https://sputniknews.uz/20210913/ittifoq-davlati-nega-bunchalik-uzoq-barpo-etilmoqda-20476478.html
Иттифоқ давлатини барпо этиш нега бунчалик чўзилмоқда
Иттифоқ давлатини барпо этиш нега бунчалик чўзилмоқда
Sputnik Ўзбекистон
Ҳозир мустақил бўлган республикаларнинг ундан хавфсиришлари керакми? Йўқ, чунки Россия ҳеч кимни ютиб юбормайди, ҳеч ким куч билан қўшмайди. 13.09.2021, Sputnik Ўзбекистон
2021-09-13T16:49+0500
2021-09-13T16:49+0500
2023-04-05T18:34+0500
колумнистлар
владимир путин
беларусь
александр лукашенко
россия
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/864/03/8640320_0:247:2763:1801_1920x0_80_0_0_92ec3d25714f55fe4fd1a755ee1ab9d7.jpg
ТОШКЕНТ, 13 сен – Sputnik. Россия ва Беларусь бирлиги янада мустаҳкамроқ бўлди. Москвада Путин ва Лукашенко томонидан эришилган келишувлардан кейин куни кеча Минскда бош вазирлар йигирма саккизта иттифоқ дастурларини амалга оширишга оид қарорни имзолашди. Дастурлар икки мамлакат қонунчилигини иқтисодиётнинг турли соҳаларида бир хиллаштиришга қаратилган. Янги иқтисодий майдон барпо этиш янги даражага кўтарилди – лекин президентлар томонидан ташланган “жуда жиддий қадам” нафақат Россия ва Беларуснинг Иттифоқ давлати, балки бутун собиқ Совет иттифоқи ҳудудидаги интреграция (аниқроғи, реинтеграция) жараёнлари учун ўта муҳим аҳамиятга эга. Ҳозирги иш кейинги барча яқинлашиш фаолиятлари учун, биринчи навбатда асосий интеграцион бирлашиш – Евроосиё иттифоқи доирасида намуна бўлади.Бу ҳақда Александр Лукашенко тўғридан-тўғри айтди:“Биз ЕОИИ ва МДҲда қандай ҳаракатланиш кераклиги намунасини кўрсатяпмиз. Яъни биз бульзодер сингари кейингилар учун йўлни тозалаб, олдинда кетяпмиз, умид қиламизки, собиқ иттифоқ ҳудудига бирлашма ва иттифоқ бирлашмаларининг. Иттифоқ – бу намуна, бу янада яқин иттифоққа умид қилган давлатларнинг ўтишига тўғри келадиган йўлдир”.Ҳозирга ЕОИИга жами бешта мамлакат аъзо – Россия ва Беларусь билан бир қаторда бу Қозоғистон, Қирғизистон ва Арманистон. Бироқ эртами-кеч унга Тожикистон ҳам, Ўзбекистон ҳам, ва энг асосийси, Украина қўшилади. Эшиклар бошқа собиқ иттифоқ республикалари учун ҳам ёпилмаган. Чунки тарихий бирликни қайта тиклаш нафақат Россия, балки мамлакатимизнинг собиқ қисми бўлган давлатлар манфаатларига жавоб беради. Ҳатто ҳозир унинг элитаси мустақил омон қолишга ёки Европа уйида прописка олишга ишончи комил бўлганларнинг. Биргаликда биз янада кучлироқ бўламиз, тарихий алоқаларни узиб бўлмаслик, геосиёсий қонунларини эса инкор қилиб бўлмаслиги ҳақида гапирмаса ҳам бўлади.Россия СССР парчалангандан кейин сиқилган ўзининг тарихий майдонини қайта тикламоқда. Бу жараённи фақат ҳозирги Россияни – Россия Федерациясини парчалаб, яъни рус цивилизацияси умуртқасини синдириб, тўхтатиш мумкин. Бироқ бу бўлмайди, демак, интеграция муқаррар.Ҳозир мустақил бўлган республикаларнинг ундан хавфсиришлари керакми? Йўқ, чунки Россия ҳеч кимни ютиб юбормайди, ҳеч ким куч билан қўшмайди. Ҳаммасини оддий нарсалар, тарих бажаради. Россия марказга интилаётган тенденцияларга унинг геосиёсий рақиблари (боз устига – умумий рақиблар) халал бермаслиги учун сабот ва диққат билан кузатиб туради, холос.Беларусь билан интеграцион жараёнлар мисоли бунинг энг яхши тасдиғидир. Реинтеграция Беларусь ўз суверенитетига таҳдид сезган вақтда – Россиядан эмас, ички сиёсий муммоалардан фойдаланишга қарор қилган Ғарбдан, тезлашди. Бир йил аввал кўпчилик Лукашенко қулаши ва Беларусьни Ғарбга оғишини башорат қилишганда Россиянинг тўғри жавоби сифатида шунчаки “Беларусь олиб қўйишни” таклиф қилишганди. Яъни уни куч билан Россияга қўшиш. Бироқ бизнинг усулимиз эмас, чунки бизда шундоқ ҳам қоғозда эмас, воқеликда мавжуд бўлган Иттифоқ давлатимиз бор.Россия ва Беларусь шунчаки иттифоқдош эмас, улар ягона давлат бир бўлаги. Ҳа, унда президент ва умумий валюта йўқ, лекин тарихий ва манъавий бирлигимизни англаш бор, ҳарбий иттифоқ ва умумий (охирига қуриб битказилмаган бўлсада) иқтисодий майдон бор. Биз ҳамиша бирга бўламиз ва бизни ҳеч ким ажрата олмайди деган тушунчалар мавжуд.