НАТОнинг “ёпиқ осмони” Украинага ёрдам бермайди
22:55 13.10.2022 (янгиланди: 18:40 05.04.2023)
© Sputnik / Игорь Зарембо
/ Oбуна бўлиш
Пентагон технологик жиҳатдан Америка Қўшма Штатлари устидан "осмонни ёпишга" қодир эмас, Европада ҳам ракета ҳужумидан мудофаа тизими йўқ бўлса, Киев бу ҳақда билармикан?
Ғарб қуролларининг технологик мукаммаллиги ва кучи ҳақидаги афсоналар Украинадаги ҳарбий операциялар театрининг шафқатсиз ҳақиқатлари билан парчаланади. АҚШ ва НАТОнинг Киевдаги фашистлар режимига ҳарбий ёрдамини кўпайтириш уни "демонтаж қилиш" ни тезлаштиради ва кафолатлайди. Россия Қуролли Кучлари махсус ҳарбий операция (МҲО) олдидаги вазифаларни изчил ва самарали ҳал қилмоқда.
12-13 октябрь кунлари Брюсселда бўлиб ўтган фавқулодда йиғилишда Пентагон раҳбари Ллойд Остин бошчилигидаги НАТО мудофаа вазирлари Киев режимини “керак бўлганича қўллаб-қувватлашни давом эттиришга" қарор қилди. Бир кун аввал бош котиб Йенс Столтенберг Шимолий Атлантика альянси Украинадаги можародаги “асосий роли”ни бажараётганини эълон қилди ва Украина Қуролли кучларига ҳарбий ёрдамни кучайтиришга ваъда берди.
Россия МВ 10-12 октябрь кунлари Украина қўмондонлик ва инфратузилма объектларига амалга оширган кучли зарбалардан сўнг америкаликлар ва уларнинг европалик иттифоқчилари Украина ҳаво мудофаасини яхшилашга ваъда беришди. 12 октябрь куни Брюсселда АҚШ Қуролли кучлари штаб бошлиқлари бирлашган қўмитаси раиси Марк Милли Украинага тақдим этиш мумкин бўлган “интеграциялашган ҳаво ва ракета ҳужумларига қарши мудофаа тизимлари" номини маълум қилди.
Улар орасида ўрта масофага мўлжалланган зенит-ракета тизимлари I-HAWK ва АҚШ армиясининг Patriot тизими, Германияда ишлаб чиқарилган IRIS-T, Норвегия-Америка NASAMS ва Исроилнинг "Темир гумбаз"и бор. Лекин украиналик аскарлар, уларнинг ҳар бири ўрганиш учун кўп вақт талаб этади. ва украиналик мутахассислар томонидан ишлаб чиқилган. Генерал Миллийнинг аниқлик киритишича, бутун Украина ҳаво ҳудуди эмас, фақат устувор объектларни ҳимоялаши мумкин.
Украина Қуролли Кучлари Бош штаби, ўз навбатида, Украинанинг муҳим (энергетик) инфратузилмасини ҳаво ҳужумидан мудофаа қилиш стратегиясини тайёрлади, уни амалга ошириш учун бир ой ичида 40-50 та замонавий ҳаво мудофаа тизимини харид қилиш керак. Ушбу лойиҳа бир неча ўн миллиардлаб маблағ талаб қилади (бироз олдин Уммон битта NASAMS ЗРКси учун 1,28 миллиард доллар тўлаган эди). Лекин бу лойиҳа соғлом фикрни масхара қилишдек кўринади ва нафақат маблағ томонидан.
