ТОШКЕНТ, 6 ноя — Sputnik. Россия ташқи разведка хизмати директори Сергей Наришкин сўнгги ойларнинг асосий воқеалари - Беларусдаги вазият, Навальний иши, Тоғли Қорабоғдаги жанглар юзасидан баёнотлар берди.
Сергей Наришкин “Россия сегодня” ХАА бош директори Дмитрий Киселевга берган интервьюда ушбу муҳим мавзулар бўйича разведка ишларининг баъзи жиҳатлари, жумладан Ғарб Беларусда вазиятни беқарорлаштиришга қаратилган уринишлари Россияга "проекциялаши" ҳақида сўзлаб берди.
Шунингдек, суҳбат давомида Ташқи разведка хизмати раҳбари коронавирус мавзуси бўйича саволларга жавоб берди.
- Қўштирноқ ичида, блогер Навальнийнинг "заҳарланиши" билан шов-шувли воқеа бўлганди. Ташқи разведка хизмати бу мавзу билан шуғулландими ва ягона сабабларини, Ғарб махсус хизматлари қай даражада иштирок этгани ва улар қайси босқичда иштирок этгани, сабабларини, аслида нима бўлгани аниқландими?
- Биз Омскдаги россиялик шифокорлари энг чуқур тадқиқот комплексини амалга оширганлигидан келиб чиқишимиз керак.
- Сиз буни биласизми, ёки олдиндан маълум бўлган?
- Биз буни биламиз, ва сиз буни биласиз.
- Мен бу билан катта эътибор билан шуғулланганман, мен буни биламан
- Блогер Навальний Россия Федерацияси ҳудудида бўлган пайтда унинг биологик материалларида заҳарли, айниқса заҳарли моддалар бўлмаган. У аввал немис лайнерида, кейин Германия Федератив Республикаси ҳудудида бўлганида нима бўлган - бу савол. Тегишли идораларимиз, айнан Бош прокуратура бир неча маротаба, сўровлар юборган, биронта жавоб олмади. Немис томони индамаяпти, демак яшириш учун нимадир бор.
Чин дилдан айтаманки, бизда махсус хизматларнинг иштироки тўғрисида тасдиқланган далиллар йўқ. Мана бу, бутун воқеада, бу провокацияда. Аммо баъзи билвосита далиллар...
- Мен ҳам шуғулландим, шифокорлар билан батафсил суҳбатлашдим, доктор Сабаев билан, Ринк билан. Сабаев - бош токсиколог, буларнинг барчаси маълум. Яъни заҳарланиш факти бўлмаган. Ҳеч қандай кимёвий жароҳатлар бўлмаган. Бироқ, кейинчалик бу заҳарланиш деб талқин қилинди. Хўш, бу ерда махсус хизматларнинг қулоқлари чиқиб турибди ва менимча, бу аниқ. Сиз жуда эҳтиёткорлик билан айтмоқдасиз.
- Сиз тахмин сифатида айтмоқдасиз. Мен бизда тасдиқланган маълумотлар йўқлигини айтдим. Биз ишончли маълум бўлган воқеалар сифатида гапира олмаймиз. Билвосита далиллар мавжудлигини ҳам айтдим.
Агар хоҳласангиз, билвосита маълумотлар ҳақида биринчи марта айтиб бераман. Тахминан бир йил олдин биз маълумот олдик, тасдиқланган, ишончли, НАТО давлатларидан бирининг ҳудудида - мен дарҳол айтаман, бу Германия эмас, махсус хизмат вакиллари иштирокида йиғилиш бўлиб ўтди. У ерда улар Россияда бутунлай қисқарган ва нолга яқинлашган норозилик ҳаракатини қандай қўллаб-қувватлаш ва қайта тиклаш масаласини муҳокама қилдилар.