Лекин сиёсий интеграция нима бўлади? У битадими? Ҳа, шундай бўлади, фақат унинг муддати ҳозир унча аҳамиятга эга эмас. Лукашенко қанчалар тўғри айтди:“Ва агар бизга янада яқин ҳарбий, сиёсиё, бошқа йўналишни олсак, иқтисодий интеграция керак бўлса, буни бир зумда бажарамиз, Беларусь ва Россиядаги одамларимиз сўровларини сезган заҳотимиз. <...> Куттириб қўймаймиз”.Бу ерда нафақат Ғарбга Беларусни Россиядан ажратиб олишнинг ҳар қандай режалари ҳалокатга муқаррарлиги борасида огоҳлантириш, бу ерда яна икки давлат муносабатлари фақат уларнинг ўзига боғлиқлигини тасдиқлаш. Ҳа, Беларусь – Россиянинг тарихий қисми, белорус ҳалқи эса буюкросс ва кичикросслар билан бир қаторда рус халқининг ажралмас қисмидир. Бироқ ўтмиш хатоларини, яъни СССР парчаланиши, ақл билан, 1991 йилдан сўнг нималар рўй берганини инобатга олган ҳолда тўғирлаш зарур.Бу маънода Беларусь – бу Лукашенко. У республикани собиқ иттифоқдан 27 йил бошқариб, уни давлатчилигини яратди. Лукашенко даврида Беларусни шунчаки Россияга таркибига киритиб қўйиш бўлмайди. У Россия ва рус халқи душмани бўлгани учун эмас, балки у мустақил давлат арбоби бўлгани учун. Лукашенко 1990 йиллар ўртасида, кўпчилик Россия Федерацияси қулашини кетаётган пайтда, Иттифоқ давлатини барпо этиш ташаббускори бўлган, яъни у ҳамиша бизнинг бирлашишимиз тарафдори бўлган. Икки давлатнинг кейинги интеграцияси муқаррар, бироқ тўлиқ қўшилиш на Беларусга, асосийси, на Россияга керак.Аввалига бутун иқтисодий интеграция йўлиши босиб ўтиш кераклиги учун эмас, балки собиқ совет иттифоқи, биринчи навбатда Евроосиё иттифоқи республикаларига ўрнак кўрсатиш лозим. Россия улар халқлари манфаатларини ҳурмат қилишини, бу уларнинг ўзига фойдали эканини кўрсатиш, маҳаллий элиталарга Кремль уларни на ағдариб, на уларга қўмондонлик қилмоқчи эмаслигини кўрсатиш. Иттифоқ давлат барпо қилишда ҳам СССРнинг хатолари, ҳам Европа иттифоқи барпо этилиши хатолари инобатга олинади, яъни ҳеч ким ўзга мафкура ва ҳаётнинг бошқа нормаларни зўрлаб ўтказмайди.Лекин шу билан бирга ўз манфаатларини (жумладан, у ерда яшайдиган руслар ҳуқуқини), бу мамлакатлардаги ўз таъсирини қаттиқ ҳимоя қилмоқ зарур. Учунки кучлар аралашувидан ҳам, хоҳ Ғарб, хоҳ Шарқники бўлсин. Ҳеч нарса ўз ўзидан реинтеграция бўлмайди, ҳатто тарихий ва геосиёсий тортириш қонунларига қарамасдан. Ҳаммасига ўзимизга боғлиқ – биз собиқ иттифоқ ҳудудидаги катта ўйинни қанчалик моҳирона ва изчил олиб борамиз. Боз устига бу биз учун нафақат геосиёсий ўйин ва ҳатто шунчаки миллий хавфсизлик масаласи эмас – бу халқимизнинг келажаги ва унинг буюк тамаддуни масаласи.Манба: РИА Новости
https://sputniknews.uz/20200908/Lukashenko-Rossiya-bilan-integratsiyani-davom-ettirishga-tayrligini-bildirdi-14932583.html
https://sputniknews.uz/20201103/Belarus-stsenariysi-Polsha-uchun-aytar-dun-15317310.html
https://sputniknews.uz/20210524/lukashenko-garbga-qoli-uzun-ekanini-korsatib-qoydi--18874805.html
https://sputniknews.uz/20190906/Lukashenko-Rossiyaga-ech-achon-khinat-ilmaymiz-12375715.html
беларусь
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2021
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Янгиликлар
uz_UZ
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Ўзбекистон
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Пётр Акопов
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
колумнистлар, владимир путин, беларусь, александр лукашенко, россия
колумнистлар, владимир путин, беларусь, александр лукашенко, россия
Иттифоқ давлатини барпо этиш нега бунчалик чўзилмоқда
16:49 13.09.2021 (янгиланди: 18:34 05.04.2023) Ҳозир мустақил бўлган республикаларнинг ундан хавфсиришлари керакми? Йўқ, чунки Россия ҳеч кимни ютиб юбормайди, ҳеч ким куч билан қўшмайди.
