https://sputniknews.uz/20221014/putin-markaziy-osiyo---rossiya-sammitida-nima-dedi---asosiy-fikrlar-29137992.html
Путин "Марказий Осиё - Россия" саммитида нима деди - асосий фикрлар
Путин "Марказий Осиё - Россия" саммитида нима деди - асосий фикрлар
Sputnik Ўзбекистон
Россия президенти ўз нутқида айнан ҳозир МО давлатлари ва Россия ўзаро алоқаларни ривожлантириши, хавфсизлик борасида ҳаракатларни мувофиқлаштириши кераклиги... 14.10.2022, Sputnik Ўзбекистон
2022-10-14T17:31+0500
2022-10-14T17:31+0500
2022-10-14T17:31+0500
россия
марказий осиё
қозоғистон
қирғизистон
туркманистон
тожикистон
ўзбекистон
владимир путин
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e6/0a/0e/29138410_0:148:3115:1900_1920x0_80_0_0_bd8e10758506c9cefafa6e765a46cac8.jpg
ТОШКЕНТ, 14 окт - Sputnik. Айни дамда Остонда бўлиб ўтаётган "Марказий Осиё - Россия" саммитида Россия, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Туркиманистон ва Ўзбекистон президентлари иштирок этишмоқда. Саммитда сўзга чиққан Россия президенти Владимир Путин ушбу янги форматдаги мулоқот ўзаро алоқаларни чуқурлаштиришга хизмат қилишига ишонч билдирди. "Дунёда тобора мураккаблашиб бораётган ва Марказий Осиё ҳудудидаги оддий бўлмаган вазият ҳамда четдан туриб бизнинг орамизда кўп соҳаларда интеграцияни бузишга қаратилган интилишлар - бизни ўзаро муносабатларимизнинг барча механизмларини фаоллаштиришга ундамоқда.Россия ўз навбатида Марказий осиёлик дўстларимиз билан кўп томонлама ҳамкорликни мустаҳкамлаш, хусусан, янги ишлаб чиқариш ва таъминот занжирларини яратишда иштирок этиш, қўшма корхоналарнинг узлуксиз ишлашини таъминлаш, муқобил логистика схемаларини барпо этиш учун очиқ.Шунингдек, Россия Марказий Осиё давлатларининг кенг кўламли импорт ўрнини босувчи маҳсулотлар ишлаб чиқариш занжирлари ва лойиҳаларига қўшилишидан манфаатдор. Ишончим комилки, бу барчамизнинг иқтисодиётини ривожлантириш ва янги ваколатларни эгаллашга хизмат қилади", - деди Россия президенти.Иқтисодий ҳамкорликРоссия ва МОнинг бешта руспубликаси билан ҳамкорлиги яхши ривожланмоқда. Хусусан, сўнгги 5 йил ичида Россия ва МО давлатлари орасида товар айирбошлаш 2 баробарга ошиб, 37,1 миллиард долларни ташкил этди. 2022 йилнинг ярим йилида бу кўрсатгич яна 16 % ошди. Ундан ташқари, Россия МО давлатларида етакчи сармоя киритувчи: тўғридан-тўғри инвестицияларимизнинг умумий ҳажми қарийб беш миллиард долларни ташкил этади.Россия ва МО ўртасида Ғарб операторларининг ортиқча иштирокини истисно қилиш мақсадида молиявий ҳисоб-китоб механизмларини қайта конфигурация қилиш жараёни бошланди. SWIFT ўрнига биз янги ташкил этилган молиявий хабарлар тизимидан фойдаланишга ўтмоқдамиз. Кредит ташкилотлари ўртасида тўғридан-тўғри корреспондент ҳисоб рақамлари очиш амалиётини кенгайтирмоқдамиз.Энергетик хавфсизликРоссия ва МОнинг беш давлати орасида энергия хавфсизлиги соҳасида ҳамкорлиги чуқурлашмоқда. Гап ишлаб чиқариш қувватларини яратиш, АЭС қуриш, рақамли технологияларни жорий этиш бўйича ҳамкорлик ҳақида бормоқда. Хусусан, мамлакатимиз Марказий Осиёнинг ягона энергетика тизимини тиклашда амалий ёрдам кўрсатишга тайёр, бу эса, шубҳасиз, минтақадаги барча давлатларнинг энергия хавфсизлигини оширади.