Биласизми, жиддий вариантлардан, механизмлардан бири сифатида ўзига хос "муқаддас қурбонлик" деб номланган масала муҳокама қилинди. Бундан ташқари, бу "муқаддас қурбонлик" мухолифат етакчиларидан бири бўлса яхши бўларди, дейишди.
- Бу сўзга қўшилмайман. Мана "мухолифат" билан рози эмасман. Мен "норозилик"га қўшиламан, аммо оппозиция - бу ҳокимиятни эгаллашни даъво қиладиган нарса. Бу ташкилот, масъулияти бор. Қандай мухолифат? Аммо улар буни шундай деб аташади.
- Мен ҳам сиз каби бунга қўшиламан.
- Яъни, сиз шунчаки уларнинг терминологиясидан фойдаландингиз.
- Ҳа.
- Қизиғи шундаки, сиз буни билвосита маълумотлар сифатида талқин қиласиз, аммо агар Навальний ҳақида гапирадиган бўлсак, улар билвосита, ва агар биз Навальний ҳақида гапирмасак, демак, бу аниқ маълумотлар, ва ушбу учрашув ҳақида сизнинг тасдиқингиз бор. Яъни, бу аниқ маълумотлар.
- Мен бундан ортиқ айта олмайман, чунки манба ҳамма нарсадан қимматроқ.
- Ҳозирда коронавирус - Россияга таҳдид солмоқда ва у шубҳасиз таҳдидлар рўйхатига киритилган. Шунинг учун бу ҳам Ташқи разведка хизматининг мақсади, қизиқиш объекти. Сиз ушбу мавзу билан қай даражада шуғулланмоқдасиз? Нималар маълум? Биз нимага дуч келдик?
- Маълум даражада биз бу билан шуғулланмоқдамиз. Аммо бизда қабул қилиш, маълумот олиш борасида катта имкониятлар мавжуд бўлгани сабабли ва ташқи разведка хизмати таркибида муҳим таҳлилий манбаларга эга бўлганимиз учун, албатта, биз бу катта миқдордаги маълумотларни қайта ишлаймиз ва тегишли хизматлар ва вазирликларга, ҳукуматга тақдим этамиз. Бу бизнинг ролимиз, бу балога қарши курашда бизнинг иштирокимиз.
- Коронавируснинг келиб чиқиши. Бу борада сизда аниқ маълумот борми? Манба?
- Агар келиб чиқиши - сунъий ёки табиий деган маънода савол бермоқдамисиз?
- Бу, албатта, ҳозир ҳаммани ташвишга солмоқда. Кўпчилик жавоб берган, аммо сизда энг аниқ маълумотлар мавжуд.
- Булар инсон қўли ва интеллектининг маҳсуллари эканлиги ҳақида бундай асосли ва ишончли маълумотлар йўқ. Шунинг учун, биз бу табиий келиб чиқиш маҳсулоти эканлигига ишонишга мойилмиз.
- Аммо сиз раҳбарга "йўқ" дея олмайсиз, чунки у қарор қабул қилишда бирон нарсадан келиб чиқиши керак. Қарор қабул қилиш учун ишлайдиган гипотезага эга бўлиши керак. Яъни, президент бу табиий вирус эканлигига асосланиб қарор қабул қиладими? Бу ерда иккилик тизим мавжуд: сиз "ҳа" ёки "йўқ" деб айтасиз. Табиий келиб чиқиш?
- Биласизми, ҳам президентга, ҳам тегишли давлат органларига бу касалликка, бу вирусга қарши кураш чораларини ишлаб чиқиш муҳимдир. Менимча, Россия вазирликлари ва идоралари муваффақиятли иш олиб бормоқда, коронавирусли беморларни даволаш учун тегишли протоколлар, дори воситалари ва ниҳоят вакциналарни ишлаб чиқмоқда.
Тушунишимча, олим-вирусологларимиз, дори воситаларни ва айниқса вакциналарни ишлаб чиқарувчилар учун келиб чиқиши ҳақида савол принципиал эмас. Яъни, улар дори-дармон, вакциналар яратмоқда, беморларни даволамоқда.
