Россия нега чегарани бузган НАТО қирувчисини уриб туширмади
21:23 09.04.2022 (янгиланди: 18:37 05.04.2023)
© AFP 2023 / PETRAS MALUKAS
Oбуна бўлиш
"Тирик қалқон" тактикаси НАТО ва Пентагоннинг севимли услубига айланмоқда. НАТО қирувчиси йўловчи самолёти ортига яшириниб Россия чегарасини бузди. Альянс учувчиларининг бундай "жасорати" асоссиз ва хавфли, деб ҳисоблайди ҳарбий эксперт.
Россия чегаралари яқинида НАТО ҳарбий-ҳаво кучларининг пайдо бўлиши Европа ва дунёда доимий равишда нотинчлик ошиши таҳдидини келтириб чиқаради. Шу билан бирга, Қўшма Штатлар, ўзларининг ғаразли мақсадлар - ҳарбий-иқтисодий "гегемонлик"ка эришиш учун ўз иттифоқчи ва ҳамкорларидан фақат “тирик қалқон” сифатида фойдаланмоқда.
Сербия Шимолий Атлантика альянсидан 6 апрель куни Air Serbiaнинг Белграддан Москвага учаётган йўловчи самолёти ва Eurofighter билан содир бўлган нохуш ҳодиса юзасидан изоҳ беришни сўради.
Тахминларга кўра, НАТОга тегишли бўлган қирувчи самолёт фуқаролик самолётидан фойдаланиб Россия ҳаво ҳудудига кирган. Бу эса Air Serbia йўловчилари учун бир қатор жиддий таҳдидларни, Латвия ва Россия хавфсизлиги, шунингдек Болтиқбўйи минтақасида Россия Федерацияси ва НАТО ўртасидаги қуролли тўқнашув содир бўлишига шароит яратган.
Сербия президенти Александр Вучич Брюсселга ноқулай саволлар билан мурожаат қилди: “Бу ким ва қайси давлат қирувчи самолёт билан фуқаро авиациясининг парвоздаги йўловчиларига таҳдид солмоқда? Балки беихтиёр содир бўлган ҳодисадир. Айтишсин, бизда бу самолёт қаэрда пайдо бўлганининг аниқ координаталари бор".
Сербия раҳбарининг хавотири жуда ўринли – Air Serbia авиакомпаниясининг Белграддан Москва ва Санкт-Петербургга учаётган парвозлари "миналаштирилгани" ҳақида хабарлар деярли ҳар куни пайдо бўлмоқда.
Эҳтимол, НАТОда кимгадир Россия осмонида уриб туширилган Сербия самолёти - жуда керак бўлиб қолгандир? Украина бўйича ташаббусларни яна олға суриш учун.
Латвия-Россия чегарасини кесиб ўтгандан кўп ўтмай, Россия парвоз назорати хизмати Air Serbia экипажини хавф ҳақида огоҳлантирди ва фуқаро самолёти учувчилари 700 метр пастда учаётган альянс қирувчи самолётини визуал аниқладилар.
Ишонаманки, Россия ҳаво ҳужумидан мудофаа тизими аскарлари ҳам босқинчи самолётни радарда аниқ кўрганлар, аммо электромагнит ва иссиқлик спектрида устунлик қилган Сербия лайнери яқинлиги туфайли уни нишонга олишмаган. Одатда самолётга қарши ўзи нишонга тегадиган ракеталарнинг жанговар бошлари иссиқлик ва ҳажми энг катта объектни танлайди.
НАТО миссияси доирасида апрель ойида Испания қирувчи самолётлари Болтиқбўйи ҳаво кенгликларида патруллик қилмоқда. Бироз олдин Эстония устидан АМRААМ ракетасини отган ва у француз ҳарбий самолётини уриб туширгани билан танилган эди.
Режалаштирилган провокация, профессионал бепарволик ёки 6 апрелда "учувчи-тореадорлар"нинг баҳорги кескинлашуви иттифоққа қимматга тушиши мумкин.
"Тирик қалқон" тактикаси
Қирувчи самолётни йўловчи самолёти орқасига яшириш, жанговар бўлинмаларни тинч аҳоли турар жойлари ичига жойлаштириш, яъни "Тирик қалқон" тактикаси - Пентагон, НАТО ва бошқа "ҳамкорлар" томонидан узоқ вақтдан бери иккиланмай фойдаланиб келинаётган услубдир.
Худди шундай "тирик қалқон" Украина қўшинлари томонидан жуда кенг қўлланилмоқда. Бунга кўплаб мисоллар келтириш мумкин. Сурия ҳаво мудофаасининг зенит қуролларини йўқ қилиш зонасида иккита йўловчи самолёти 2021 йил октябрь ойида Исроилнинг тўртта Ф-16 самолёти ҳужумининг олдини олди. Кейин Исроил ҳарбий-ҳаво кучлари Хомс вилоятидаги Сурия ҳаво ҳудудига кириб, Палмира минтақасидаги фосфат заводига ракета ҳужуми уюштирди. Бироқ, асл мақсад сурияликлар, араблар ва ливанликлар ўртасидаги муносабатларнинг кафолатланган кескинлашуви билан Дубай-Байрут рейсининг фуқаролик самолётини хавф остига қўйиш эди, деган версия мавжуд.