Нефтни ташиш йўналишларини кенгайтириш, шунингдек, Каспий денгизида энергия ресурсларини биргаликда ўзлаштириш, арзон ва тоза табиий газ мотор ёқилғиси билан таъминлаш, қувурларни қуриш ёки кенгайтириш, кўмир савдоси ва уни ташиш ҳажмини ошириш каби соҳаларда катта истиқболлар очилмоқда. Транспорт йўлаклари Россия томонидан амалга оширилаётган экспорт ва импортни қайта йўналтириш бутун Катта Евроосиё бўйлаб транспорт йўлакларини ривожлантиришни рағбатлантиради. МО ҳудуди орқали ўтувчи янги Транс-Евросиё йўлакларини: шарқ-ғарб, шимол-жануб, Европа-ғарбий Хитой йўналишларини ташкил этиш асосий вазифадир. Ахборот технологияларини жорий этиш ва сунъий интеллектни қўллаш, шунингдек, юк ва юкларни узлуксиз ташиш учун чегара постларини ривожлантириш юк оқимини сезиларли даражада тезлаштириши мумкин.ЕОИИЕвроосиё Иқтисодий Иттифоқи орқали ҳамкорлигимиз учун кенг имкониятлар очилмоқда. ЕОИИга аъзо давлатлар иқтисодиёти барқарорлиги ва уларнинг макроиқтисодий барқарорлигини таъминлаш бўйича комплекс чора-тадбирлар қабул қилинган. Ушбу чора-тадбирларнинг амалга оширилиши, бизнинг ҳисоб-китобларга кўра, ялпи ички маҳсулот ҳажмини 2,5 фоизга ёки қарийб 49 миллиард долларга ошириш имконини беради.Евроосиё тараққиёт банки ҳам ЕОИИ давлатларининг миллий иқтисодиётларини самарали қўллаб-қувватламоқда. Келгуси беш йил ичида унинг инвестицияларининг умумий ҳажми қарийб ўн бир миллиард долларни ташкил этади.Шуни алоҳида таъкидлайманки, Россия Евроосиё Иқтисодий Ҳамжамиятида бизнинг уюшмага аъзо бўлмаган давлатлар билан ҳамкорликнинг турли шаклларини жуда фойдали деб билади.Эпидемиологик хавфсизлик Яна бир муҳим масала – эпидемиологик ва санитария хавфсизлиги соҳасидаги ҳамкорликни такомиллаштириш. Пандемия минтақавий даражада фуқароларимиз саломатлиги ва фаровонлигини таъминлаш, шунингдек, минтақа давлатларининг технологик мустақиллигини мустаҳкамлашга хизмат қиладиган комплекс чора-тадбирлар тизимини ишлаб чиқиш зарурлигини яққол тасдиқлади. Масалан, МДҲ инфратузилмаси учун тадқиқот лабораториясини яратиш имконияти ҳақида ўйлаш керак.Ахборот хавфсизлиги Шунингдек, биз ахборот хавфсизлиги соҳасида қўшма технологик ресурс яратишни устувор вазифа деб биламиз. Ҳамдўстлик доирасида шаҳар муҳитини (“ақлли шаҳар”) ва давлат бошқарувини (“электрон ҳукумат”) рақамлаштириш, тармоқ хавфсизлигини таъминлаш, рақамли таълим соҳаларида лойиҳаларни амалга оширишни бошлашни таклиф қиламиз.Ҳурматли ҳамкасблар, мен ўрта муддатли истиқболда биргаликда эътиборни қаратиш мақсадга мувофиқ бўлган аниқ соҳаларнигина санаб ўтдим. Йиғилиш якунлари бўйича тасдиқлайдиган Баёнотда бундай ишларнинг тафсилотлари атрофлича ўз аксини топган ва ваколатли идораларга ушбу муҳим ҳужжат ижросини биринчи ўринга қўйиш, ўзаро тизимли ҳамкорликни йўлга қўйишни таклиф қилишни таклиф этаман. “Марказий Осиё - Россия” форматидаги кейинги фаолиятни мувофиқлаштиришни мамлакатларимиз ташқи ишлар вазирликлари ўз зиммасига олиши мумкин, мен тушунганимдек, навбатдаги саммитни ўтказиш бўйича таклифлар тайёрлайди.