ТОШКЕНТ, 7 янв — Sputnik. Нотўғри тайёрланган ва сақланган консервалар ўта жиддий, ҳатто баъзан ўлим билан якунланиши мумкин бўлган касаллик – ботулизмга олиб келиши мумкин, дейилган Ўзбекистон Соғлиқни сақлаш вазирлигининг расмий сайтидаги хабарда.Ботулизм касаллигидан ҳимояланиш учун Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги уй шароитида тайёрланган консерваларни истеъмол қилмасликка чақирмоқда.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг маълумотларига кўра, ботулизм оғир, ҳатто ўлимга ҳам олиб келиши мумкин бўлган, аммо кам кузатилувчи касаллик ҳисобланади. Бу овқатдан заҳарланиш бўлиб, одатда зарарланган таомдаги юқори фаолликдаги нейротоксинлар оқибатида юзага келади. Ботулизм одамдан одамга юқмайди.
Clostridium botulinum юқори ҳароратга чидамли ва атроф-муҳитда кенг тарқалувчи споралар ишлаб чиқаради. Кислородсиз муҳитда ушбу споралар тез кўпаяди ва ўзидан токсин ажрата бошлайди. Ботулотоксиннинг 7 та тури – А – G фарқ қилади. Улардан тўрт тури (A, B, E ва баъзан F) одамда ботулизм касаллигини чақиради. C, D ва E турлари сутэмизувчилар, қушлар ва балиқларда касаллик пайдо қилади.
Ботулотоксинлар организмга зарур тартибда ишлов берилмаган ва бактерия ёки споралар тирик қолиб, анаэроб ҳолатда токсин ишлаб чиқарган маҳсулотлар истеъмоли орқали тушади. Ботулизмнинг асосий сабабчиси озиқ-овқат интоксикациясидир.
БЕЛГИЛАРИ
Касаллик белгиларининг сабаби фақат бактерия бўлмай, балки у ишлаб чиқарувчи токсинлар ҳам ҳисобланади. Симптомлар одатда 12-36 соат (камида 4 соат ва узоғи билан 8 кун) ўтиб, юзага келади. Касалликнинг илк белгилари чарчоқ, ҳолсизлик ва одатда кўзнинг хиралашиши оқибатида бош айланиши, оғизнинг қуриши, шунингдек, ютиниш ва нутқнинг қийинлашиши ҳисобланади. Шунингдек, қайт қилиш, диарея, қабзият ва қориннинг шишиши ҳам кузатилиши мумкин. Касаллик ривожланиб боргани сари бўйин ва қўлларда ҳолсизлик, шундан сўнг нафас олиш мушаклари ва тананинг пастки қисми мушакларининг зарарланиши юзага келади. Фадажланиш нафас олишнинг қийнилашувига олиб келиши мумкин. Ҳарорат кўтарилмайди ва ҳушни йўқотиш кузатилмайди.
Ботулизм билан касалланиш кўрсаткичи кам бўлса-да, аммо касаллик ҳолатида дарҳол тўғри ташхис қўйилмаса ва керакли муолажалар зудлик билан олиб борилмаса, ўлим билан якунланиш кўрсаткичи ошиши мумкин. Касаллик 5-10 фоиз ҳолатларда ўлим билан тугаши қайд этилган.
ПРОФИЛАКТИКА
Ботулизмнинг олдини олишда консервалашда зарурий ишлов талабларига риоя этиш ётади. Консерва маҳсулотларини ёки саноат соҳасида тайёрланган бошқа озиқ-овқат маҳсулотларини стерил йўл билан иситиш (масалан, автоклавда) бактериал спораларни инактивлаштириш йўли орқали ботулизмнинг олдини олиш мумкин.
Уй шароитида тайёрланган консерва маҳсулотлари аксарият ҳолларда хавфсизлик талабларига жавоб бермайди ва етарлича тозаланмайди, уларнинг хавфсизлиги ҳеч бир кўринишда кафолатланмайди. Шунга кўра, Соғлиқни сақлаш вазирлиги республика аҳолисини ботулизмдан ҳимояланиш учун уй шароитида тайёрланган консервалардан фойдаланмасликка ва саноатда ишлаб чиқарилган консервалардан фойдаланишга чақиради!