Аввалроқ исроиллик учувчилар Россиянинг ҳарбий-юк Ил-20 самолёти орқасига яшириниб Латакия шаҳри яқинида нишонларига бошқариладиган ҳаво бомбалари билан зарба берган ва бу ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларидан ўққа тутилган эди. Ўшанда Сурия ҳаво мудофаа тизими С-200 ларидан учирилган ракетадан яшириниш учун Ил-20га чқинлашган эди. Ҳарбий юк ташувчи самолётнинг радиотўлқинларни акс эттирувчи юзаси F-16 самолётиникидан анча катта бўлгани сабабли ракета унга тегди ва 15 нафар россиялик ҳарбий ҳалок бўлди.
Қандай бўлмасин, НАТО қирувчиси фуқаролик ва ҳарбий авиация учун зоналарга бўлинган ҳаво ҳудудидан фойдаланишни бузган ҳолда (юқорида ва пастда) йўловчи йўналишларида парвоз қилиш ҳуқуқига эга эмас. Ҳарбий ва йўловчи самолётларининг хавфли ҳаво тўқнашуви жиддий ҳодиса деб ҳисобланади. Жангчи вакили бўлган мамлакатга даъво қилинади. НАТО Eurofighterнинг апрель ойидаги "трансчегаравий эксперименти" нинг эҳтимолий мақсади Россиянинг қатламли ҳаво мудофаа тизимини ёриб ўтиш технологиясини ишлаб чиқиш, мамлакат чуқурлигидаги стратегик объектларни йўқ қилиш учун "коридор" яратишдир. Айнан шунинг учун ҳам НАТОнинг турли давлатларидан келган жангчилар Болтиқбўйи давлатларида 150 метр баландликда яширинча "патруллик" қилишган.
Шу мақсадда яқинда ихчам Болтиқбўйи давлатларида Россия Федерацияси ва Беларусь Республикаси чегараларидан 170 км узоқликда жойлашган Лиелварде учинчи йирик авиабазаси очилди.
Альянс ҳаво кучларининг Россия ҳаво ҳудудига яширин кириб бориш уринишларига нима қарши туриш мумкин? Ҳар бир фуқаролик томонининг чегарасида Россия Аэрокосмик кучларининг навбатчи кучлари билан учрашиш фаразий жиҳатдан мумкин, аммо бу кунига ўнлаб, балки юзлаб парвозлардир.
Балки альянс жангчилари бу ерда ютуқ учун "бўшлиқ" кўрмоқда. Бундан ташқари, радарлар учун деярли сезилмайдиган Eurofighter қирувчи самолётининг дизайни 50 фоиз углерод толаси ва шиша толадан иборат бўлиб, сиртининг 70 фоизи радарни ютувчи материаллар билан қопланган.
Eurofighter одатда қуйидагилар билан қуролланади: 4 та ўрта масофага мўлжалланган АИМ-120 АМRААМ бошқариладиган ракеталари (160 км гача), жанговар радиуси 1000 км дан ортиқ, жанговар юк 6,5 тоннани ташкил қилади.
НАТО ҳаво кучлари Россиянинг ичидаги нишонларга зарба беришга қодирми?, - деган саволга Британия Стратегик Тадқиқотлар Институти (IISS) таҳлилчилари шундай жавоб беришди: “НАТО ресурслари. Россия мудофаасини бузиб ўтиш учун этарли эмас, ҳатто барча кучлар битта ҳудудда тўпланган бўлса ҳам.
Тушуниш учун, Ироқдаги "Чўл тўфони" операциясида НАТОнинг 4000 дан ортиқ самолётлари иштирок этган, 1999 йилда Югославияни 1000 га яқин ҳужумчи самолётлар бомбабўрон қилган, ҳатто Ливиянинг қолоқ ҳаво мудофаа тизимини 300та самолёт бир неча ой давомида йўқ қилишига тўғри келган....
Россия Қуролли кучлари махсус ҳарбий операция давомида Украина ҳаво кучларини мисли кўрилмаган тезликда - икки кун ичида деярли йўқ қилди. Бу юзлаб самолётлар.
Альянс қирувчи самолётларининг Россия чегаралари яқинидаги яширин "жасорати", технологик жиҳатдан асоссиз ва очиқ эскалация хавфи кучли бўлган ҳодисадир, "ҳамкорлар" ҳали бунга тайёр эмас.
Ҳарбий шарҳловчи Александр Хроленконинг телеграм каналига обуна бўлинг.