Вашингтонда бўлиб ўтган АҚШ армияси ассоциацияси конференциясида Шимолий Америка Аэрокосмик мудофаа қўмондонлиги (NORAD) ва АҚШ Шимолий қўмондонлиги (NORTHCOM) бошлиғи генерал Глен ВанҲерк 11 октябрь куни Американинг ҳаво ҳужумидан мудофаа тизими имкониятлари ҳақида мулойимлик билан гапирди. Унинг айтишига кўра, кичик ўлчамли қанотли ракеталарнинг ҳужумларини аниқлаш ва қайтариш жуда мураккаб иш. Россиянинг юқори аниқликдаги узоқ масофали қанотли ракеталарини генерал (масалан авиацияга мослашган Х-101 ракетаси, уичш узоқлиги 5500 км гача) - бу АҚШ учун "доимий бевосита таҳдид" деб атади. Агар Пентагон технологик жиҳатдан Америка Қўшма Штатлари устидан "осмонни ёпишга" қодир бўлмаса ва ВанХерк "Вашингтон узра қанотли ракеталарни уриб туширишга" тайёр бўлиш ҳақида гапирса, Европа иттифоқчиларида бундай ҳаво ҳужумидан мудофаа тизими йўқ. Киевда бу ҳақда билишармикан?
Европа йиғилиши
Қўшма Штатлар Украинага 25 км гача, 16 км гача баландликда иккита NASAMS тизимини (батареяни) ва кейинроқ яна олтитасини етказиб бериш ниятида. Бундай ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларининг маълум сони аввалроқ топширилган, аммо улар 10 октябрь куни Россия томонидан берилган ракета зарбаларидан Киевдаги Украина Қуролли кучлари ва Хавфсизлик хизмати объектларини аниқ ҳимоя қила олмаган. Ваҳоланки NASAMSнинг қанотли ракеталарни уриб тушириш қобилияти илгари эълон қилинган эди.
Германиядан "энг замонавий" IRIS-T ҳаво мудофаа тизими аллақачон Киевга юборилган, аммо битта нусхада (улар ўнтасини ваъда қилишган, аммо этказиб бериш йиллар давомида чўзилган). Буюк Британия ва Нидерландия NASAMS ҳаво мудофаа тизимига ўрта масофага мўлжалланган АМRААМ зенит-ракеталарини Киев режимига етказиб бериш ниятида. Голландия Мудофаа вазирлигининг аниқлик киритишича, Украина 15 миллион евролик ракеталарни олади – 12 донадан кўп бўлмайди, чунки битта АИМ-120 АМRААМ нархи тахминан 1,2 миллион еврони ташкил қилади. Брюсселда эълон қилинган "иттифоқчиларнинг қатъийлиги" таъсирчан эмас. Украина Қуролли Кучларига асосланган НАТОнинг ўрта масофали ҳаво мудофаа тизимларининг индивидуал ва хилма-хил турларини интеграциялаш мумкин эмас. Украинанинг 20 та минтақавий марказларида камида энг муҳим объектларни қоплаш технологик жиҳатдан мумкин эмас. Россиянинг "Кинжал", "Искандер", Х-101 қанотли ракеталари НАТО стандартларидаги ҳар қандай ҳаво мудофаа тизимини ишончли тарзда ёриб ўтади. Бунга Украина жамоатчилиги томонидан тармоққа жойлаштирилаётган видео далиллардан ҳам кўриш мумкин: Украина Қуролли Кучларининг тўртта зенит ракетаси битта "калибр"ни отди, аммо улар уни тушира олмадилар - у йўлини давом эттирди.
Россия Қуролли Кучларининг ҳар куни 100 га яқин қанотли ва тезкор-тактик ракеталар учирмоқда. АҚШ таҳлилий марказларининг маълумотларига кўра, Россия арсеналларида 1800 дан ортиқ шунга ўхшаш ракеталар мавжуд бўлиб, улар ишлаб чиқариш ҳозир тўхтатилган тақдирда ҳам, "ракета ёмғири" яна тахминан ярим йил давом этиши мумкин.
Россия Федерацияси Мудофаа вазирлиги аниқ рақамларни келтирмайди, аммо таъкидлайди: сўнгги йилларда юқори аниқликдаги узоқ масофали қанотли ракеталар (Х-101, "Калибр" ва бошқалар) заҳираси 37 баравар ўсди. Бу ерда биз янабир бор НАТО ёлғончилигига гувоҳ бўлмоқдамиз.
