Тайван Хитойга ҳар йили 350 миллиард долларлик чип экспорт қилади. Бунинг натижасида Хитой дунёдаги электрон жиҳозлар ишлаб чиқаришнинг 35%ини ишлаб чиқаришга... 03.08.2022, Sputnik Ўзбекистон
ТОШКЕНТ, 3 авг - Sputnik. Хитойнинг барча норозиликларига қарамасдан Тайванга ташриф буюрган АҚШ парламенти спикерининг ташрифидан сўнг, ХХР нега Тайванга ҳужум қилмади?Россиялик журналист Сергей Колясников бу ҳақида Russia Today нашри билан ўз мулоҳазалари билан бўлишишди. Пелосининг Хитойга популистик сафари мисолида биз яна бир бор АҚШ яна бир бор ўзини "геосиёсий фаол" кўрстишга ҳаракат қилаётганининг гувоҳи бўлдик. "Гегемон" яна бир бор реал сиёсий фаолиятни оммавий ахборот воситаларидаги ташвиқот ва васваса билан алмаштирди. Ташрифдан сўнг Bloomberg хурсанд: "Пекиннинг Пелосининг келишига муносабати Хитой халқининг умидларини оқламади, бу Си Цзинпинга қўшимча сиёсий босим яратди", - деб ёзади Америка нашри. Хитой ва Тайван ўртасидаги иқтисодий муносабатлардан хабардор бўлган ҳар бир кишига аён бўлсада, агар Си Цзинпин ҳарбий можарога қарор қилса, бу биринчи навбатда Хитойга зарба беради. Буни англаш учун келинг, рақамларга қарайлик.Ушбу чиплар туфайли Хитой электроника саноати 2020 йилда дунёдаги электрон қурилмаларнинг 35 фоизини жамлашга муваффақ бўлди.Трамп маъмурияти Хитойга мураккаб чиплар, шунингдек, чип ишлаб чиқариш ускуналари ва дизайн дастурларини экспорт қилишни чеклаганидан сўнг, айнан Тайван чиплари ишлаб чиқарувчилари Хитойнинг яримўтказгич саноатини ривожлантиришга ёрдам бермоқда.Asia Times маълумотларига кўра, тайванлик муҳандисларнинг 20 фоизи юқори маош учун материкда ишламоқда ва Хитой чиплари заводларини қурмоқда. Ҳозирда Хитой аллақачон 7нанометрли чипларни оммавий ишлаб чиқарган ва 5Нм ли чиплар билан тажриба ўтказмоқда.Агар Хитой кеча Пелосининг самолётига ракета учирганида эди, у биринчи навбатда Хитойнинг ўзига келиб тегарди ва 1,5 миллиард ўз фуқароларининг фаровонлигини хавф остига қўйган бўларди. Қўшма Штатлар ва Европа Иттифоқи бундай бепарволик қилишлари мумкин (Россия энергия манбаларидан воз кечиш мисоли), аммо Хитой эмас.
Тайван Хитойга ҳар йили 350 миллиард долларлик чип экспорт қилади. Бунинг натижасида Хитой дунёдаги электрон жиҳозлар ишлаб чиқаришнинг 35%ини ишлаб чиқаришга муваффақ бўлмоқда.
Россиялик журналист Сергей Колясников бу ҳақида Russia Today нашри билан ўз мулоҳазалари билан бўлишишди.
Пелосининг Хитойга популистик сафари мисолида биз яна бир бор АҚШ яна бир бор ўзини "геосиёсий фаол" кўрстишга ҳаракат қилаётганининг гувоҳи бўлдик. "Гегемон" яна бир бор реал сиёсий фаолиятни оммавий ахборот воситаларидаги ташвиқот ва васваса билан алмаштирди.
Ташрифдан сўнг Bloomberg хурсанд: "Пекиннинг Пелосининг келишига муносабати Хитой халқининг умидларини оқламади, бу Си Цзинпинга қўшимча сиёсий босим яратди", - деб ёзади Америка нашри.