Афғонистон мавзуси Хулоса ўрнида, яқинда бўлиб ўтган Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгаш ва Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги саммитларида атрофлича муҳокама қилинган Афғонистондаги вазият ҳақида бир неча сўз.Қочқинлар оқими, террорчилик таҳдидлари ва экстремистик мафкуранинг тарқалиши билан тўлиб-тошган жанубий чегараларимизда чиндан ҳам кескинлик ўчоғи ёнмоқда. Айни пайтда Ғарб, биринчи навбатда Америка, Британия разведка хизматлари Толибонга қарши бўлган тузилмаларни озиқлантириб, уларни айрим мамлакатларимиз чегараларини ўққа тутишни мақсад қилган.Иқтисодий таназзул шароитида Толибон ҳукумати Афғонистон учун анъанавий бўлган пул топишнинг айрим турларига, жумладан, гиёҳванд моддалар савдосига рози бўлишга мажбур. Буни ҳамма билади. Хорижий разведка хизматларининг босими остида толиблар шимолда террорчиларнинг таянч нуқталари пайдо бўлишига кўз юммоқда. Трансчегаравий жиҳодий алоқалар барчамиз учун таҳдиддир.Албатта, Афғонистондаги амалдаги ҳокимият билан ишлашимиз керак, сиз менинг позициямни биласиз. Лекин бу борадаги ишларимизни пухта таҳлил қилиш ва мувофиқлаштириш мавзуси ҳам шу.Бу барча давлатларимиз учун ниҳоятда муҳим ва сизни ишонтириб айтмоқчиманки, Россия бу соҳада аввалгидек сиз билан жуда яқин алоқада бўлишга тайёр ва ишлайди.Эътиборингиз учун рахмат", - деди Путин.
қозоғистон
қирғизистон
тожикистон
ўзбекистон
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2022
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
россия, марказий осиё, қозоғистон, қирғизистон, туркманистон, тожикистон, ўзбекистон, владимир путин
россия, марказий осиё, қозоғистон, қирғизистон, туркманистон, тожикистон, ўзбекистон, владимир путин
Путин "Марказий Осиё - Россия" саммитида нима деди - асосий фикрлар
Россия президенти ўз нутқида айнан ҳозир МО давлатлари ва Россия ўзаро алоқаларни ривожлантириши, хавфсизлик борасида ҳаракатларни мувофиқлаштириши кераклиги ҳақида гапирди. Батафсил мақоламизда.
ТОШКЕНТ, 14 окт - Sputnik. Айни дамда Остонда бўлиб ўтаётган "Марказий Осиё - Россия" саммитида Россия, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Туркиманистон ва Ўзбекистон президентлари иштирок этишмоқда.
Саммитда сўзга чиққан Россия президенти Владимир Путин ушбу янги форматдаги мулоқот ўзаро алоқаларни чуқурлаштиришга хизмат қилишига ишонч билдирди.
"Дунёда тобора мураккаблашиб бораётган ва Марказий Осиё ҳудудидаги оддий бўлмаган вазият ҳамда четдан туриб бизнинг орамизда кўп соҳаларда интеграцияни бузишга қаратилган интилишлар - бизни ўзаро муносабатларимизнинг барча механизмларини фаоллаштиришга ундамоқда.
Бизнингча, айнан ҳозир бизнинг давлатларимиз ўзаро иттифоқчилик ва стратегик ҳамкорликни ҳамда ўз иқтисодларимизнинг барқарорлигини таъминлаш учун биргаликда, келишилган ва мувофиқлаштирилган қадамлар қўйиш вақти келган.
Россия ўз навбатида Марказий осиёлик дўстларимиз билан кўп томонлама ҳамкорликни мустаҳкамлаш, хусусан, янги ишлаб чиқариш ва таъминот занжирларини яратишда иштирок этиш, қўшма корхоналарнинг узлуксиз ишлашини таъминлаш, муқобил логистика схемаларини барпо этиш учун очиқ.
