Украина "Миротворец" сайтида ўлдирилиши лозим бўлганлар рўйхатига болалар ҳам киритилган

© Sputnik / Владимир Трефилов / Медиабанкка ўтишВирус-вымогатель атаковал IT-системы компаний в разных странах
Вирус-вымогатель атаковал IT-системы компаний в разных странах - Sputnik Ўзбекистон, 1920, 22.07.2022
Oбуна бўлиш
Украинанинг "Миротворец" сайти камида 327 нафар вояга етмаганларнинг шахсий маълумотларини эълон қилди. Уларнинг ҳаёти доимо хавф остида. Россия томони яна БМТга мурожаат қилиб, ресурсни блокировка қилишга ёрдам беришни сўради.
2022 йил 21 июл, пайшанба куни “Россия сегодня” халқаро мультимедиа матбуот марказида вояга етмаган болаларга таҳдидлар муҳокамасига бағишланган матбуот анжумани бўлиб ўтди, улар ҳақидаги маълумотлар Украина миллатчи “Миротворец” сайтида жойлаштирилган. Baltnews.
"Миротворец" Украина сайти 2014 йил август ойида яратилган. Сайт маъмурияти маълумотлар базасида, уларнинг фикрига кўра, Украинага қарши ҳаракатларда иштирок этган шахслар рўйхатини тўплайди.
"Чистилище" (аросат)да чоп этилган материаллар - бу одамларнинг шахсий маълумотлари тўпланадиган сайт бўлимининг номи - кўпинча фуқароларнинг ҳаёти ва хавфсизлигига бевосита таҳдид солади. Шахсий маълумотлар - суратлар, яшаш манзиллари, телефон рақамлари ва ижтимоий тармоқлардаги саҳифалар - ноқонуний йўл орқали тўпланади ва "Миротворец" диққат марказига тушиб қолган шахсларнинг рухсатисиз эълон қилинади.
Дастлаб, сайт кураторлари Украинадаги можаро билан боғлиқ журналистлар ва сиёсий арбобларнинг маълумотларини эълон қилишди. Бироқ кейинчалик “Миротворец”да вояга етмаган болалар ҳақида маълумотлар пайдо бўла бошлади, бу нафақат Россия ва Украина қонунчилигини, балки халқаро норма ва келишувларни ҳам қўпол равишда бузиш ҳисобланади. Масалан, БМТнинг “Бола ҳуқуқлари тўғрисида”ги конвенцияси аъзо-давлатлардан ҳар бир боланинг ҳимоясини таъминлашни талаб қилади.

“Миротворец” базасига тушган 327 нафар боланинг шахси

“Қатағонга қарши кураш” фонди сайт ишини синчиклаб ўрганиб чиқди ва у ерда шахсий маълумотлари ва ҳужжатлари эълон қилинган вояга етмаган болаларнинг маълумотлар базасини тўплади. Жамғарма ҳуқуқ ҳимоячилари Россия, Украина, Беларусь ва Арманистонда камида 327 нафар вояга етмаганларнинг шахсий маълумотлари, шулардан 162 нафари қиз ва 165 нафари ўғил болаларнинг шахсий маълумотлари Украина ресурси маълумотлар базасига жойлаштирилган деган хулосага келишди.
“Сайт администраторлари 2018 йилнинг 31 майидан кейин вояга етмаганлар ҳақидаги маълумотларни фаол эълон қила бошладилар ва ҳозиргача буни давом эттирмоқда”, деди “Қатағонга қарши кураш фонди” ҳуқуқни ҳимоя қилиш ташкилоти раҳбари Мира Тэрада.
Унинг сўзларига кўра, айни пайтда бола ҳақидаги энг сўнгги нашр 2022 йил 4 феврал санасига тўғри келади ва болалар анкеталари сонининг энг юқори чўққиси 2020 йил ёзининг охирига тўғри келади.
"Сайтга шахсий маълумотлари жойлаштирилган болаларнинг энг кичиги 10 ёшга ҳам тўлмаган. 2012 йилда туғилган қиз 2021 йил 9 май куни ДХРнинг Горловка шаҳрида бўлиб ўтган Буюк Ғалабаннинг 76 йиллигига бағишланган акцияда иштирок этгани учун миллатчи сайт маълумотлар базасига киритилган”, — деди Тэрада.
Инсон ҳуқуқлари гуруҳи раҳбарининг таъкидлашича, вояга етмаганларнинг шахсий маълумотлари эълон қилинган ҳолатларнинг катта қисмида яшаш манзили ва суратлари ҳам чоп этилган.
"Сайтда рўйхатга олинган 327 нафар боланинг 25 %да аниқ яшаш манзили эълон қилинган. 20 нафардан ортиқ болаларнинг сурати илова қилинган", — деди у.
Йиғилган маълумотларга кўра, вояга этмаганларнинг 60% дан ортиғи ДХР ҳудудида, 8% ЛХР ҳудудида, Россия Федерациясида - 72 бола, Украинада - 31, Беларусда - 3, Арманистонда - 1 нафар бола яшайди.