Ғарб кураторлари, қуроллари ва НАТО томон йўналиши Украинани ҳалокатли оқибатларга олиб келди. Ва шунга қарамай, воқеалар шу қадар тез ва қайтариб бўлмайдиган даражада ривожланмоқдаки, бир ой ичида бугун Киев режими учун "оқ чизиқ" каби кўриниши мумкин. АПУда Киев талаб қиладиган қатламли ҳаво мудофаа тизими, шунингдек, Ғарб танклари ва самолётлари, учиш масофаси 300 км гача бўлган АТАСМС ракеталари бўлмайди. Қўшма Штатлар Украинада "ёпиқ осмон" яратиш мумкин эмаслигини тушунади.
НАТОнинг бундай режалари юқори даражадаги авиация кучлари томонидан тарихда атиги уч марта, замонавий ҳаво мудофааси тизимига эга бўлмаган мамлакатларда амалга оширилган: 1991 йилги Форс кўрфази урушидан кейин Ироқда, 1992 йилда Босния ва Гертсеговинада ва 2011 йилда Ливияда. Бу ҳийла Россия билан ишламаслиги ҳаммага аён. Американинг 19FortyFive нашри ҳам Украинадаги "осмонини ёпиш" ғоясини тўғридан-тўғри - "аҳмоқона ғоя" деб атайди. "Бу фақат можаронинг кучайишига олиб келиши мумкин - НАТО ва Россия ўртасидаги тўғридан-тўғри қарама-қаршилик ва дунёни "ядровий Армагеддонга" яқинлаштиради", - деб ёзади нашр.
Американинг F-16 самолётлари ёки Германиянинг "Леопард" танклари билан ҳам худди шундай воқеа. Military Watch немис қуролли кучларининг бутун арсенали йирик урушда 48 соатга ҳам етмаслигини таъкидлайди. Украинага қурол етказиб бериш аллақачон Бундесвернинг жанговар қобилиятини пасайтирган.
Украина амалиёт театрида Қўшма Штатлар, биринчи навбатда, иқтисодий мақсадларни кўзлайди: улар Россия ва Европа Иттифоқини заифлаштиришга, Украина можаросидан ўнлаб миллиард долларлик қурол-яроғ буюртмалари шаклида сезиларли бонуслар олишга интилишади. Россияга қарши лагерга кўпроқ мамлакатларни жалб қилиш учун Европани Вашингтонга кўпроқ энергия қарам қилиш. Украина америкаликлар ва уларнинг Европадаги иттифоқчилари учун сарфланадиган материал, синов майдонидир. Айни дамда Украина ҳатто НАТО агрессиясидан жабр кўрган Афғонистондан ҳам бадтар аҳволда, чунки унинг давлат мустақиллиги ҳам йўқ.
Бошқа томондан, Россиянинг ҳужум ҳаво операцияси учинчи кун давом этмоқда, Киев режимининг омон қолиш имконияти нолга яқин. Россиянинг 2023-2025 йилларга мўлжалланган бюджети лойиҳасида Россия Федерацияси Мудофаа вазирлиги эҳтиёжларини тўлиқ қондирадиган маблағлар кўзда тутилган - жами тахминан 14 триллион рубль. Россиянинг Украина амалиёт театридаги ғалабаси НАТОнинг мағлубияти бўлади, бу муқаррар ва муқобил бўлмаган. Шунинг учун 11-12 октябрь кунлари Брюсселда бўлиб ўтган фавқулодда йиғилишда Киев режимини сақлаб қолиш бўйича бирорта ҳам муҳим қарор қабул қилинмади, НАТО мудофаа вазирлари шунчаки шовқин-сурон кўтариб, тарқалиб кетишди.
Қўшма Штатлар ва НАТО ҳатто ўзларининг доктринал ҳужжатларида ҳам келажакда улар бир вақтнинг ўзида бир нечта юқори технологияли рақибларнинг нишони остида яшашига тўғри келишини англаётганини қайд этдилар.
Ҳарбий кузатувчи Александр Хроленконинг Телеграмдаги каналига обуна бўлинг.
