳбатда можарони ҳарбий йўл билан ҳал қилиш имкони йўқлигини узоқни ўйламай таъкидлади.
Бир сўз билан айтганда, “Озарбайжоннинг ички масаласи” ҳаммага таъсир қилди, аммо ҳар хил йўллар билан.
Европа давлатлари Жанубий Кавказ муаммоларидан энг кам хавотирда. Масалан, Греция сиёсатчилари Қорабоғдан кейин Эгей денгизи ва Кипрдаги вазиятнинг “Эрдоғаннинг амбициялари туфайли” кескинлашиши мумкинлигидан кўпроқ хавотирда.
Ҳар қандай қийин вазиятда Ғарб ўзига, аниқроғи ўзига яқинроқ муаммоларга содиқ қолади.