Маълумотлар базасига киритишнинг тутуруқсиз сабаблари

"Асосий сабаб - Қрим Республикаси ҳудудидан Украина чегарасини кесиб ўтиш - 268 ҳолат. 58 ҳолатда - пропаганда қурбони, 13 ҳолатда - "пропаганда тадбирлари"да иштирок этиш сабаб бўлган. 9 ҳолатда - Қрим Республикасининг қўшиб олинишини қонунийлаштиришга уринишларда вояга этмаганларнинг иштироки”, - деди Фонд раҳбари.
"Миротворец" сайтининг маълумотлар базасида тақдим этилган ҳар бир бола маъмурият ва ресурс яратувчилари томонидан Украина миллий хавфсизлигига, тинчлик ва халқаро ҳуқуқ ва тартиботга қарши қасддан ҳаракатлар содир этишда айбланмоқда.

"Йўқ қилиниши лозим"

Йиғилган материалларга кўра, ёвуз ниятли одамлар “Миротворец” базасидан одамларнинг қаерда эканлиги тўғрисида маълумот олишган, шундан сўнг улар таҳдидлар юборган ёки уларни таъқиб қилган. Ушбу сайтдаги нашрлар туфайли бир неча киши аллақачон ҳужумлар қурбони бўлди.
“Миротворец” базасига тушган ЛХРдан 13 ёшли ёзувчи Фаина Савенкова ўз ҳикоясини айтиб берди.
Унинг шахсий маълумотлари 2021 йил август ойида сайтда эълон қилинган, шундан сўнг у бир неча бор ҳақорат ва тўғридан-тўғри таҳдидларга дучор бўлган. Унинг сўзларига кўра, Россияда тақиқланган “Азов” миллатчи батальонининг жангчилари унинг кўз ўнгида уни ва бутун оиласини ўлдириш билан таҳдид қилган.
"Сабаб - мен урушда қандай яшаётганим, Россиядаги танлов ва фестивалларда қатнашганим ҳақида ҳикоялар, шунингдек, БМТ ва ЮНИCЕФга ушбу сайтни ёпиш илтимоси билан мурожаат ёзганим учун", деди Фаина.
Фаинанинг "Миротворец" саҳифасида юқори ўнг бурчакда "йўқ қилиниши лозим" деган белги қўйилган. Журналистнинг “Рўйхатга тутиш қўрқинчли бўлдими?” деган саволига Фаина рўйирост жавоб берди: “Ҳа, албатта”.
"Менинг барча маълумотларим тармоқда бор. Менда бир ҳолат бўлди: бир нотаниш одам менинг манзилимни “Миротворец” сайтидан билиб, туғилган куним билан табриклаш учун келди. Албатта, бу зарарсиз нарсадек туюлади, лекин ҳаммаси ёмонроқ бўлиши мумкин" – деди Фаина.
Қизнинг айтишича, таҳдидларнинг аксарияти ижтимоий тармоқларда, одатда ёпиқ аккаунтлардан ва украин тилида бўлган.
ЛХР ташқи ишлар вазири ўринбосари Анна Сорока ҳам “Миротворец”нинг таҳдидлари ҳақида гапирди. Унинг сўзларига кўра, Украина саккиз йилдан бери ҳарбий жиноятлари, шахс ва инсониятга қарши, тинчликка қарши жиноятлар содир этиб келмоқда. Ва бу сайтнинг мавжудлиги - Киев режимининг даҳшатли жиноятларининг эпизодларидан биридир.
"Мен ўз тажрибамдан бу сайтга маълумот жойлаштириш қандай эканлигини биламан. Менинг барча шахсий маълумотларим саккиз йилдан бери мавжуд, фақат сайтда фарзандим ҳақидаги маълумотлар ҳам бор. Бунинг оқибатлари - тунда эшик тақиллатиш, таҳдидлар, менинг ҳаётимга суиқасдлар, боламнинг ҳаётига суиқасдлар”, - деди у.
Тўққиз йилдан буён уруш даҳшатларида яшаётган Донбасс болалари бу сайт туфайли янада кўпроқ хавф остида.
"Бу сайт Донбасс аҳолисини тўлиқ геноцид қилиш учун шароит яратади, бу Украина ҳукумати учун "саралаш белгиси", унга кўра одам ўлдириши мумкин", деди Сорока.
"Бу Украина қонунчилиги билан қонунийлаштирилган Донбасс аҳолисини "ўлдириш рўйхати"дир. Дастлаб, 2014-2015 йилларда УХХ ва Украина қуролли тузилмаларидаги “ўртоқлар” тўлиқ унга қараб иш қилишган. Агар шахс сайтда рўйхатга олинган бўлса, уни ҳибсга олиш, қийноққа солиш, таҳқирлаш мумкин, бунинг учун ҳеч нарса бўлмайди, улар ўз қилмишлари учун жиноий жавобгарликка тортилмайдилар”, деди у.