- Баъзан АҚШдан Россия Америкага вакцина олишига тўсқинлик қилмоқда деган айбловлар эшитилмоқда. Бундай айбловлар учун асослар мавжудми?
- Йўқ, албатта, бундай асослар мавжуд эмас. Бу сафсата, бу шунчаки ўз камчиликларни яшириш учун имконият. Ҳа, Қўшма Штатлар соғлиқни сақлаш тизимида аниқ камчиликлар мавжуд. Коронавирус кенг тарқалган мана ушбу ойларда бундай камчиликлар пайдо бўлди. Афсуски, улар жуда кучли намоён бўлди.
- Беларусда хавотирли воқеалар юз бермоқда. Ҳозир Сизда Беларус қай даражада қизиқтиради ва у ерда нима бўлишини тахмин қиляпсиз? Бошқа томондан, сиз нафақат прогнозни, балки тавсияларни ҳам беришингиз керак.
- Бизнинг иштирокимиз ҳақида?
- Ҳа.
- Биз ўзига хос ғарб томон деб аталадиган нуқтаи назарни берамиз - ғарб бу жараёнларга қандай қарайди, таҳлил қилади, Беларусдаги вазиятни бузиш учун қандай чоралар кўраётганини баҳолайди ва биз ўз баҳоларимизни, шу жумладан беларуслик ҳамкасбларимизга тақдим этамиз.
- Тақдим этасизми?
- Ҳамкасбларимизга тақдим этиб бўлдик.
- У ерда ишлайдиган Ғарб махсус хизматлари, умид қиламанки, сизда бу борада нафақат билвосита маълумотлар мавжуд - Беларусь мисолида, худди синов полигонида каби, кейинчалик Россияда қўлланиши мумкин бўлган, беқарорлаштириш усулларини синаб кўрмоқчими?
- Ғарбий рақибларимиз Беларусдаги вазиятни Россия Федерациясига йўналтиришга уринаётгани аниқ. Аммо, ростини айтганда, Беларусда қандайдир янги инновациялар қайд этилмади. "Рангли инқилоблар" технологиялари узоқ вақтдан бери маълум ва дунёнинг кўплаб мамлакатларида сўнгги икки-уч ўн йилликда қўлланилди.
- Сергей Евгениевич, Сиз биринчилардан бўлиб, ҳар қалай Россияда, Қорабоғ уруши зонасида террорчилар, шу жумладан Яқин Шарқдан, биринчи навбатда Суриядан келган жангарилар қатнашаётганини ҳақида айтган эдингиз. Бу ҳақда қандай ҳужжатли далилларингиз борми? Улар тўғридан-тўғри ёки билвоситами?
- Аниқ маълумотлар бор эди.
- Мана ҳозир Арманистон томони кўрсатган суриялик, - бу маълумотларингизнинг тасдиғими?
- Биз ушбу маълумотларни бир қатор мамлакатлардан, турли манбалардан ва Яқин Шарқ, Ўрта Шарқдаги шерик хизматларидан, турли хил манбалардан оламиз.
- Ўн кун олдин президент Путин Арманистон ва Озарбайжон биз учун "тенг шериклар" деб айтганди. Мамлакатлар билан ҳамкорлик ўзига хос хусусиятига эга. Арманистондан –шубҳа йўқки, чунки сизда КХШТ доирасида бу ерда йўлга қўйилган механизм бор, Озарбайжонлик ҳамкасблар билан ҳамкорлик қиласизми?
- Бизда махсус хизматлар билан, МДҲ ҳудудидаги барча мамлакатларнинг разведка хизматлари, шу жумладан разведка фаолияти билан шуғулланадиган Озарбайжон Ташқи разведка хизмати ва Арманистон Миллий хавфсизлик қўмитаси бўлими билан яхши ҳамкорлик механизми мавжуд.