Шунингдек, Россия Марказий Осиё давлатларининг кенг кўламли импорт ўрнини босувчи маҳсулотлар ишлаб чиқариш занжирлари ва лойиҳаларига қўшилишидан манфаатдор. Ишончим комилки, бу барчамизнинг иқтисодиётини ривожлантириш ва янги ваколатларни эгаллашга хизмат қилади", - деди Россия президенти.
Россия ва МОнинг бешта руспубликаси билан ҳамкорлиги яхши ривожланмоқда. Хусусан, сўнгги 5 йил ичида Россия ва МО давлатлари орасида товар айирбошлаш 2 баробарга ошиб, 37,1 миллиард долларни ташкил этди. 2022 йилнинг ярим йилида бу кўрсатгич яна 16 % ошди.
Ундан ташқари, Россия МО давлатларида етакчи сармоя киритувчи: тўғридан-тўғри инвестицияларимизнинг умумий ҳажми қарийб беш миллиард долларни ташкил этади.
Россия ва МО ўртасида Ғарб операторларининг ортиқча иштирокини истисно қилиш мақсадида молиявий ҳисоб-китоб механизмларини қайта конфигурация қилиш жараёни бошланди. SWIFT ўрнига биз янги ташкил этилган молиявий хабарлар тизимидан фойдаланишга ўтмоқдамиз. Кредит ташкилотлари ўртасида тўғридан-тўғри корреспондент ҳисоб рақамлари очиш амалиётини кенгайтирмоқдамиз.
Россия ва МОнинг беш давлати орасида энергия хавфсизлиги соҳасида ҳамкорлиги чуқурлашмоқда. Гап ишлаб чиқариш қувватларини яратиш, АЭС қуриш, рақамли технологияларни жорий этиш бўйича ҳамкорлик ҳақида бормоқда. Хусусан, мамлакатимиз Марказий Осиёнинг ягона энергетика тизимини тиклашда амалий ёрдам кўрсатишга тайёр, бу эса, шубҳасиз, минтақадаги барча давлатларнинг энергия хавфсизлигини оширади.
Нефтни ташиш йўналишларини кенгайтириш, шунингдек, Каспий денгизида энергия ресурсларини биргаликда ўзлаштириш, арзон ва тоза табиий газ мотор ёқилғиси билан таъминлаш, қувурларни қуриш ёки кенгайтириш, кўмир савдоси ва уни ташиш ҳажмини ошириш каби соҳаларда катта истиқболлар очилмоқда.
Россия томонидан амалга оширилаётган экспорт ва импортни қайта йўналтириш бутун Катта Евроосиё бўйлаб транспорт йўлакларини ривожлантиришни рағбатлантиради.
МО ҳудуди орқали ўтувчи янги Транс-Евросиё йўлакларини: шарқ-ғарб, шимол-жануб, Европа-ғарбий Хитой йўналишларини ташкил этиш асосий вазифадир. Ахборот технологияларини жорий этиш ва сунъий интеллектни қўллаш, шунингдек, юк ва юкларни узлуксиз ташиш учун чегара постларини ривожлантириш юк оқимини сезиларли даражада тезлаштириши мумкин.
Евроосиё Иқтисодий Иттифоқи орқали ҳамкорлигимиз учун кенг имкониятлар очилмоқда. ЕОИИга аъзо давлатлар иқтисодиёти барқарорлиги ва уларнинг макроиқтисодий барқарорлигини таъминлаш бўйича комплекс чора-тадбирлар қабул қилинган. Ушбу чора-тадбирларнинг амалга оширилиши, бизнинг ҳисоб-китобларга кўра, ялпи ички маҳсулот ҳажмини 2,5 фоизга ёки қарийб 49 миллиард долларга ошириш имконини беради.
Евроосиё тараққиёт банки ҳам ЕОИИ давлатларининг миллий иқтисодиётларини самарали қўллаб-қувватламоқда. Келгуси беш йил ичида унинг инвестицияларининг умумий ҳажми қарийб ўн бир миллиард долларни ташкил этади.