Халқаро ҳамжамиятнинг мутлақо ҳаракатсизлиги

Россия Федерациясининг БМТдаги доимий вакилининг биринчи ўринбосари Дмитрий Полянский ўз нутқида халқаро ҳамжамиятни ушбу сайтга қарши курашишга чақириш уринишлари, шунингдек, Россия томонининг ушбу масала бўйича кейинги ҳаракатлари ҳақида гапирди.
"Биз БМТ Бош котиби Антониу Гутерришга муаммо ҳақида мактуб ёздик, ЮНИCЕФга ҳам мактуб юбордик. Жавоб кутдик, аммо фаол ҳаракат бўлмади. Бош котиб бунга муносабат билдирмади. ЮНИCЕФ Фаина билан учрашишга ҳаракат қилди, лекин расмий учрашув бўлиб ўтмади. Сўнгра Украинада махсус ҳарбий операция бошланди ва бу масала унутилди”, — деди Полянский.
Фаина Савенкова, ўз навбатида, учрашув ўрнига ЮНИСЕФ унга “тинчлик элчиси” бўлишни таклиф қилганини, бироқ бу учрашув ҳали бўлиб ўтмаганини қўшимча қилди.
"2019 йилда БМТнинг Украинадаги мониторинг миссияси раиси ўринбосари Бенжамин Моро Рада депутатларини "Миротворец" сайтини ёпиш ташаббуси билан чиқишга чақирган. Бунга Украина президенти унда сайтни блокировка қилиш учун ваколати йўқлиги, бу миллий қонунчиликни бузади деб айтганди", - дея эслатди инсон ҳуқуқлари ташкилоти "Қатағонга қарши кураш фонди" раҳбари Мира Тэрада.
Украина ҳукумати ҳозирга қадар “Миротворец”га киришни чеклашни қатъиян рад этмоқда, мустақил интернет нашрларнинг бир неча юзлаб янгиликлар сайтлари президент Владимир Зеленский администрацияси томонидан йўқ қилинган.

"Миротворец" билан кейинги кураш

Дмитрий Полянскийнинг сўзларига кўра, Россиянинг вазифаси ўзини цивилизациялашган дунёнинг бир қисми деб ҳисоблайдиган халқаро ташкилотлар ва ҳамкорларга Украинада ҳақиқатда нималар бўлаётганини кўрсатишдан иборат.
"Биз Мира берган маълумотни баҳоладик. Кеча Россия Федерацияси номидан мен Антониу Гутерришга ушбу болалар ҳақида маълумот, бизга маълум бўлган 327 нафарга яқин исмлар ҳақида хат юбордим. Шубҳасиз бу исмлар кўп бўлса керак. Шунга қарамай, бу кўрсаткич ҳам мутлақо қўрқинчли ва ҳайратланарли, бу иллатга аниқ қарши курашиш керак”, — деди дипломат.
У ҳозир бўлганларни Россия Федерациясининг БМТдаги доимий ваколатхонаси ва Россия ТИВ бу масалада бутун дунё бўйлаб ёрдам беришга тайёрлигига ишонтирди.
Очиқ маълумотларга кўра, "Миротворец" сервери АҚШда жойлашган бўлиб, бу ресурс Америка фуқаролари ёки компаниялари кўмагида ва АҚШ махсус хизматлари иштирокида яратилганлигини тасдиқлаши мумкин.
"Бугун мен ушбу масала бўйича қўшимча маълумот олдим. Ҳозирда биз ушбу ресурснинг ишлашига алоқадор одамлар ва АҚШ ва Канада корпорациялари устидан муайян текширувлар ўтказмоқдамиз. Маълумотлар текширилиши биланоқ, тегишли маълумотлар РФ Тергов қўмитаси ва бошқа идораларга тақдим этилади. Улар бу масала билан жиддий шуғулланади”, - деди жамғарма раҳбари Тэрада.
Унинг сўзларига кўра, ташкилотчилар ва сайтни молиялаштирганлар ҳақидаги жамғарманинг навбатдаги ҳисоботи ҳам БМТга мурожаатга янги материалларни илова қилиш учун жаноб Полянскийга тақдим этилади.
Хулоса қилиб айтганда, Тэрада фақатгина БМТ, ЮНИСЕФ, Россия ва халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилотларининг биргаликдаги саъй-ҳаракатлари орқали ушбу ресурсни тўлиқ блокировка қилиш ва болалар ва уларнинг ота-оналари шахсий маълумотларини бутунлай олиб ташлашга эришиш мумкинлигини таъкидлади.
Янгиликлар лентаси
0