ТОШКЕНТ, 8 ноя — Sputnik. Россия президенти “Валдай” халқаро мунозара клубининг ялпи мажлисида иштирок этди. У янги дунё муаммолари, замонавий Ғарб либерализмининг инқирози, АҚШнинг сайланган президенти Дональд Трамп ва бошқалар ҳақида гапирди.
Сақлаш мағлубиятга тенг
“Тарихнинг юришини тўхтатиб бўлмайди”, лекин баъзи Ғарб элиталари кўпчиликнинг манфаатларига жавоб берадиган халқаро тизим пайдо бўлишига йўл қўймаслик учун ҳамма нарса қилишга тайёр.
“Биз билан бўлмаганлар бизга қарши” формуласи хавфлидир. Рақибларимиздан фарқли ўлароқ, Россия Ғарб цивилизациясини душман деб билмайди ва мулоқотга очиқ. Аммо Ғарб ривожланиш учун улкан ресурсларга қарамай, бу жаҳон тизимининг фақат битта элементи эканлигини тушуниши керак. Ҳеч қандай гегемонлик ҳақида гап бўлиши мумкин эмас”, - деди Россия президенти.
Дунё Россияга муҳтож ва “Вашингтон ва Брюссель раҳбарларининг ҳеч қандай қарори буни ўзгартирмайди”.
Янги куч марказларининг ривожланишини чеклаш ҳам ҳеч қаерга олиб бормайди.
“Сақлаб туриш учун ўйнаш деярли ҳар доим мағлубиятга олиб келади”, - деди Путин.
Путинга кўра, ривожланаётган кўп қутбли дунёда ютқазган мамлакатлар ва халқлар бўлмаслиги керак.
Ўзимизни ҳимоя қиламиз
“Россия дунё ҳукмронлигига интилаётганларни бир неча бор тўхтатган ва бундан кейин ҳам шундай бўлади”, - деб таъкидлади Путин.
Аммо ҳозир Ғарб Россияга қарши барча воситаларни ишга солмоқда.
“Биз ўзимизни, халқимизни ҳимоя қиламиз”, - деди Путин.
Россиянинг мавжудлиги бутун дунёнинг муваффақиятли ривожланишининг калитидир ва бу шунчаки президентнинг сўзлари эмас: у бу ҳақда сайёранинг турли бурчакларидан эшитган.
“Россия бугун ўз эркинлиги, ҳуқуқлари, суверенитети учун курашмоқда”, - деб эслатди Путин.
У жасур одам
Американинг тўрт нафар етакчиси билан учрашган Путин модератор сиёсатшунос Фёдор Лукьяновнинг саволига жавоб берар экан, “уларнинг ҳаммаси қизиқ одамлар” эканини таъкидлади. У, айниқса, уйида тунаб, ота-онаси билан учрашган кичик Жорж Буш ҳақида илиқ гапирди. Унинг IQ даражаси кўпчилик учун ташқаридан кўринганидан анча юқори, дея аниқлик киритди президент.
Трампга келсак, унинг суиқасд пайтида ўзини тутиши кучли таассурот қолдирган.
“У ўзини жасур эркак сифатида кўрсатди”, - деди Путин.
Путинга кўра, биринчи муддати давомида Трамп таъқибга учраган ва қўшимча қадам ташлашдан қўрқиб қолган бўлиши мумкин. У ҳозирги баланд овозда айтилаётган баёнотларни сайловолди кампаниясининг ўзига хос хусусиятлари билан боғлади ва ҳамкасбини сайлангани билан табриклади.
Путин Трамп ташаббус кўрсатса, у билан гаплашишга тайёр - ҳатто инаугурациядан олдин ҳам.
Биз бундай келишмаганмиз
Асосий мавзу, албатта, Украина. Россия Совет Иттифоқи парчаланган пайтда мавжуд бўлган чегараларни тан олди.
Аммо бир нюанс бор – бир пайтда гап Украинанинг нейтрал мақомини сақлаб қолиш ҳақида кетди. Бироқ, кейинроқ Киев расман НАТОга қўшилиш йўлини белгилади.
“Биз бундай келишмаганмиз” - деди Путин.
БМТ томонидан белгиланган халқларнинг ўз тақдирини ўзи белгилаш ҳуқуқи ҳам муҳим аҳамиятга эга. Бунга Косово прецедентини мисол қилиб келтириш мумкин.
“Бу ҳудудлар, жумладан, Новороссия ва Донбасс ўз суверенитети тўғрисида қарор қабул қилиш ҳуқуқига эга эканлигини англатади”, - деди президент.
Россия эса ўз навбатида ўзаро ёрдам шартномаларини тузиб, ратификация қилиши мумкин эди.
“Бизда имконият бор эди ва буни қилишга мажбур эдик", - деди Путин.
“Агар бетарафлик бўлмаса, Россия ва Украина ўртасида яхши қўшничилик муносабатларини тасаввур қилиш қийин”, - деди президент Лукьяновнинг тегишли саволига жавоб бериб.
Таъкидланишича, Москва узоқ муддатли яхши қўшничилик муносабатларига интилади. Унинг позицияси аниқ ва тиниқ, у танланган йўналишда ҳаракат қилишда давом этади.
Путиннинг асосий баёнотлари:
Россия ўзини ва фуқароларини ҳимоя қилади, ҳеч кимда иллюзия бўлмаслиги керак;
Россия Украина бўйича реаллик ва аввалроқ Истанбулда эришилган келишувларга асосланиб, тинчлик музокараларига тайёр;
НАТО сиёсий иттифоқдан ҳарбий иттифоққа айланди;
АҚШ Шарқий Осиёда блоклар яратмоқда, энди эса НАТО у ерга аралашмоқда;
НАТОнинг шарққа томон кенгайиши Россияни йўқ қилишга қаратилган судралувчи интервенциядек кўрина бошлади;
НАТО давлатлари Россияни мажбурлаб, Украина можароси бошланиши билан истаганига эришди, Украина русларга қарши курашда восита сифатида фойдаланилмоқда;
Россия Хитой билан ҳамкорлик қилади ва дўстдир, ҳеч кимга қарши эмас ва ХХР Шарқий Осиёда агрессив сиёсат олиб бораётганига ишонмайди;
Россия АҚШнинг Осиё минтақасида машғулотлар ўтказишига жавобан Хитой билан машғулотлар ўтказишни бошлади;
Россия КХДР билан қўшма ҳарбий машғулотлар ўтказиши мумкинлигини истисно этмади;
Ҳиндистон ўнлаб йиллар давомида Россиянинг табиий ҳамкори ва иттифоқчиси бўлиб келган.