Бу ерга, масалан, дам олиш кунига бориш керак. Қадимги ёғоч уйлар бор сокин кўчалар бўйлаб сайр қилиб, оқ тошли Кремлни айланиб чиқиб, шаҳар боғига кириб ўтган аср бошидаги ичмайдиганлар жамиятининг саъй-ҳаракатларига баҳо беринг. Қадимий шаҳар бўйлаб саёҳат пайтида ўтказиб юбориб бўлмайдиган нарсалар РИА Новости муаллифи Виталий Ковальчук мақоласида.
Кремл узоқ чўзилган қурилиши ва "четлатилган" черков
Шаҳар қалбини кучли деворлар эмас, балки 13-асрнинг мудофаа паллалари билан ҳимояланган. Кремл уч томондан дарё билан ўралган ва сув тошқинида оролнинг юқори қисмида бўлади.
Кириш жойида сизни қўнғироқ минораси кутиб олади, XVIII-аср охирида шаҳар аҳолиси томонидан йиғилган пул ҳисобига қурила бошлади. Костромадан таклиф қилинган меъмор биринчи қаватни қурди, аммо кейинги уччала қават фақат кейинги асрнинг ўрталарига келиб битказилди, ҳар бир қават учун янги меъмор масъул бўлди.
Маҳаллий Успенский ибодатҳонаси Москваникига жуда ўхшаш. Оқ тош ўймакорлиги гулларининг нақшларини чексиз томоша қилиш мумкин.
Ушбу меъморий дурдона мураккаб тарихга эга. Қурилиш 1684 йилда бошланган, аммо усталар уч йил ичида фақат пойдеворини қурдилар. Уларнинг ўрнини бошқалар эгаллади, лекин улар қилмасалар яхши бўлади. 1692 йилда деярли қуриб битказилган бино, эҳтимол ҳисоб-китоблардаги хатолар туфайли қулаб тушди.
Ўша пайтдаги машҳур меъмор Яков Бухвостов (Наришкин услубининг асосчиларидан бири) жамоаси ибодатхонани қуриш ва безатиш ишларини фақат 1702 йилга келиб якунлаган. Кремлнинг яна бир оқ тош биноси "Олег саройи" деб номланади, лекин аслида бу архиерей уйи. Асосий кириш қавати иккинчи, буни чиройли ромлардан билса бўлади. Ҳозирда бу ерда ўлкашунослик музейи жойлашган.
Ёнида XVII -асрнинг икки қаватли биноси, дон сақлаш учун омборхона. XIX асрда у меҳмонхонага айлантирилди. Яқин атрофда Муқаддас Руҳ черкови, XVII асрнинг икки чодирли черкови, нафақат Рязан учун, балки бутун Россия учун ҳайратланарли.
Черков Патриарх Никон томонидан икки чодирли черковлар қуриш тақиқланганидан кейин қурилган.
"Уч ойнали мезонинли кичкина уй"
Бундай тарифни Рязаннинг энг машҳур одамларидан бири, физиолог ва биринчи рус Нобел мукофоти совриндори Иван Павлов тасвирлаб берган. Бугунги кунда у академикнинг мемориал дала-ховли-музейининг бир қисмидир.
Павловлар оиласида бешта бола бўлган. Уларнинг хоналари юқори қаватда, пастда – руҳоний бўлган отанинг кабинети, ота-онанинг ётоқхонаси, мехмонҳона, ошхона ва овқатланиш хонаси жойлашган эди. Вазият ва ҳаёт имкон қадар аниқ тикланган.
Ивандан ташқари, унинг учта акаси ҳам табиий фанлар билан қизиқишган. Бунга уларнинг хоналарига қараб ишонч ҳосил қилиш мумкин: микроскоп, ҳайвонлар тулуми, кимёвий моддалар билан тўлдирилган шишалар, китоблар. Ҳовлида академикнинг севимли ўйини - городки учун ўйин майдончаси мавжуд. Далаховлида крокет майдони, шийпонча, олим ҳайкали жойлашган.
"Илм уйи" да - Ленинград экспериментал тиббиёт институтидаги Павлов итининг тулуми ва олимнинг ютуқларидан далолат берувчи бошқа экспонатлар.
Ўймакор нақшли уйлар ва ичмайдиганлар уйи
Рязан марказида XIX -ХХ аср бошларига тегишли кўплаб ёғоч иншоотлар сақланиб қолган, аммо уларнинг ҳаммаси ҳам яхши ҳолатда эмас. Улар шаҳарни ҳақиқатан ҳам файзли қилади.
Первомайский проспектида ўймакор ромлар, турли хил миноралар ва устунларга тақлид қилинган минорачалари бор уйни пайқамасликни ўзи мумкин эмас. Энди бу ерда болалар боғчаси бор ва XIX аср охирида бетон-мозаик заводининг эгаси, савдогар Михаил Селиванов яшаган.
Семинарская кўчаси иккита ёғоч бино билан ажралиб туради: Овсянниковнинг даромадли уйи биноси, бу ерда маҳаллий шоир Сергей Есенин тез-тез ташриф буюрар эди ва XIX аср охирида шаҳарда биринчи фотоателье очган Еропкинлар оиласи уйи.
Еропкинлар иккинчи қаватни ижарага берган, ижарачилардан бири амалдор Иван Забела эди - рассом Михаил Врубельнинг рафиқаси бўлган опера қўшиқчиси Надежда Забела отаси. Эр-хотин бу ерда икки марта қолишган. Яқин вақтгача иккала бинода ҳам одам яшаган. Энди Овсянниковнинг уйидан яроқсиз аҳволи туфайли яшовчилари бошқа жойга кўчирилди.
Шаҳар боғидаги Дворянлар Йиғилишининг ёзги клуби яхшироқ сақланиб қолган. У 1905 йилда Рязан ичмайдиганлар жамияти ташаббуси билан қурилган бўлиб, унда барча яхши кийинган фуқаролар бўш вақтларини маданий ва ичмасдан ўтказишлари учун қурилган.
Терассада кичкина ресторан ва буфет ишлаган, залда махсус столларда карта ўйналган. Совет даврида бу ерда "Пионерлар уйи" жойлашган, ҳозирда эса унда вилоят халқ ижодиётининг илмий-услубий маркази жойлашган.
Жосус-қўзиқоринлар ва Хаво десанти қўшинлари музейи
Рязаннинг деярли барча меҳмонлари шаҳар боғига "кўзлари бор қўзиқоринлар" монументини кўриш учун борадилар ва "Рязанда бизда кўзлари бор қўзиқоринлар бор, уларни ейишади, улар эса қарашади" деган машҳур гапни эслашади.
XIV асрда қўзиқоринлар "жосуслар" ролини ўйнашган. Маҳаллийларга уларни оёқ ости қилиш ва узиш тақиқланган. Шунинг учун, агар шикастланганини кўрсалар, Олтин Ўрда жангчилари бу ерда ўтганлигини аниқлашган.
Рязан ҳаво-десант қўшинларининг ватани ҳисобланади.
Шаҳарда десантчи-офицерларни тайёрлайдиган Гвардия олий ҳарбий қўмондонлик билим юрти фаолият кўрсатмоқда. Яқинида ВДВ тарихи музейи жойлашган.