Хитой ва Тайван ўртасидаги иқтисодий муносабатлардан хабардор бўлган ҳар бир кишига аён бўлсада, агар Си Цзинпин ҳарбий можарога қарор қилса, бу биринчи навбатда Хитойга зарба беради. Буни англаш учун келинг, рақамларга қарайлик.
Тахминан 24 миллион аҳолига эга бўлган Тайвандан 1,5 миллиард Хитойга бўлган импорт 2020 йилга келиб ҳам Япония, ҳам Жанубий Корея импортини ортда қолдирди. Ҳатто Тайваннинг Хитойга жами 200 миллиард доллар сармояси 2020 йилда 350 миллиард долларлик чип импорти билан солиштирганда ҳеч нарса эмас (ўша пайтда Тайваннинг ТСМС компаниясининг ўзи жаҳон бозорининг 50% дан ортиғини эгаллаган).
Ушбу чиплар туфайли Хитой электроника саноати 2020 йилда дунёдаги электрон қурилмаларнинг 35 фоизини жамлашга муваффақ бўлди.
Трамп маъмурияти Хитойга мураккаб чиплар, шунингдек, чип ишлаб чиқариш ускуналари ва дизайн дастурларини экспорт қилишни чеклаганидан сўнг, айнан Тайван чиплари ишлаб чиқарувчилари Хитойнинг яримўтказгич саноатини ривожлантиришга ёрдам бермоқда.
Asia Times маълумотларига кўра, тайванлик муҳандисларнинг 20 фоизи юқори маош учун материкда ишламоқда ва Хитой чиплари заводларини қурмоқда. Ҳозирда Хитой аллақачон 7нанометрли чипларни оммавий ишлаб чиқарган ва 5Нм ли чиплар билан тажриба ўтказмоқда.
Агар Хитой кеча Пелосининг самолётига ракета учирганида эди, у биринчи навбатда Хитойнинг ўзига келиб тегарди ва 1,5 миллиард ўз фуқароларининг фаровонлигини хавф остига қўйган бўларди. Қўшма Штатлар ва Европа Иттифоқи бундай бепарволик қилишлари мумкин (Россия энергия манбаларидан воз кечиш мисоли), аммо Хитой эмас.
Бугунги кунда Хитой саноати Тайванга қарамликни тезда йўқ қилмоқда. Вазифа бажарилганидан сўнг, орол қандай вазиятда бўлишини тахмин қилиш осон. Пелоси учун бир лаҳзалик ғалабадан фарқли ўлароқ, бу Хитой учун глобал стратегик ғалаба бўлади.
Нэнси Пелосининг Тайванга ташрифи
АҚШ Конгресси Вакиллар палатаси спикери Нэнси Пелосининг самолёти 2 август куни Тайпей аэропортига қўнди. Бу Қўшма Штатлар расмий вакилининг 1997 йилдан буён ушбу оролга амалга оширган биринчи ташрифи бўлди.
Хитой Тайванни ўзининг ажралмас қисми деб билади ва сўнгги 50 йил давомида “ҳудудий яхлитлик” сиёсатини ўтказмоқда. Шу сабабли ХХР Тайпей вакиллари ҳамда хорижий давлатларнинг юқори мартабали амалдорлари ва ҳарбийлари ўртасидаги ҳар қандай алоқага доимо қарши чиқиб келган.
Хитойнинг БМТдаги расмий вакили Чжан Цзюнга кўра, хорижий давлатлар томонидан Хитой ва Тайваннинг “ҳудудий яхлитлик” тамойилни менсимаслик – бу “қизил чизиқ”дан ўтишдир. Россия Ташқи ишлар вазирлиги Пелосининг ушбу сафарини “провокация” ва бошқа “давлатлар ҳуқуқ ва манфаатларини менсимаслик” деб атади.