ТОШКЕНТ, 13 сен – Sputnik. Россия ва Беларусь бирлиги янада мустаҳкамроқ бўлди. Москвада Путин ва Лукашенко томонидан эришилган келишувлардан кейин куни кеча Минскда бош вазирлар йигирма саккизта иттифоқ дастурларини амалга оширишга оид қарорни имзолашди. Дастурлар икки мамлакат қонунчилигини иқтисодиётнинг турли соҳаларида бир хиллаштиришга қаратилган. Янги иқтисодий майдон барпо этиш янги даражага кўтарилди – лекин президентлар томонидан ташланган “жуда жиддий қадам” нафақат Россия ва Беларуснинг Иттифоқ давлати, балки бутун собиқ Совет иттифоқи ҳудудидаги интреграция (аниқроғи, реинтеграция) жараёнлари учун ўта муҳим аҳамиятга эга. Ҳозирги иш кейинги барча яқинлашиш фаолиятлари учун, биринчи навбатда асосий интеграцион бирлашиш – Евроосиё иттифоқи доирасида намуна бўлади.
Бу ҳақда Александр Лукашенко тўғридан-тўғри айтди:
“Биз ЕОИИ ва МДҲда қандай ҳаракатланиш кераклиги намунасини кўрсатяпмиз. Яъни биз бульзодер сингари кейингилар учун йўлни тозалаб, олдинда кетяпмиз, умид қиламизки, собиқ иттифоқ ҳудудига бирлашма ва иттифоқ бирлашмаларининг. Иттифоқ – бу намуна, бу янада яқин иттифоққа умид қилган давлатларнинг ўтишига тўғри келадиган йўлдир”.
Ҳозирга ЕОИИга жами бешта мамлакат аъзо – Россия ва Беларусь билан бир қаторда бу Қозоғистон, Қирғизистон ва Арманистон. Бироқ эртами-кеч унга Тожикистон ҳам, Ўзбекистон ҳам, ва энг асосийси, Украина қўшилади. Эшиклар бошқа собиқ иттифоқ республикалари учун ҳам ёпилмаган. Чунки тарихий бирликни қайта тиклаш нафақат Россия, балки мамлакатимизнинг собиқ қисми бўлган давлатлар манфаатларига жавоб беради. Ҳатто ҳозир унинг элитаси мустақил омон қолишга ёки Европа уйида прописка олишга ишончи комил бўлганларнинг. Биргаликда биз янада кучлироқ бўламиз, тарихий алоқаларни узиб бўлмаслик, геосиёсий қонунларини эса инкор қилиб бўлмаслиги ҳақида гапирмаса ҳам бўлади.
Россия СССР парчалангандан кейин сиқилган ўзининг тарихий майдонини қайта тикламоқда. Бу жараённи фақат ҳозирги Россияни – Россия Федерациясини парчалаб, яъни рус цивилизацияси умуртқасини синдириб, тўхтатиш мумкин. Бироқ бу бўлмайди, демак, интеграция муқаррар.
Ҳозир мустақил бўлган республикаларнинг ундан хавфсиришлари керакми? Йўқ, чунки Россия ҳеч кимни ютиб юбормайди, ҳеч ким куч билан қўшмайди. Ҳаммасини оддий нарсалар, тарих бажаради. Россия марказга интилаётган тенденцияларга унинг геосиёсий рақиблари (боз устига – умумий рақиблар) халал бермаслиги учун сабот ва диққат билан кузатиб туради, холос.