Шуни алоҳида таъкидлайманки, Россия Евроосиё Иқтисодий Ҳамжамиятида бизнинг уюшмага аъзо бўлмаган давлатлар билан ҳамкорликнинг турли шаклларини жуда фойдали деб билади.
Яна бир муҳим масала – эпидемиологик ва санитария хавфсизлиги соҳасидаги ҳамкорликни такомиллаштириш. Пандемия минтақавий даражада фуқароларимиз саломатлиги ва фаровонлигини таъминлаш, шунингдек, минтақа давлатларининг технологик мустақиллигини мустаҳкамлашга хизмат қиладиган комплекс чора-тадбирлар тизимини ишлаб чиқиш зарурлигини яққол тасдиқлади. Масалан, МДҲ инфратузилмаси учун тадқиқот лабораториясини яратиш имконияти ҳақида ўйлаш керак.
Шунингдек, биз ахборот хавфсизлиги соҳасида қўшма технологик ресурс яратишни устувор вазифа деб биламиз. Ҳамдўстлик доирасида шаҳар муҳитини (“ақлли шаҳар”) ва давлат бошқарувини (“электрон ҳукумат”) рақамлаштириш, тармоқ хавфсизлигини таъминлаш, рақамли таълим соҳаларида лойиҳаларни амалга оширишни бошлашни таклиф қиламиз.
Ҳурматли ҳамкасблар, мен ўрта муддатли истиқболда биргаликда эътиборни қаратиш мақсадга мувофиқ бўлган аниқ соҳаларнигина санаб ўтдим. Йиғилиш якунлари бўйича тасдиқлайдиган Баёнотда бундай ишларнинг тафсилотлари атрофлича ўз аксини топган ва ваколатли идораларга ушбу муҳим ҳужжат ижросини биринчи ўринга қўйиш, ўзаро тизимли ҳамкорликни йўлга қўйишни таклиф қилишни таклиф этаман.
“Марказий Осиё - Россия” форматидаги кейинги фаолиятни мувофиқлаштиришни мамлакатларимиз ташқи ишлар вазирликлари ўз зиммасига олиши мумкин, мен тушунганимдек, навбатдаги саммитни ўтказиш бўйича таклифлар тайёрлайди.
Хулоса ўрнида, яқинда бўлиб ўтган Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгаш ва Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги саммитларида атрофлича муҳокама қилинган Афғонистондаги вазият ҳақида бир неча сўз.
Қочқинлар оқими, террорчилик таҳдидлари ва экстремистик мафкуранинг тарқалиши билан тўлиб-тошган жанубий чегараларимизда чиндан ҳам кескинлик ўчоғи ёнмоқда. Айни пайтда Ғарб, биринчи навбатда Америка, Британия разведка хизматлари Толибонга қарши бўлган тузилмаларни озиқлантириб, уларни айрим мамлакатларимиз чегараларини ўққа тутишни мақсад қилган.
Биз бу билан боғлиқ хавф ва таҳдидлардан хабардормиз ва шунинг учун Толибон раҳбарияти билан алоқаларни зарур даражада ушлаб турамиз. Афғонистонда фуқаролар уруши қайта тикланишига йўл қўймаслик бизнинг манфаатларимизга тўғри келади.
Иқтисодий таназзул шароитида Толибон ҳукумати Афғонистон учун анъанавий бўлган пул топишнинг айрим турларига, жумладан, гиёҳванд моддалар савдосига рози бўлишга мажбур. Буни ҳамма билади. Хорижий разведка хизматларининг босими остида толиблар шимолда террорчиларнинг таянч нуқталари пайдо бўлишига кўз юммоқда. Трансчегаравий жиҳодий алоқалар барчамиз учун таҳдиддир.
Албатта, Афғонистондаги амалдаги ҳокимият билан ишлашимиз керак, сиз менинг позициямни биласиз. Лекин бу борадаги ишларимизни пухта таҳлил қилиш ва мувофиқлаштириш мавзуси ҳам шу.
Бу барча давлатларимиз учун ниҳоятда муҳим ва сизни ишонтириб айтмоқчиманки, Россия бу соҳада аввалгидек сиз билан жуда яқин алоқада бўлишга тайёр ва ишлайди.
Эътиборингиз учун рахмат", - деди Путин.