Беларусь билан интеграцион жараёнлар мисоли бунинг энг яхши тасдиғидир. Реинтеграция Беларусь ўз суверенитетига таҳдид сезган вақтда – Россиядан эмас, ички сиёсий муммоалардан фойдаланишга қарор қилган Ғарбдан, тезлашди. Бир йил аввал кўпчилик Лукашенко қулаши ва Беларусьни Ғарбга оғишини башорат қилишганда Россиянинг тўғри жавоби сифатида шунчаки “Беларусь олиб қўйишни” таклиф қилишганди. Яъни уни куч билан Россияга қўшиш. Бироқ бизнинг усулимиз эмас, чунки бизда шундоқ ҳам қоғозда эмас, воқеликда мавжуд бўлган Иттифоқ давлатимиз бор.
Россия ва Беларусь шунчаки иттифоқдош эмас, улар ягона давлат бир бўлаги. Ҳа, унда президент ва умумий валюта йўқ, лекин тарихий ва манъавий бирлигимизни англаш бор, ҳарбий иттифоқ ва умумий (охирига қуриб битказилмаган бўлсада) иқтисодий майдон бор. Биз ҳамиша бирга бўламиз ва бизни ҳеч ким ажрата олмайди деган тушунчалар мавжуд.
Лекин сиёсий интеграция нима бўлади? У битадими? Ҳа, шундай бўлади, фақат унинг муддати ҳозир унча аҳамиятга эга эмас. Лукашенко қанчалар тўғри айтди:
“Ва агар бизга янада яқин ҳарбий, сиёсиё, бошқа йўналишни олсак, иқтисодий интеграция керак бўлса, буни бир зумда бажарамиз, Беларусь ва Россиядаги одамларимиз сўровларини сезган заҳотимиз. <...> Куттириб қўймаймиз”.
Бу ерда нафақат Ғарбга Беларусни Россиядан ажратиб олишнинг ҳар қандай режалари ҳалокатга муқаррарлиги борасида огоҳлантириш, бу ерда яна икки давлат муносабатлари фақат уларнинг ўзига боғлиқлигини тасдиқлаш. Ҳа, Беларусь – Россиянинг тарихий қисми, белорус ҳалқи эса буюкросс ва кичикросслар билан бир қаторда рус халқининг ажралмас қисмидир. Бироқ ўтмиш хатоларини, яъни СССР парчаланиши, ақл билан, 1991 йилдан сўнг нималар рўй берганини инобатга олган ҳолда тўғирлаш зарур.
Бу маънода Беларусь – бу Лукашенко. У республикани собиқ иттифоқдан 27 йил бошқариб, уни давлатчилигини яратди. Лукашенко даврида Беларусни шунчаки Россияга таркибига киритиб қўйиш бўлмайди. У Россия ва рус халқи душмани бўлгани учун эмас, балки у мустақил давлат арбоби бўлгани учун. Лукашенко 1990 йиллар ўртасида, кўпчилик Россия Федерацияси қулашини кетаётган пайтда, Иттифоқ давлатини барпо этиш ташаббускори бўлган, яъни у ҳамиша бизнинг бирлашишимиз тарафдори бўлган. Икки давлатнинг кейинги интеграцияси муқаррар, бироқ тўлиқ қўшилиш на Беларусга, асосийси, на Россияга керак.
Аввалига бутун иқтисодий интеграция йўлиши босиб ўтиш кераклиги учун эмас, балки собиқ совет иттифоқи, биринчи навбатда Евроосиё иттифоқи республикаларига ўрнак кўрсатиш лозим. Россия улар халқлари манфаатларини ҳурмат қилишини, бу уларнинг ўзига фойдали эканини кўрсатиш, маҳаллий элиталарга Кремль уларни на ағдариб, на уларга қўмондонлик қилмоқчи эмаслигини кўрсатиш. Иттифоқ давлат барпо қилишда ҳам СССРнинг хатолари, ҳам Европа иттифоқи барпо этилиши хатолари инобатга олинади, яъни ҳеч ким ўзга мафкура ва ҳаётнинг бошқа нормаларни зўрлаб ўтказмайди.
Лекин шу билан бирга ўз манфаатларини (жумладан, у ерда яшайдиган руслар ҳуқуқини), бу мамлакатлардаги ўз таъсирини қаттиқ ҳимоя қилмоқ зарур. Учунки кучлар аралашувидан ҳам, хоҳ Ғарб, хоҳ Шарқники бўлсин. Ҳеч нарса ўз ўзидан реинтеграция бўлмайди, ҳатто тарихий ва геосиёсий тортириш қонунларига қарамасдан. Ҳаммасига ўзимизга боғлиқ – биз собиқ иттифоқ ҳудудидаги катта ўйинни қанчалик моҳирона ва изчил олиб борамиз. Боз устига бу биз учун нафақат геосиёсий ўйин ва ҳатто шунчаки миллий хавфсизлик масаласи эмас – бу халқимизнинг келажаги ва унинг буюк тамаддуни масаласи.
